Terwijl Europa zich uitleeft in geavanceerd elektrisch en hydraulisch fietscomfort, volgt Azië een paar bijzonder creatieve denksporen.

Designwedstrijden voor fietsontwerpers waren lange tijd de speeltuin van Europeanen. Nu blijkt Taiwan het roer over te nemen. Sinds vijf jaar houdt de Taiwan Bicycle Industry R&D Center er een competitie op zeer hoog niveau. Dit jaar dongen liefst 739 deelnemers uit 42 landen met originaliteit en vindingrijkheid naar de hoogste prijs.

Wie de ontwerpen bekijkt, merkt dat vooral de innovatie vooropstaat, minder de praktische geest. Een aantal moet veeleer als een idee worden beschouwd, een denkspoor dat door ingenieurs geëxploreerd kan worden.

Veel deelnemers tonen hun voorliefde voor de vouwfiets en dat is in tijden van stilstaand autoverkeer een logische stap: de vouwfiets wordt in metropolen steeds vaker als een soort reservewiel beschouwd, een hulpje om mee te nemen in de autokoffer of op de trein. Grappig is dat voor vernieuwers zelfs de fundamenteelste zekerheden op losse schroeven staan. Op het winnende X-bike-ontwerp van de Zuid-Koreanen Hong Wook en Park-Sung Hoon kun je niet eens gaan zitten, zij zien de fietser als een soort rotsklimmer die zich rechtopstaand een weg baant. Op andere modellen zit (of lig) je dan weer laag bij de grond. De voordelen van de ligfiets zijn legio: door een kleinere luchtweerstand gaat die veel sneller dan de klassieke fiets. Of even snel met minder inspanning. Bijzonder ingenieus is de Canoe van de Taiwanees Yusneng Hou, die oorspronkelijk voor gehandicapten was bedoeld. Het gaat om een ligfiets met een klein voorwiel en een veel groter achterwiel. De rijder trapt niet, maar beweegt de fiets voort dankzij twee handles die op roeispanen lijken. Het concept heeft alvast dat voordeel dat de lelijke kettingverbinding wegvalt, waardoor een veel eleganter geheel ontstaat.

Op de elegante Citi Glider van de Zuid-Afrikanen Vincent Allan Dawson en Ryan Paetzold, die hem als scooter bike omschrijven, staat de rijder ook al rechtop, hij/zij brengt het rijwiel op gang met een op- en neergaande beweging van het lichaam. Daarom spreken de ontwerpers ook van een bike designed for fitness.

Een ander buitenbeentje is de Egyt van de Taiwanezen Jeng-Yu Lin en Chien-Yu Lin, goed voor de derde prijs. Op dit ontwerp kun je zowel rechtopstaand als zittend fietsen. Zit de rijder, dan fungeert de fiets met pedaalaandrijving, gaat hij op de trappers staan, dan komt een elektrische minimotor in actie. De fiets is overigens zo soepel als een slang, wat volgens de ontwerpers het fun-gehalte verhoogt.

Vernieuwers experimenteren uiteraard graag met materialen, waarbij composietmaterialen (lichter, steviger, soms recycleerbaar) veel succes oogsten. Zo ging de tweede prijs naar Philip Lee en Timothy Liao, twee designers uit Taiwan die een kleine plastic fiets bouwden met een bijzondere vormgeving. Het tweetal vertrok van een eivorm, bracht onderaan insnijdingen aan voor de wielen en verwerkte de trapas in het geheel. Vervolgens voegden ze de stuurstang en zadelpen toe. Nog origineler is de rattan bicycle van de Duitser Stefan Blawid, waarbij het frame, de spatborden, het zadel en zelfs het stuur van rotan werden gemaakt. Een oplossing die voor ontwikkelingslanden nieuwe perspectieven opent. Om het geheel stevig te houden, bracht Blawid toch enkele metalen steunpunten aan.

Een ander origineel uitgangspunt was de multifunctionaliteit en daar gaat de pluim naar Hsin-Hung Chen uit Taiwan die een shopping bike met kleine wieltjes ontwierp. Voor- en achterzijde zijn grotendeels symmetrisch, dragen beide een afneembaar boodschappenmandje. Beide helften kunnen om een centraal gedeelte dicht- en dus naast elkaar worden gevouwen, zodat een boodschappenwagentje ontstaat met twee parallelle wielen. Na het winkelen klap je het frame weer open en fiets je weg.

Wie gevoelig is voor de esthetische evolutie van de fiets, komt ruim aan zijn trekken met de Sanuro, een futuristisch uitziende fiets van de Zuid-Koreanen Sun-Kyoung Kim, Min-su An, Won-seok Kim en Jong-Yuon Shin. Hun ontwerp oogt zeer aërodynamisch, onder meer door het ontbreken van een zadelpen. Ze integreerden het zadel meteen in het frame, dankzij een kantelmechanisme kun je de zit aanpassen aan je lichaamsbouw. Een ingebouwde veer moet voor het zitcomfort zorgen. Centraal in het frame zit een ruimte voor de batterijen die de elektrische hulpmotor aandrijven.

Meer over de wedstrijd: http://design.tbnet.org.tw

Pierre Darge / Illustratie Pieter Van Eenoge