Na de recent verstrengde alcoholwet in Turkije sloegen twaalf wijnproducenten uit Thracië de handen in elkaar om via toerisme en gastronomie hun wijnen van de ondergang te redden. Niet ver van Istanbul wijst de nieuwe Thrace Wine Route de weg naar glooiende wijngaarden en internationaal bekroonde wijnen.
Vraag een willekeurige Belg of hij Turks-Thracische wijn kent en de kans is groot dat hij de schouders ophaalt. Nochtans maken ze hier al van voor onze jaartelling wijn, die inmiddels zijn weg naar de toprestaurants van Istanbul heeft gevonden. Het noordwesten van Turkije kent een mild klimaat met droge, warme zomers en vochtige winters. Vanaf de Zee van Marmara, de Zwarte en de Egeïsche Zee waait een permanente bries die ’s nachts de druiven koel houdt. Ideaal dus voor de wijnbouw. Uitheemse soorten als syrah, cabernet sauvignon, merlot, sauvignon blanc… voelen zich hier helemaal in hun element, terwijl inheemse rassen als yapinçak, papazkarasi, öküzgözü, narince… wijnen voortbrengen die smeken om ontdekt te worden.
BOYCOT
Van zodra het nieuws van Turkijes eerste wijnroute valt, is onze nieuwsgierigheid gewekt. In het Turks heet ze ‘wijngaardroute’ want bovenop de torenhoge taksen is elke vorm van promotie van alcohol – gratis wijndegustaties incluis – verboden. “Producent in gefermenteerd druivensap” lezen we op een van de websites, waarop ook geen afbeeldingen van wijn of wijnflessen meer mogen. Grote bedrijven als Kavaklidere, Doluca en Corvus hebben voldoende naamsbekendheid, maar voor de kleinere wijnboeren die fors geïnvesteerd hebben in moderne technologie is dat de doodssteek. Met de toeristische wijnroute hopen de twaalf deelnemende wijnhuizen hun wijnproductie nieuw leven in te blazen. Op aanvraag krijg je een bedrijfsrondleiding, gekoppeld aan een maaltijd met aangepaste wijnen. De wijngaarden zijn geconcentreerd in Tekirdag, Kirklareli, Sarköy en Çanakkale (Gallipoli) en hebben elk hun specifieke kenmerken die een mooie diversiteit aan wijnen garanderen. Slowfoodadepten zullen verlekkerd zijn op deze streek. De eenvoudige maar eerlijke keuken is gebaseerd op terroir– en seizoenproducten boordevol smaak. Bovendien bots je overal op sporen van Alexander de Grote, Romeinse en Byzantijnse keizers en Ottomaanse sultans, wat aan de trip een extra dimensie geeft.
HET NIEUWE PIEMONTE
We laten Istanbul achter ons en rijden naar Tekirdag. Het landschap verandert langzaam van betonnen blokkendozen naar glooiende velden bezaaid met koolzaad en zonnebloemen, landelijke dorpjes waar schapen en geiten de weg versperren. Afgezien van hier en daar een minaret wanen we ons bijna in Piemonte. Na een uur rijden bereiken we Chateau Nuzun, een uitvergrote Turkse villa met rococoallures. Aan het zwembad, dat omgeven is door zeven hectare wijngaard, wacht ons een barbecue van gegrilde Tekirdag-köfte (gehaktballetjes) vergezeld van een kruidige syrah, die de stress van het hectische Istanbul helpt door te spoelen. Kenners beweren dat Nuzuns Syrah 2010 de beste van Turkije is. Het echtpaar Necdet en Nazan Uzun produceert sinds 2008 heerlijk aromatische rode en rosé biowijn als monocépage of als assemblage van cabernet sauvignon, merlot, syrah, pinot noir, zinfandel en öküzgözu.
EIGEN KWEEK
Bij Barel Wines neemt Barkin Akin ons mee in de laadbak van zijn jeep voor een modderige rit door wijn- en boomgaarden. Net als buurman Necdet laat hij liever alles aan de natuur over en gebeurt de druiventeelt volgens de principes van de biolandbouw. In de tuin staat een uitnodigende houten tafel gedekt met streekkazen en een Barel Rosé 2012 (een blend van cabernet sauvignon en syrah) en een Reserve Cabernet Sauvignon. Dit is het Turkse platteland op zijn best. We mogen zelfs tijm, salie en fruit plukken. Wie zijn eigen wijn wil maken, kan een lap grond huren met de gewenste druivenstokken en kan het hele productieproces via camera’s vanop afstand volgen op het internet. Eens de wijn gebotteld, hoef je er alleen nog je eigen etiket op te kleven.
Tekirdag verlaat je niet zonder te proeven van ’s lands bekendste witte wijn : die van Umurbey (letterlijk ‘meneer Umur’). Meneer Umur bracht zijn eerste fles sémillon uit in 1997 en was de eerste die wijn maakte met druiven van eigen kweek. Inmiddels is zijn aromatische sauvignon blanc, die wij recht uit het vat aangeboden krijgen, legendarisch. Maar hij heeft ook schitterende rode wijnen.
SLAPEN IN DE WIJNGAARDEN
Sommige wijnhuizen ontpoppen zich stilaan tot boetiekhotel. “Om onze gasten de kans te geven optimaal te genieten van de natuur en van wat ze te bieden heeft”, luidt het bij Barbare, waar de sprankelende Sevim Kurt ons in perfect Nederlands te woord staat. De open haard brandt (het koelt hier ’s avonds behoorlijk af) en er klinkt een jazzmuziekje op de achtergrond. De perfecte sfeer voor een wine & dine-belevenis. Eigenaar Can Topsakal heefttemidden van een ruig landschap een stijlvol boetiekhotel annex restaurant neergepoot, waar je in een elegant decor geniet van al even elegante wijnen. Ook culinaire evenementen met buitenlandse koks vinden hier plaats. Zelf studeerde Topsakal in Frankrijk en heeft hij een voorkeur voor de klassieke Franse wijnen. Samen met de Franse vinoloog Xavier Vignon produceert hij twee reeksen biowijnen. De eerste omvat toegankelijke blends van cabernet sauvignon, merlot, syrah, grenache en mourvèdre. De andere is de complexere Elegance- en Prestigereeks van dezelfde druivensoorten maar die een langer rijpingsproces kennen. Eind dit jaar oogsten ze hun eerste witte sauvignon blanc. Wij genieten alvast met volle teugen van de Barbare 2010, een blend van syrah, grenache en mourvèdre in Châteauneuf-du-Papestijl, die prachtig past bij de pittige Turkse keuken en recentelijk op een Duitse wedstrijd een gouden medaille binnenhaalde.
OP DE GEZONDHEID VAN DE SULTAN
De tocht voert ons verder richting Bulgaarse grens naar Kirklareli, waar het koelere klimaat van het Strandjagebergte en de complexe bodem frisse, minerale witte wijnen voortbrengen. Kirklareli heette vroeger Lozengrad, wat zoveel betekent als ‘druivenstad’. Op 850 meter hoogte trakteert Mustafa Çamlica van Chamlija op een degustatie in een decor van door mist omhulde bergen. We vallen meteen voor zowel de mystieke omgeving als Chamlija’s witte wijnen. Deze Bulgaarse landbouwersfamilie is de enige die ries-ling en alvarinho verbouwt, maar proef vooral hun internationaal gelauwerde viognier en narince.
In de buurt dringt zich een bezoek aan Edirne op. De stad was gedurende negentig jaar de hoofdstad van het Ottomaanse keizerrijk, voor die eer Istanbul toekwam, en herbergt tal van historische schatten. Zo is er de beroemde Selimyemoskee, een zestiende-eeuws architecturaal meesterwerk van architect Mimar Sinan.
Strategisch langs de Sultan’s Trail liggen de wijngaarden van Vino Dessera. De 2200 kilometer lange wandelroute – een ode aan Sultan Süleyman – loopt van Wenen tot Istanbul. Trekkers kunnen op de wijnboerderij terecht voor een picknick en eenvoudig logies. Een tip : Vino Dessera Cabernet-Sauvignon 2012 heeft een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding en won brons op de International Wine Challenge.
Het meest ambitieuze familiebedrijf is ongetwijfeld Arcadia. Zeynep Salliel en haar vader willen er dit jaar een hotel met spa en restaurant openen en het gigantische domein verdelen in afzonderlijke percelen en boerderijen, om zo een levendige agrarische gemeenschap te creëren waar volgens oude tradities maar met moderne technologie aan landbouw wordt gedaan. De naam Arcadia is afgeleid van Arcadiapolis, zoals Lüleburgaz tijdens het Oost-Romeinse Rijk werd genoemd. Oude landkaarten tonen dat het domein pal aan een historische wijnroute ligt, “een gelukkig toeval dat we pas na aankoop van deze grond ontdekten en een bewijs dat we goed zaten voor de aanplanting van onze druiven”, vertelt Zeynep, die als enige in Turkije sauvignon gris cultiveert. De blends op basis van deze druif zijn elegant en complex en al meermaals bekroond.
PASSIE IN EEN FLES
Op de schilderachtige kustroute tussen het parachuteparadijs Uçmakdere en het windsurfdorp Sarköy, ligt Melen Winery. Het logo refereert aan de Griekse amforen die voor de kust zijn gevonden en waarin zeelui wijn transporteerden. Onder de gazebo (soort paviljoen), omringd door olijf- en wijngaarden, is het heerlijk toeven. Dorpsvrouwen lopen af en aan met de lekkerste mezze (Turkse tapas). Het domein ligt ideaal op een helling die uitkijkt op de Zee van Marmara en wordt in het noorden beschermd door het Ganohoragebergte. Onder andere cabernet sauvignon, merlot, tempranillo, shiraz, papazkarasi, öküzgözü, sémillon, gamay, gewürtztraminer… groeien er weelderig rond de ruïnes van een Grieks klooster. “Ooit maken we hier een B&B“, lacht Cem Çetintas. Het wijnavontuur van de Çetintasfamilie begon al op het einde van het Ottomaanse tijdperk met grootvader Matyoz Ahmet en zijn Griekse vriend Shimo. Cem zet met veel passie voor wijn (getuige zijn dochter die de naam ‘Shiraz’ kreeg) het werk van zijn voorvaders verder. Hij gelooft sterk in traditie en terroir en beschouwt wijn als een kunstwerk dat de ziel van de wijnmaker weergeeft. We geloven hem best als we van zijn Papazkarasi Reserve en Öküzgözü proeven, een voor ons totaal onbekende maar spannende smaakbelevenis. Deze autochtone rodedruivenrassen leveren wijn met complexe en intense aroma’s.
Eenzelfde passie vind je bij Chateau Kalpak. Bülent Kalpaklioglu is in zijn nopjes : het bericht dat Chateau Kalpak drie gouden medailles heeft gewonnen op het Brusselse Concours Mondial valt samen met ons bezoek. Om te begrijpen hoe hij dat succes verwezenlijkte, moet je Kalpaklioglu in levenden lijve bezig zien en horen. In 1991 verliet hij de banksector om zich toe te leggen op zijn passie voor wijn. Maar Bülent bey had één welbepaald soort rode wijn voor ogen, afkomstig uit één enkele wijngaard en gemaakt in Franse chateaustijl. “Eigenlijk wilde ik een wijn uitsluitend voor mezelf maken.” Hij reisde door heel het land op zoek naar het meest geschikte terroir voor zijn cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc en petit verdot. Zo belandde hij in Sarköy waar hij na twaalf jaar zwoegen het gewenste resultaat bereikte. In 2010 maakte Bülent zijn eerste wijn en wachtte geduldig af tot die rijp genoeg was om hem in 2013 op de markt te brengen. Vanop het schitterende terras met een ongeëvenaard zicht op twee zeeën en de Griekse eilanden, nippen we van zijn drie gouden medaillewinnaars.
SUPERWOMAN
Een buitenbeentje tussen de wijnboeren – en zeker in een patriarchale maatschappij als Turkije – is superwoman Güler Sabanci, hoofd van de Sabanciholding, een van Turkijes grootste financiële en industriële conglomeraten. Nadat ze Franse en Italiaanse bodemspecialisten had geconsulteerd, richtte Güler Sabanci in 1992 het wijnbedrijf Gülor op en introduceerde als eerste boutique winery uitheemse druiven. Gülor maakt een hele reeks evenwichtige mélanges en monocépages van zowel inheemse als uitheemse druiven, en brengt met zijn sangiovese-montepulciano een Toscaanse toets in het Turkse wijnlandschap. Wij wagen ons nog eens met veel plezier aan de onuitspreekbare öküzgözü.
TRENDY WIJNHUIS
Het schiereiland Gallipoli of Çanakkale in het Turks, is bekend om zijn ruige natuur en oorlogsverleden (W.O. I) maar werd na een bezoek van kapitein Cousteau in 1970 ook een beroemde duikplek. Voeg daar nog exquise wijnen aan toe en de gezellige bed & breakfastThe Gallipoli Houses van landgenoot Eric Goossens en je hebt een ideale vakantiebestemming.
Een van de nieuwkomers op de Turkse wijnmarkt is Suvla, dat in sneltempo op weg is om een van Turkijes hipste wijnhuizen te worden. Van zodra je het trendy bezoekerscentrum betreedt, waan je je in een andere wereld. In een minimalistisch decor vind je er alles onder één dak : wijnkelder, restaurant én delicatessenzaak. Suvla produceert ook biolandbouwproducten onder het merk Kilye, zoals tapenades, olijfolie, tomatensauzen. Een droomplek voor foodies. Het assor-timent aan wijnen van topkwaliteit is indrukwekkend. Onze favoriet is de Reserve Merlot 2010, goed voor een Grande Medaille d’Or op het Concours Mondial in Brussel.
Aan de Sarosbaai raken we helemaal in vervoering door de wondermooie natuur. We volgen de stevige stap van Hakan en Nilgün Kavur die ons door de 24 hectare wijngaarden-met-oorlogsbunkers leiden. “Deze dateren van vlak voor de Tweede Wereldoorlog en werden uit voorzorg gebouwd maar nooit gebruikt”, vertelt Hakan. Nu gebruikt hij ze wel eens voor een degustatie. Merlot, cabernet sauvignon en cabernet franc worden hier gemengd tot één enkele rode wijn : Gali. “Passie kent geen compromis” is het devies van het wijnhuis Gali. Bovenop de helling staat een villa in Provençaalse stijl, waar we naar Turkse gewoonte overladen worden met heerlijke gerechten. Naar verluidt komen mensen naar hier voor het lamsvlees en voor de zonsondergangen. “En voor de wijn uiteraard”, lacht Nilgün, terwijl ze onze glazen nog eens volschenkt. En met een Gali Evresche 2010 klinken we op de toekomst van Thracië.
www.thracewineroute.com
TEKST EN FOTO’S NATHALIE BEVERNAEGIE
Uitheemse druiven als merlot of sauvignon voelen zich hier in hun element, terwijl inheemse rassen als yapinçak, öküzgözü of narince, wijnen voortbrengen die smeken om ontdekt te worden
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
