Rode wijn maken is een andere discipline dan port maken. Frisheid en elegantie zijn het doel. De resultaten van de mentaliteitswijziging aan de Douro zijn fenomenaal.
De wijnwereld in Portugal heeft een flinke verandering ondergaan. Selfmade men, zoals Dirk Niepoort, brachten vernieuwing en frisheid in de gewone stille wijnen. Niet door bordeaux na te maken, maar met lokale druivensoorten. Ook uit het buitenland kwam veel interesse : zo investeerde Bruno Prats na de verkoop van zijn Cos d’Estournel uit Saint-Estèphe, samen met de Symingtongroep in 1998 in de Quinta de Roriz. Tegen de rustieke streekgewoonten in bracht hij er finesse en elegantie binnen. De Symingtons zetten zo de norm voor vernieuwing. Zij zijn de grootste wijngaardbezitters van de Dourovallei : haast duizend hectare op liefst 26 eigendommen (quintas), waaronder Quinta do Vesuvio, een van de grootste en de mooiste. De Dourovallei werd een magneet voor beroemde bordeauxmakers : niet alleen Bruno Prats, maar ook Jean-Michel Cazes, François Lurton en Bernard Magrez kwamen er investeren.
Dirk Niepoort is ook de bezieler van een kleine kwaliteitskring, de vijf ‘Douro Boys’, die behalve port ook moderne, elegante rode wijnen maken : Quinta do Crasto van de familie Roquette, Quinta do Vale Meão van Francisco Olazabal, Quinta Vale Dona Maria van Cristiano Van Zeller, Quinta do Vallado van Francisco Ferreira en Niepoort zelf met Quinta de Nápoles.
HOGER GELEGEN PERCELEN
De wijnregio van de Douro is geologisch een reusachtige blok leisteen (schist) met heel weinig organisch materiaal in de bodem : minder dan 1,5 procent. De wijnstokken werden er traditioneel geplant door een gat te boren in de leisteen en dan er een dynamietstaaf in te laten ontploffen : in de gevormde krater werd een wijnstok geplaatst. De totale productie is ongeveer een miljoen hectoliter : half-om-half port en gewone wijn.
Tot diep in de jaren negentig heerste hier de overtuiging dat perceeleigenschappen (terroir) van secundair belang waren. “Port was een kwestie van blending”, zei men toen. Wijnen van verschillende percelen en van een veelvoud van druivensoorten – zelfs van verschillende oogstjaren – werden door de grote, dikwijls Engelse firma’s, aangekocht en ver buiten de streek (aan de monding van de Dourostroom in Nova de Gaia) samengemengd tot een merkgebonden type.
Voor port zijn alcohol, bitterheid en fruit van de druiven in massale concentraties absoluut noodzakelijk : de inwekingstijd is de facto vrij kort. Want ongeveer halfweg de gisting wordt die gestopt door alcohol toe te voegen en wordt de kuip afgelaten. Port maken veronderstelt dan ook perfecte, lichtjes overrijpe druiven. Daarom waren de lager gelegen percelen zeer in trek : het is er iets warmer – een halve graad verschil per 100 m hoogte.
Wijn voor aan tafel daarentegen vraagt meer evenwicht en fijner fruit, en dat gedijt veel beter op de hoger gelegen percelen, wat verder van de stroom verwijderd en vooral niet zuidelijk gericht.
DE WIJNEN PROEVEN
De Dourovallei is nog altijd dé portwereld en de manieren om port te maken beïnvloedden ook de procedures om gewone rode wijn te maken. Het vergde een enorme mentale reconversie om van traditioneel grote concentratie naar finesse en in het beste geval naar elegantie te werken.
Luisa Olazabal is van een beroemde Dourofamilie. Vanaf 1999 is de wijn van het familiebedrijf Quinta do Vale Meão (270 ha) onder eigen naam op de markt. De wijnen Meandro en Monte Meão zijn meer dan correct : fris en smakelijk, als moderne rhône. Het vlaggenschip, Quinta do Vale Meão, gemaakt van geselecteerd fruit, met achttien maanden lagering op gedeeltelijk nieuwe eik, is zeer goed, met fruit en lengte samen (Invoer : Rabelo in Loppem).
Thomas Roquette van de Quinta do Crasto (150 ha) maakt ook attractieve instapwijnen zoals de Flor de Crasto, met eerder zware aroma’s en wat ruwheid, en de wat betere versie Crasto. Ook een fijn onderbouwde Crasto Superiore met 12 maanden lagering op nieuwe eik. Maar het vlaggeschip is de Reserva : complex en compleet aan de neus, met smaak en lengte en vooral met een uitgesproken fris accent. Denk aan een grote, moderne châteauneuf-du-pape.
De Symingtons behoren samen met de Douro Boys tot de founding fathers van de moderne rode Dourowijnen. Hun productie draait op drie quintas. Eerst de merkwijn Altano : een verrassend lichte en smakelijke instapwijn vol van rood fruit. Maar ook een meer gesloten versie Altano Quinta do Ataíde (164 ha bio) met diepte en structuur. Vervolgens de Quinta do Vesuvio met goede kleur en spanning van de 15 maanden houtlagering, met een diepe neus van rood fruit en fijne elegantie in de mond, maar wat kort (Invoer Altano en Vesuvio : Delhaize).
En ten slotte de wijnen van de Quinta de Roriz, met Bruno Prats als mede-eigenaar. De gemakkelijk te drinken Prazo de Roriz is fijn en zacht, maar ook de in Amerika bejubelde (de 2011 kreeg 97 punten in de Wine Spectator) Chryseia : een grote, geknoopte concentratie en met veel diepte en structuur van de houtlagering. Maar de Post Scriptum is minstens even interessant : van het fijne en krachtige, houtgedragen type (De wijnen van Quinta de Roriz worden ingevoerd door Alhambra in Melle).
Er is ook een Altano-achtige wijn, onder de naam Rio Belo bij Colruyt : frisse smaak van kersen en met rijpe tannines.
Dirk Niepoort, de meest vooruitstrevende en meest geavanceerde van alle wijnmakers aan de Douro, creëerde in 1991 al de rode wijn Redoma van verscheidene noordelijk georiënteerde wijngaarden. Nu komt de Redoma 2013 op de markt met een lichte, geheimzinnige toets. Bij navraag blijkt dat de druiventrossen niet ontritst zijn. Ook hier koestert Dirk revolutionaire opvattingen : als de rist niet gekwetst is door ontristers of door brutaal pompen komt er geen groene toets van, maar verdwijnen veel onzuiverheden uit de wijn en wordt het persen heel wat gemakkelijker en zachter.
Zijn instapwijnen Bioma en Vertente zijn fris en fijn en evenwichtig houtgedragen. Maar zijn Batuta van 100 jaar oude wijnstokken is een meesterwerk : tegelijk krachtig en elegant, met diepte aan de neus en een smaak met grote gestructureerde lengte. Grote wijn, het beste wat we proefden in de hele Douroregio.
Door Herwig Van Hove
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
