Hebben geuren een universeel effect? Kun je lijden aan een overdosis? Gesprek met de training- en pr-consultant van Cosmopolitan Cosmetics.

Sofie Albrecht / Foto Bart Michiels

Eigenlijk is heel mijn carrière gebaseerd op nieuwsgierigheid”, zegt Walter Johnson nadenkend. “Alles wat ik doe, gebeurt vanuit de drang om iets uit te diepen.” Omdat hij wilde weten wat hij precies op zijn gezicht smeerde, belandde hij bij een cosmeticabedrijf voor de productontwikkeling van huidverzorging. In die functie moest hij manieren zoeken om zijn merk te doen opvallen, om de verkoopsters te overtuigen. Dus volgde hij een massagecursus om hen te leren hoe ze de klanten konden masseren met zijn producten. Hij was geïntrigeerd door essentiële oliën en trok naar de Zuid-Franse parfumstad Grasse om een opleiding tot parfumeur te volgen.

Ook in aromatherapie is hij een expert: “Ik ben een autodidact, raakte erin geïnteresseerd door mijn moeder, die als holistisch arts veel bezig is met kruiden. Zij raadde me aan om essentiële oliën te gebruiken om mijn vliegangst onder controle te houden.”

Zeven jaar geleden werkte hij voor een bedrijf dat een grote parfumlancering had gepland in het buitenland. Op het laatste nippertje besloot hij een andere vlucht te nemen. Zijn baas vertrok wel en kwam enkele uren later om in een crash. Sindsdien heeft hij vliegangst. “Het werd zo erg dat ik mijn job, waarvoor ik veel moest reizen, niet meer kon uitoefenen.” Hij verdiepte zich in de aromatherapie en experimenteerde met lavendel en sandelhout om enkele dagen voor de reis een bepaalde kalmte en meditatie op te bouwen. “Dat hielp. Wanneer ik een angstaanval voelde opkomen, snoof ik die geurenmix op en sloot mijn ogen, zodat ik onmiddellijk terugging naar het moment dat ik veilig thuis was. De angst is nu minder, maar ik hou vast aan het ritueel.”

Maar wat als je niet van lavendel houdt, werkt het dan ook nog kalmerend? Hebben geuren een universeel effect? Johnson knikt: “Onderzoek bevestigt dat. Uiteraard zal het resultaat sterker zijn bij iemand die het graag ruikt, omdat die de geur diep zal opsnuiven. Maar ook als je er niet van houdt, ondervind je er de baten van. Ik haalde eens net op tijd het vliegtuig, was zenuwachtig en had geen tijd gehad om mijn geurenritueel uit te voeren. Toen ik mijn kussen met enkele flesjes besprenkelde, vroeg mijn buurman geïrriteerd of die sterke geuren lang zouden blijven. Hij hield er dus duidelijk niet van. Nog voor ik mijn spullen weer had opgeborgen, lag die man al te slapen.” Stewardessen zien Johnson graag komen: “Ze zeggen dat ik hun leven makkelijk maak. Zodra ik mijn flesjes boven haal, vallen de passagiers een voor een in slaap.”

Geuren hebben dus een universeel effect, al spelen er ook culturele factoren mee. “Jasmijn bijvoorbeeld wordt in Azië bij religieuze rituelen gebruikt, terwijl westerlingen het in parfums verwerken omwille van zijn sensualiteit. Tijdens een workshop reageerde een Mexicaan er erg negatief op: ‘Dit ruikt naar de dood’ zei hij. In Mexico worden die bloemen namelijk bij begrafenissen gebruikt. Als die man ergens anders was opgegroeid, dan had jasmijn waarschijnlijk een ander effect op hem gehad. Het was niet dat hij die geur onaangenaam vond, maar hij had gewoon een negatieve associatie.”

Alles is tegenwoordig geparfumeerd. Bestaat er zoiets als een olfactorische overdosis? Kun je je afsluiten voor geuren? “Bewust wel, maar nooit onbewust”, antwoordt Johnson. “Je stopt nooit met ruiken, maar je kan je neus wel negeren. Het is zoals een alarm dat vaak afgaat: het maakt een hels lawaai, maar uiteindelijk hoor je het niet meer omdat je er niet meer op let.”

Een olfactorische overdosis bestaat volgens hem niet, wel een verzadiging. “Mensen die altijd hetzelfde parfum dragen, gaan steeds meer gebruiken omdat ze het na een tijdje zelf niet meer ruiken: hun neus is eraan gewend, is verzadigd. Onze reukzin zoekt namelijk zijn evenwicht op basis van de omgeving. Wanneer het ergens stinkt, zal dat je na een tijdje minder opvallen of storen. Je ruikt het nog wel, maar niet zo intens als het eerste moment, omdat je neus zich heeft aangepast aan de omgeving.”

Het gesprek komt onvermijdelijk op de roman Das Parfum van Patrick Süskind. Droomt hij ervan om het ultieme parfum te maken, dat je onweerstaanbaar maakt? “Ik heb ooit een parfum voor mezelf gemaakt. Mijn lerares in Grasse vond het een interessante geur. Ze zei dat ik mijn persoonlijkheid heel goed had vertaald, maar dat er nog iets ontbrak. Ik had mijn donkere kant over het hoofd gezien. ‘Wanneer je je schaduw ontdekt, kom je automatisch uit bij het ingrediënt dat je nodig hebt om die geur evenwicht te geven,’ zei ze. Ik ben nog altijd aan het zoeken, maar ben al iets dichter gekomen.”