Japan en het Verre Oosten vormen de kern van East x West, het jongste boek van Daniël Ost dat eind dit jaar gepubliceerd wordt, naar aanleiding van zijn vijftigste verjaardag.

Als Japan zich in de Meiji-periode (1868-1912) niet had opengesteld voor de wereld, dan zouden VanGogh, Monet en Manet anders hebben geschilderd. Geen art nouveau zonder de Japanse invloed. Vincent van Gogh kopieerde heel minutieus twee werken van Hiroshige, alsof hij die oefening nodig had om zijn eigen weg te vinden. Mijn mentor is Noboru Kurisaki, een befaamd bloemschikkunstenaar in Japan. De piramide van rode bessen waarmee mijn boek begint, is een werk dat ik uitdrukkelijk aan hem opdraag.”

Daniël Ost ontdekte Japan in 1983. Hij was toen nog een jonge bloemist in Sint-Niklaas en had pas de tweede prijs behaald in de wedstrijd voor de Europese beker bloemschikken. Een ballonnenfabrikant uit Sint-Niklaas bereidde net in die periode een demonstratietournee in Japan voor. Hij kreeg het lumineuze idee om het nieuwe genie mee in dat avontuur te betrekken en vroeg hem of hij rond zijn ballonnetjes geen bloemstukken kon maken om onder meer als tafelversiering dienst te doen. Zo kwam Daniël Ost in Japan terecht.

“Tijdens een van mijn eerste vrije momenten ben ik in Tokio de boekhandel Maruzen binnengestapt. Ik sprak het woord ikebana uit en werd naar de afdeling boeken over bloemschikkunst geloodst. Daar ontdekte ik een boek van Noboru Kurisaki. De illustraties waren schitterend. Later vernam ik dat hij omringd was door de beste fotografen die werkelijk wonderen konden doen en zijn composities idealiseerden.”

De Japanse tournee liep ten einde en de opdrachtgevers van Daniël Ost waren heel tevreden over de samenwerking. Ze vroegen wat hem nog plezier kon doen vóór hun terugreis naar België. Zonder aarzelen antwoordde hij : “De winkel zien van die man waarover ik dit boek heb gekocht.”

Een van de Japanse gastheren kon een glimlach niet onderdrukken. Noboru Kurisaki heeft geen winkel. Hij is de eigenaar van een zeer selecte club in Roppongi, het trefpunt van de kunstwereld en de homoseksuele jetset in Tokio. Bovendien is hij een grootmeester in de ikebana. Daniël Ost herinnert zich nog heel goed zijn eerste bezoek, de trap met de rode loper die naar beneden leidt en de weinig uitnodigende deur waar je je moet aanmelden. Maar zodra die deur openging, hoorde hij het favoriete liedje van zijn echtgenote, Le facteur van GeorgesMoustaki.

“Het was ongelooflijk. Ik zag daar op vijftig vierkante meter meer bloemen dan ik ooit in mijn winkel had gehad. En een collectie art-nouveauvazen die vandaag miljoenen euro waard is. Er stonden vijf lage tafels, waar je werd bediend door jonge en bijzonder knappe kelners. Op de zesde tafel stond een mand met fruit, zo gepresenteerd dat het water je in de mond kwam.”

Eindelijk kon Daniël Ost de meester ontmoeten. “Ik moest wachten tot hij zijn kimono had geschikt. We hebben gepraat via een tolk. Daarna wilde ik een glas aanbieden. We dronken alle drie een biertje en ik betaalde – meer dan twintig jaar geleden – 450 euro ! Toen ik afscheid nam, schonk hij me nog twee van zijn boeken.”

Vanaf die dag is er een vriendschap gegroeid tussen de Japanse meester en Daniël Ost, die intussen zelf een icoon geworden is. Een vriendschap gebaseerd op wederzijds respect.

“Kurisaki heeft me ooit gezegd dat één enkele bloem meer kan uitdrukken dan tienduizend bloemen. Hij heeft me letterlijk leren werken met de ziel van de bloemen. Ik heb vaak nachtenlang met hem gediscussieerd over zijn werk, over mijn werk. Op een dag dat de club propvol was, haalde hij eens alle bloemen uit hun vazen en gaf me een meesterlijke demonstratie. Hij heeft me al vaak uit de nood geholpen, wanneer ik voor een demonstratie of een tentoonstelling vazen nodig had. Eén telefoontje en hij stuurde een taxi met een gesigneerde Daum of een Gallé.”

Daniël Ost is nu al meer dan zeventig keer in Japan geweest en ook in de omringende landen. En uiteraard heeft hij ook andere mensen leren kennen. Hij koestert die ontmoetingen als een collectioneur. “Ieder mens, elke herinnering roept een plek, een seizoen, een sfeer, een bloem op.”

Zelfs vluchtige ontmoetingen lieten onuitwisbare sporen na. Bijvoorbeeld die prachtige orchidee die oprijst uit een hoopje binchotan, bamboehout dat op hoge temperatuur werd verkoold. “Ik had al een soortgelijke compositie gemaakt voor een lentetentoonstelling in Kyoto. Die compositie was zo sterk dat er in Japan een prentbriefkaart van gemaakt werd ten voordele van Unicef. Een of twee jaar later kwam ik bij een van de grote orchideespecialisten in Japan. Een van zijn bloemen kwam net terug van een wedstrijd waar ze de eerste prijs had gewonnen, wat een grote eer is, maar ook de commerciële waarde van de bekroonde plant aanzienlijk verhoogt. De kweker kende mijn derde boek. Hij wilde me de bloem cadeau doen en sneed ze gewoon af ! Nu, als je zo’n cadeau krijgt, dan moet je ook de verwachtingen inlossen. Ik ben dus bamboehoutskool gaan kopen en in mijn hotelkamer hebben we de compositie nog eens overgedaan. Het resultaat was nog indrukwekkender dan het model.”

Het boek East x West illustreert met 170 creaties de kruisbestuiving van culturen uit het Verre Oosten met de persoonlijkheid van Daniël Ost. Van assimilatie is er echter geen sprake. “Ik ben een Vlaming en ik heb ook mijn cultuur en daar horen onder meer de bloemenschilders uit de zeventiende eeuw bij. Dat vind je bijvoorbeeld terug in de bloemstukken voor evenementen, die meestal overdadig mogen zijn.”

East x West laat Daniël Ost van een andere zijde zien. Daarin is hij helemaal zichzelf, met inbegrip van de invloeden die hij in zich heeft opgenomen. “Wat de Japanners appreciëren, is mijn vormelijke vrijheid. Ikebana beantwoordt aan precieze regels. Een bloem die twaalf graden schuin moet staan, mag geen dertien graden schuin staan. Uiteraard vind je in mijn werk sporen terug van de Japanse bloemschikkunst, maar mijn inspiratie ligt elders. Hun grafische kunst bijvoorbeeld spreekt me erg aan, omdat die gebaseerd is op botanische materialen, die uitgepuurd worden om tot expressie te komen in drukwerk. In mijn boek staat een compositie op basis van narcissen. Het achterliggende idee is de interpretatie van het deksel van een doos in lakwerk. De moeilijkheid lag in de realisatie van dat idee met echte bloemen en de elementen die ik ter beschikking had. Maar dit is een domein dat ik zeer goed beheers : kennis van het plantaardige materiaal en de technieken om het de tijd die nodig is te bewaren, de duur van een tentoonstelling of een fotosessie. De piramide met rode bessen van Kurisaki was veel kleiner en minder regelmatig dan de mijne. Maar de foto was subliem. Door de piramide op mijn manier te realiseren, was het alsof ik hem wilde zeggen : “Meester, u hebt me de weg gewezen. Kijk wat ik ermee gedaan heb.”

+

+

Daniël Ost in de bloemen

In Tour & Taxis wordt een groot evenement georganiseerd rond de creaties van Daniël Ost.

Nocturnes : donderdag 10 en vrijdag 11 november om 19.30 uur. Bloemschikkunst en gastronomie gaan hier hand in hand. Daniël Ost zal ter plekke enkele composities realiseren en becommentariëren en Danny Horseele (chef van het tweesterrenrestaurant ’t Molentje uit Zeebrugge) kookt een gastronomisch diner.

Experience Days : zaterdag 12 november van 12 tot 18 uur, zondag 13 en maandag 14 november van 10 tot 18 uur. Drie dagen lang worden tientallen creaties van Daniël Ost tentoongesteld in het Koninklijk Stapelhuis Tour & Taxis, Picardstraat 3, 1000 Brussel.

Meer informatie : 09 356 05 60, www.danielostdays.be

East x West, het prachtige boek van Daniël Ost, is momenteel verkrijgbaar in zijn twee winkels voor de prijs van 145 euro. Het wordt ook te koop aangeboden tijdens de nocturnes en de Experience Days in Tour & Taxis.

Daniël Ost, Koningsstraat 13, 1000 Brussel, 02 217 29 17.

Onze-Lieve-Vrouwplein 26, 9100 Sint-Niklaas, 03 776 17 15.

Alle informatie op

www.danielost.be

Knack Club

Knack Clubleden betalen voor de Experience Days in Tour & Taxis slechts 7 in plaats van 12 euro. De korting is geldig aan de kassa voor twee personen per Knack Clubkaart.

+

Door Jean-Pierre Gabriel