Insecten in vliegtuigformaties, gouden accenten op kattenneuzen en mensenschedels in stukjes. Taxidermie is populairder dan ooit. Drie jonge taxidermisten verklaren waarom.

FLORENCE SAMAIN (31) & DAVE MONFORT (39)

MONTEREN INSECTEN in vliegtuigformaties / BEWONDEREN MOEDER natuur als beste designer ooit / GEVEN ESSENTIËLE olie aan hun klanten om de motten tegen te houden

“Darwin had gelijk : de natuur is beste kunstenares ooit. En wij zijn haar agent. Alles begon met een hommel die Florence op straat vond. Die was zo mooi, dat we een verzameling begonnen. Onder een stolp lijkt het alsof ze elk moment kunnen wegvliegen. Als je van dichtbij naar kevers of vlinders kijkt, ontdek je de wonderlijkste kleuren en features. Zulke beestjes zijn echt hightechkunstwerken. Ze bestaan al miljoenen jaren langer dan mensen. En ze zullen ons wellicht overleven, dankzij hun aanpassingsvermogen.”

“Als de vlinders bij ons per post aankomen, steken we ze 24 uur in de diepvries. Zo zijn alle parasieten zeker dood. Omdat ze nog samengevouwen zijn, moeten we ze eerst bevochtigen in een afgesloten doosje. Met de grootste voorzichtigheid vouwen we daarna de vleugels open. Die prikken we op onder transparant kalkpapier. Als ze zo opdrogen, blijven ze voor altijd open. Dan monteren we ze op notenhouten stokjes onder negentiende-eeuwse stolpen. Een job voor iemand met een vaste hand. We verkopen onze stolpen op tentoonstellingen, die we sinds vorig jaar organiseren.”

“Onder elke stolp zit een klein potje essentiële olie, die de motten weghoudt. Verder laten we de insecten en vlinders die we gebruiken onaangeroerd. Het is niet nodig om extra accenten bij te schilderen, de natuur is zo al mooi genoeg. We hoeven er ook geen lak of conserveermiddel op te spuiten. Echte verzamelaars bewaren opgeprikte insecten in dozen, waar zo weinig mogelijk zonlicht op valt. Voor ons primeert het decoratieve aspect.”

“Taxidermie is in, zoveel is zeker. Mensen zijn zo mondiaal geconnecteerd dat we stilaan de touch met de natuur hebben verloren. Door dieren onder een stolp te zetten, worden het curieuze studieobjecten, waar je automatisch aandachtiger naar kijkt. De vlinders of insecten krijgen een soort religieuze status.”

“Insecten of vlinders werken het mooist in ensembles. Soms proberen we een natuurlijke setting uit, zodat het lijkt alsof we een stukje natuur bevroren hebben onder een stolp. Andere insecten werken het best in grafische composities. Bijvoorbeeld als gevechtsvliegtuigen in formatie.”

“Momenteel werken we aan een hightechvivarium : een gesloten terrarium van een kubieke meter waar de temperatuur, belichting en vochtigheid te regelen valt. Je kunt er tropische planten of vlinders in kweken, maar evengoed orchideeën of reptielen. Een stukje zoo bij je thuis dus, gemaakt met opensourcesoftware én bestuurbaar via een app.” (TD)

Info : Sint-Bernardusstraat 3, 1060 Sint-Gillis, www.darwinsect.com

VIKTOR LEESTMANS (25)

RAAKTE GEFASCINEERD in de Antwerpse Wunderkammer van zijn vader / MONTEERT SCHEDELS met spaties tussen / ZIET LIEFLIJKHEID als een trend

“In de winkel van mijn vader, Steen en Been, zag ik als kind het ene na het andere fascinerende beest. Mijn vader zet zelf geen dieren op, hij verkoopt ze alleen, maar ik wilde dat graag proberen. Ik zat in het vijfde middelbaar toen ik aan de hand van boeken en filmpjes op internet aan de slag ging.”

“Ik doe aan taxidermie, maar ook aan osteologie. Bij taxidermie trek je het vel van een dier over een mal om een waarheidsgetrouw object te creëren. Osteologie is skeletteren, het opzetten van beenderen in hun oorspronkelijke vorm. Als je een kat opzet, krijg je haar te zien zoals ze was. Een bekend beeld. Maar een kat in de vorm van een skelet is iets dat je nooit eerder zag. Mocht ik louter taxidermie uitoefenen en vijftig reeën- of everzwijnkoppen per jaar opzetten, zou ik me vervelen.”

“Mijn specialiteit zijn Beauchêne-preparaten. Dat is het monteren van insecten, krabben of beenderen met spaties tussen. Je herkent de vorm, maar tussen alle stukjes zitten enkele millimeters of centimeters. De techniek is genoemd naar de uitvinder ervan in de negentiende eeuw. Soms verkoop ik Beauchêne-preparaten van mensenschedels, die ik opkoop via wetenschapsstudenten of verzamelaars. De verkoopprijs daarvan kan tot 3500 euro oplopen.”

“Ik krijg minstens één keer per week een verzoek via Facebook van iemand die een exotisch dier uit Afrika wil verkopen. Dat soort internethandel tiert welig. Taxidermie heeft een lugubere kant, daar ben ik me van bewust. Vroeger werden roofdieren vergiftigd om te kunnen opzetten. In China bestaat er nog zoiets als een handel in mensenschedels, bandieten die graven leegroven. Maar in België zijn dat soort toestanden verleden tijd. Onze wetgeving is streng. Gelukkig. Ik zal nooit gestroopte beesten opzetten. Inheemse dieren zoals mussen, merels of duiven doe ik ook niet. De dieren waar ik mee werk, zijn allemaal een natuurlijke dood gestorven.”

“Kwaad kijkende poses zijn passé. Vroeger moest een opgezet dier agressief kijken. Taxidermisten specialiseerden zich in spectaculaire poses, met ontblote tanden of grijpende klauwen. Vandaag is er meer lieflijkheid in geslopen. Denk maar aan de populaire vitrinekasten of glazen stolpen met vlinders.”

“Sommige mensen vinden dat je een dood dier in zijn eer moet laten, maar wat schiet er nog van over als het rot in grond ? Ik beschouw taxidermie net als een ode aan. Een overleden dier opzetten, is het een eeuwig leven geven. Als je het begraaft of verbrandt, is het voor altijd weg.” (VH)

Info : Volksstraat 59, 2000 Antwerpen, www.steenenbeen.be

JEROEN LEMAITRE (27)

WERKTE VROEGER als redacteur voor MNM / ZIJN DESIGNKRAAM blijkt een magneet voor kinderen / SCHILDERT GOUDEN accenten op dieren / BAAT TAXIDERMIESHOP uit in Leuven

“Vroeger was ik redacteur bij MNM. Taxidermie is een uit de hand gelopen hobby. Ik raakte gefascineerd door de magie die eromheen hangt. In eerste instantie heb ik de stiel mezelf aangeleerd, via filmpjes op YouTube. Later ging ik in Nederland bij twintig taxidermisten aankloppen om in de leer te gaan. Slechts één wilde de deur openen. In België is taxidermie een uitstervend ras, al merk ik de laatste tijd een heropleving. In 2014 werd het ook eindelijk erkend als beroep.”

“Ik geef mijn insecten een magisch tintje. Een gouden accent op de neus bijvoorbeeld. ‘Normale’ taxidermie, als je dat zo kan zeggen, is het zo realistisch mogelijk opzetten van dode dieren. Maar ik creëer graag een extra laag.”

“Taxidermie is een traag beroep. En daarin schuilt volgens mij de verklaring voor de vernieuwde interesse. Ik beschouw het als een statement tegen de huidige samenleving. Alles moet snel gaan. We zijn altijd en overal bereikbaar. Technologie heeft de maatschappij overgenomen. Bij taxidermie komt geen apparatuur kijken. Reken algauw op een dag werk om een dier op te zetten. Het is een ambacht uit het verleden.”

“Als ik op designmarkten sta, blijkt mijn kraam een magneet voor kinderen. Zeker vlinders hebben iets sprookjesachtigs, maar ook vogels of kleine zoogdieren wekken verwondering. Opgezette dieren spreken tot de verbeelding. Refereren aan iets dierlijks in ieder van ons. Bij volwassenen is de reactie dubbel. Ze weten niet wat ze zien. Ofwel komt er dan een fonkeling in hun ogen, ofwel verschijnt een afkeurende blik omdat ze het niet begrijpen.”

“De grootste misvatting over taxidermie is nog altijd dat wij bewust dieren doden. Ik begrijp de bezorgdheid, maar dieren doden om op te zetten is bij wet verboden in België. Mijn dieren zijn doodgegaan door ziekte of ouderdom. En de vlinders komen uit kwekerijen, nooit uit de vrije natuur. Een vlinder leeft maximaal twee weken tot twee maanden en dan gaat hij dood.”

“Toen ik net gestart was, zat er niets anders op dan de dieren in mijn eigen diepvries te bewaren. Ik ben nog maar sinds zes maanden fulltime taxidermist. Intussen heb ik gelukkig een professionele vriezer aangeschaft.” (VH)

Info : Mechelsestraat 37, 3000 Leuven, www.animauxspeciaux.be

DOOR VEERLE HELSEN EN THIJS DEMEULEMEESTER & PORTRETTEN KAREL DUERINCKX

“Als de vlinders bij ons per post aankomen, steken we ze 24 uur in de diepvries”

“Sommige mensen vinden dat je een dood dier in zijn eer moet laten, maar wat schiet er nog over als het rot in de grond ?”

“Zeker vlinders hebben iets sprookjesachtigs”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content