Voor zijn vriend David Kelley, de beroemde Californische designer, ontwierp de Italiaanse architect Ettore Sottsass een bijzonder huis. Het bestaat uit aparte eenheden zodat het wel een minidorp lijkt.

Het huis dat Ettore Sottsass voor David Kelley ontwierp, ligt in Palo Alto, een halfuurtje rijden ten zuiden van San Francisco, op een van de mooiste plekken in Silicon Valley. Het valt meteen op tussen de gebruikelijke bebouwing in dit deel van Californië. Het geheel oogt ingetogen. In de lange muur van zandkleurige baksteen valt de voordeur nauwelijks op. “Ettore Sottsass houdt niet zo van extraverte huizen. Maar een beetje uitnodigend mogen ze wel zijn. Vandaar het grote afdak om bezoekers onder te verwelkomen”, vertelt David Kelley. De ontwerper ontvangt zijn gasten op een veranda waarvan de muren zijn getooid met een weldadig frisse, turkooisgroene kleur.

“Bij het begin van mijn studie stuitte ik in de bibliotheek op een boek over Olivetti. Uiteraard kwam Sottsass hier ook in voor. Hij had onder andere de draagbare Valentineschrijfmachine ontworpen. Toen ik hem voor het eerst ontmoette, voelde ik mij net als een fan die oog in oog komt te staan met zijn favoriete filmster.”

David Kelley was toen al geen onbekende meer. Met zijn diploma nog maar net op zak had hij voor zijn vriend en Appleoprichter Steve Jobs de eerste muis voor de computers met het appeltje ontworpen. In Silicon Valley had hij in die tijd zijn onderneming David Kelley Design opgericht, die begin de jaren negentig is omgedoopt tot IDEO (www.ideo.com). Inmiddels heeft het bedrijf wereldwijd meer dan vierhonderd mensen in dienst en kan het topmerken als BMW, Vodaphone, Nike en Palm tot zijn klanten rekenen. Tegenwoordig is David Kelley ook nog docent industrieel ontwerpen op Stanford, een van de meest gerenommeerde universiteiten in de VS.

“Een wederzijdse vriend, de jetsetfotograaf en kunstverzamelaar Jean Pigozzi, heeft ons aan elkaar voorgesteld. Ik heb Ettore begin de jaren tachtig in Milaan ontmoet, in de tijd van de Memphisbeweging. We hebben samen aan een paar projecten gewerkt, maar trekken vooral buiten het werk veel met elkaar op. Zo zijn we samen een keer naar Venetië gereisd. Ettore is echt een heel bijzonder man, alsof er een aura rond hem hangt. Hij is de enige echte meester in zijn vak die ik ken.”

Een huis met onderdelen

Aan het eind van de jaren negentig kreeg David Kelley de bouwkriebels te pakken. “Dit terrein, vlak bij de universiteit en mijn kantoor, kwam te koop. Het had genoeg ruimte en zelfs stallen voor de paarden van mijn vrouw, haar grote passie.” Toen de beslissing om een eigen huis te bouwen eenmaal gevallen was, twijfelde hij geen moment over de architect. “Het moest en zou Ettore worden en niemand anders. Als ik hem niet had gekozen,” vertelt hij droogjes, “zou hij trouwens vast de Milanese maffia op m’n dak hebben gestuurd !”

Net als iedereen met bouwplannen begon David te dromen en probeerde hij zijn ideeën in beelden te vangen. “Daar zijn we een maand of drie, vier zoet mee geweest. We hebben van alles bekeken en vergeleken, plaatjes uit boeken en tijdschriften gekopieerd, en daarmee heb ik zelfs een soort boek samengesteld. Daarna ben ik op het vliegtuig naar Milaan gestapt.”

Zoals te verwachten was, bekeek maestro Sottsass dit alles met een meewarige blik. “Hij klapte het boek gewoon dicht en zei dat we blijkbaar een huis uit het verleden wilden, terwijl hij ons juist in het heden wilde laten wonen. Ettore en ik hadden wel eens grappen gemaakt over de grillen en tics van onze klanten, en nu bleek ik zelf geen haar beter. Dat vormde het begin van een reeks heuglijke brainstormsessies met Ettore, maar ook met partnerarchitecten als Marco Zanini en Johanna Grawunder.”

Uitgangspunt voor Ettore Sottsass was dat het kleine gezin moest wonen als in een soort eigen dorpje met verschillende onderdelen, waaronder de woonkamer en de keuken, de echtelijke slaapkamer, de werkkamer van mevrouw en de slaapkamer van de dochter. Eén ruimte staat echter volledig apart, zonder rechtstreekse verbinding met de rest, namelijk het gastenverblijf. De overige vertrekken zijn wel met elkaar verbonden, maar als je ze van buiten bekijkt, zijn ze allemaal anders van architectuur, van omvang en zelfs de materialen verschillen. Bovendien hebben ze allemaal een eigen buitendeur, uitkomend op een tuin of een terras.

“Wonen in Californië betekent dat binnen en buiten het grootste deel van het jaar samengaan. Ettore heeft dat goed begrepen. Daarom heeft hij het dak laten uitsteken ter hoogte van de living zodat je beschut tegen de zon aan een lange tafel kunt zitten. En een van de woonkamermuren bestaat volledig uit glazen schuifdeuren. De gang tussen de woonkamer en de drie overige vertrekken baadt eveneens volop in het daglicht.”

Kasten met elk een eigen functie

Het is echter niet zo dat het huis helemaal geopend is naar buiten toe. De overige ramen heeft Sottsass bewust kleiner en vaak ook onopvallender gehouden, als bescheiden doorkijkjes naar buiten, schilderijen van groen, zoals in de werkkamer van mevrouw Kelley. Dit vertrek is zonder meer een architectonisch hoogtepunt van het huis. De zuivere lijnen aan de buitenkant, oprijzend naar het hoge gebogen dak, worden binnen weerspiegeld. De meeste opbergkasten in deze kloosterachtige ruimte zijn op maat vervaardigd naar een ontwerp van Sottsass.

Hetzelfde geldt voor de slaapkamers, de keuken en de woonkamer. Ook hier is een half dozijn hoge kasten op maat gemaakt. Ze staan letterlijk tussen de keuken en de woonkamer in en hebben elk een eigen functie. Niet alleen bieden ze plaats aan allerhande spullen, zoals de glazen en de geluidsinstallatie, ook vormen ze een duidelijke scheiding tussen de twee ruimtes, zonder echter strak tegen elkaar te staan.

“We hebben uitvoerig gediscussieerd over de grootte van de woonkamer en de keuken. Dit huis moest in de eerste plaats een gezinswoning worden, geen showroom. Met de vrij lage plafonds heeft Ettore de ruimte niet te overweldigend gemaakt. De kasten hebben dezelfde functie : ze delen de ruimte in. Daarnaast vervullen ze nog een belangrijke taak. Stel, je organiseert een feestje in een grote zaal. Vaak weten de gasten niet waar ze moeten staan of zitten en lopen ze wat verloren rond. Het is opvallend hoe die kasten als een soort polen fungeren waarbij zich kleine groepjes vormen.”

Het interieur heeft in twee fasen vorm gekregen. Alle ontwerpen van Sottsass zijn in Milaan uitgevoerd. Hiervoor werden zelfs de muren van het huis op de vloer van een groot depot uitgetekend om de meubelen te kunnen maken. Vervolgens werd alles gedemonteerd en in een container naar Californië verscheept.

Een ander deel van de meubelen is echter afkomstig uit de catalogi van grote Italiaanse merken als B&B Italia, Poltrona Frau, Flos, Artemide en Alias. Voor zijn vriend David heeft Ettore iets gedaan wat hij maar zelden doet, namelijk de showrooms in Milaan afschuimen. “We hebben drie fantastische dagen beleefd. Het was telkens hetzelfde liedje. Als we ergens binnenliepen, sloeg eerst niemand acht op ons, tot een van de medewerkers Sottsass herkende en het plotseling een drukte van jewelste werd. In allerijl werd er dan een manager of een directeur opgetrommeld om de maestro alle eer te bewijzen.”

Voor info over creaties van David Kelleys bedrijf, zie www.ideo.com.

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content