In deze bijna transparante woning leef je niet alleen met de windstreken in huis, er zit ook een fascinerende dynamiek in verborgen: het grondplan neemt een loopje met het perspectief.

We ontdekken dit frappante bouwwerk in een gewone verkaveling in de omgeving van Lier. Rond het glazen paviljoen staan klassieke sleutel-op-de-deur-woningen met zadeldaken. De architecten Hilde Vets en Amandus Vanquaille ontwierpen een huis dat aan deze omgeving ontsnapt. Hiervoor bedachten ze een originele oplossing. In plaats van een huis met zadeldak trokken ze namelijk, op de plaats waar de voorgevel normaliter komt, een groen scherm op van struiken en bomen, voorzien van een hellend vlak. Hoewel het nog niet volgroeid is, zie je er al iets van op de foto. Het is de bedoeling dat het huis een groene gevel krijgt zodat de betonnen façade eigenlijk een soort binnenmuur wordt. Aan de straatkant zitten er wel enkele vensters, verstopt achter een scherm van metalen singels. De inkomdeur is even zakelijk van stijl als de toegang van een industriële loods. “Het is een woning met een ernstige rug, gericht naar de straat”, verklaart Hilde Vets. “Dat is bovendien de noordkant, zodat we ons niet alleen afschermen van de straat maar ook voor de koude. Je kan de massieve, gesloten voorzijde vergelijken met een theater: eenmaal binnen stap je naar het licht, het landschap, de glazen achtergevel: alsof je een scène betreedt.”

Van buitenaf is het bouwwerk een volmaakte kubus met voor meer dan de helft glazen gevels, afgedekt met aluminium lamellen. Dat schenkt de transparante architectuur een mysterieuze monumentaliteit. De Zwitserse architecten Jacques Herzog, Pierre de Meuron en vooral Peter Zumthor realiseerden gelijkaardige bouwwerken. Ze oefenden de laatste jaren trouwens een sterke invloed uit op de minimalistische bouwkunst, zeker in Vlaanderen. Maar Hilde Vets benadrukt dat ze het oeuvre van Zumthor pas na het ontwerpen van dit gebouw leerde kennen. Het is overigens deze Zwitserse bouwmeester die de Venetiaanse blinden, zij het dan vooral met houten lamellen of schoffels, in eer heeft hersteld. Dergelijke zonneblinden worden in het zuiden al eeuwen gebruikt. Van buitenaf hullen ze de gevels in een mysterieuze sfeer en binnen zorgen ze voor diffuus licht. Wanneer de lamellen dicht zijn kan je ook van dit gebouw moeilijk uitmaken of het om een woning dan wel om een kantoorgebouw gaat, en dat was misleidend effect was bedoeld. Noch de bouwheer noch de architecten wilden er een klassiek huis van maken.

Ook de indeling is ongewoon. Omdat de bewoners geen garage nodig hadden, creëerden de architecten voor de wagens een doorgang onder het huis. Via deze passage bereik je de half ondergrondse kelder die tot atelier dient.

De grote woonkamer beslaat het volledige interieur en ligt bijna op één hoog: eigenlijk is dit een moderne belle-étagewoning. “Het niveauverschil zorgt in de eerste plaats voor een weids uitzicht op de omgeving en voor extra lichtinval”, zegt Hilde Vets. Inwendig bestaat de woning dus uit één grote ruimte van twee verdiepingen hoog. Dit concept is gedeeltelijk gestoeld op een oude traditie die niet van westerse oorsprong is. De architecten Vets en Vanquaillie hebben deze woning namelijk ontworpen in West-Tibet, toen ze ginds voor de Akense universiteit een inventaris opmaakten van de traditionele architectuur. Het idee om allen samen te wonen in één grote ruimte – zoals in een tent – vond daar dus min of meer zijn oorsprong. “Maar ook de band met de seizoenen en de windstreken, hier terug te vinden in de oriëntatie, verwijzen naar de Tibetaanse architectuur. De Tibetanen beleven dat immers allemaal zeer intens. Ook aan de band met de hemel hebben we gedacht, want die is vanuit deze ramen goed zichtbaar”, verduidelijkt Hilde Vets.

De woning is een zonnewijzer, met het oosten aan de kant van de keuken en het zuiden aan de tuinkant. Middenin de woning hangt er aan het dak een kleine betonnen kubus op, de dressing, eveneens perfect gericht naar de windstreken. Dit kamertje is bereikbaar via een passerelle. Wie wat hoogtevrees heeft, geraakt daar niet binnen. Deze prachtige witte kubus is eigenlijk te mooi om enkel als dressing te worden gebruikt.

Gek genoeg is de gehele uitsnijding van de vloer geen gaaf vierkant, maar een trapezium, waardoor je boven geniet van vrij spectaculaire dieptezichten. Zo’n uitsnijding schenkt de inwendige structuur een dynamiek die je op foto maar moeilijk kunt vatten. Maar de schuine wanden in dit pand, dat zo perfect geometrisch opgebouwd lijkt, zorgen voor een aangenaam optisch bedrog.

Omwille van de uitgepuurde architectuur verkiezen de bewoners het meubilair strikt te beperken. “In dit huis is alle decoratie overbodig”, zegt de vrouw des huizes overtuigd. Toch zouden hier wel enkele kunstwerken passen. De gebruikte materialen stralen wel een zekere decoratieve kwaliteit uit, zoals het vele aluminium en de zachte kleur van de betonvloer. Samen met de lichtinval, die hier zelfs bij maneschijn overvloedig moet zijn, zorgt het gebouw op zich al voor veel spektakel, verscholen achter een blinde gevel.

Piet Swimberghe / Foto’s Jan Verlinde