De rebel werd in de jaren vijftig geboren en meteen gesignaleerd door de geheime diensten van de media. Indertijd luidde het profiel : van het mannelijke geslacht, jong, blank, drager van een vetkuif, ontevreden, roekeloos en gevaarlijk, maar vooral Amerikaans. Hollywood, ook toen al de morele rechtbank van Amerika, kon wel wat met de rebel. Men ging hem filmen in gevangenissen, opvoedingsgestichten en politiecellen. Kassa, want waar het nucleaire gezin bang voor was, daar ging het naar kijken, zeker toen eenmaal bleek dat zo’n alarmerend sujet het liefst om vergiffenis smeekte in de armen van dochterlief. In zijn jonge jaren was de rebel een testosteronbom met een lederen jekker, ieder meisje in schooluniform fantaseerde hem bijeen. Elvis, James Dean en Marlon Brando volstonden niet ; elk Amerikaans stadje, hoe ontiegelijk klein ook, eiste een eigen rebel van om de hoek. The Shangri-las, het was sterker dan henzelf, waren om de haverklap smoor op het tuig dat niet binnenmocht van ma en pa, maar The Crystals, via hun pleidooi He’s a Rebel, ontrafelden zijn geheim : ” He’s always good to me / Always treats me tenderly / ‘Cause he’s not a rebel, no, no, no / To me“.

De rebel, als hij zich al niet te pletter reed met zijn motorfiets, moest evenwel volwassen worden. Zelf nam hij er zijn groeipijnen bij, maar hij bleef plichtsbewust stoer en getormenteerd poseren voor de boulevardpers (import) en de postkaartenindustrie (export). In Europa en het Verre Oosten kon hij een tweede carrière beginnen, als charmerocker in Frankrijk, als situationist annex punk in Engeland, als veramerikaniseerde judoka in Hongkong. Zijn beeldenmakers zorgden voor de juiste enscenering en de passende scripts, toch zolang de kruik te water ging. Eenmaal de rimpels niet meer te camoufleren vielen en het jicht niet langer draagbaar, werd de rebel aangeraden zich terug te trekken, in een landhuis zonder adres, in een grot desnoods. Vanaf de jaren tachtig was er geen vraag meer naar de rebel, zeker niet in zijn geboorteland : de dochters van de Verenigde Staten wilden enkel nog trouwen met een makelaar en de zonen droegen een pilotenvest omdat de christelijke Tom Cruise er zo goed mee scheen te staan. Waar, wanneer en hoe de rebel uiteindelijk is gestorven, weet niemand. Misschien was hij alleen toen het gebeurde, misschien was zijn verbeten manager nog bij hem, wie zal het zeggen.

Tijdens zijn levensjaren diende de rebel van het Vrije Westen geen politiek doel. Hij was, of werd, entertainment, af en toe illustratief, op momenten wanneer zich een popculturele verschuiving voordeed in de tienergemeenschap. Hij liet een uitgehold begrip achter, ideaal om te herproduceren en te ironiseren, in videoclips, in reclamespots, op rockpodia. Zelfs in Vlaanderen werd het sofapubliek weer aan zijn vervlogen erfenis herinnerd, toen de voice-over in dienst van Endemol een bewoner van het Big Brother-huis een rebel noemde omdat die zomaar over een hek klom. Zijn soortnaam is sinds zijn heengaan wel vaker opgedoken, wanneer Madonna een andere haarkleur nam bijvoorbeeld, of wanneer Eminem een nieuw scheldwoord uitvond. In de tegenwoordige tijd voelen onbezoedelde jongeren niet zoveel voor een toekomst als rebel versie old style. Nu slaan ze die fase van einzelgänger over en gaan ze meteen voor het grote ideaal. Wat verklaart waarom vijftienjarigen in bomen klimmen om de aanbouw van een snelweg te verhinderen, of in het weekend megafoons huren om tegen iets uit het journaal te protesteren. Columnisten en human interest-gieren mogen eenmanskruistochten tegen de heersende moraal dan wel romantisch vinden, de kids van vandaag doen het liever in groep, met ingelegd busvervoer.

Toch is de eenzame rebel herrezen, Amerika (alweer) heeft het zo beslist. Zijn reïncarnatie doet terug wat waarlijk niet hoort en wat ma en pa niet lusten. De bakens zijn sinds de jaren vijftig verzet en de zeden veranderd, maar ook daar heeft Amerika rekening mee gehouden. Indertijd werd de rebel aan de stadspoort opgewacht omdat hij er andere vestimentaire ideeën op nahield en niet uit werken wou. Nu durft men zijn afstammeling niet eens meer aan te spreken, zo gevaarlijk is hij geworden, geheel conform de tijdgeest die hij moet belichamen. Want nu de rebel dood is, zaait zijn nageslacht dood, het is geen prettig plaatje. De media, Hollywood incluis, gruwen en kolkhalzen en halen zo hun gelijk, maar terzelfder tijd zijn ze (alweer) geobsedeerd door jongens die over de schreef gaan. Helemaal nieuwswaardig zijn degenen die jong, blank, dragers van een piekjeskapsel en vooral Amerikaans zijn, wie had het uitgerekend van hen kunnen denken. Het post-millenniumgezin is aldus opnieuw bang voor een geheimzinnige rebel, want die stuurt alle computers ter wereld de virtuele dood in met giftige virussen, of maait op een luie maandag al zijn klasgenootjes neer met een machinegeweer. Het filmen in gevangenissen en politiecellen kan weer beginnen. Voor hun eigen goed zijn de zangeressen van The Shangri-las en The Crystals met pensioen.

Tekst Peter De Potter I Illustraties Tein