Steeds meer mensen klagen over roodheid. Niet alleen veroorzaakt door een gênante opmerking, maar ook door hete soep, plotse temperatuurverschillen of stress. In chronische gevallen spreekt men van rosacea, een vervelende aandoening waar wetenschappers nog steeds het fijne niet van weten.

U hoeft zich niet meteen zorgen te maken als u af en toe reageert met een rode huid, bijvoorbeeld wanneer uw gezicht iets te agressief is gereinigd. Maar als u chronisch last heeft van een gloeiend, blozend gezicht en misschien zelfs ontstekingen heeft die lijken op acne (maar dan zonder de mee-eters en witte puntjes), kan dat wijzen op rosacea. In verdere stadia worden die rode vlekken blijvend en verschijnen er ook zichtbare paarsblauwe adertjes. Dat laatste komt trouwens vooral bij mannen voor. Zij leiden onder extremere vormen van rosacea, terwijl het fenomeen zelf zich vaker bij vrouwen voordoet. In heel ernstige gevallen kan rosacea zorgen voor oogirritatie, zodat de ogen waterig of bloeddoorlopen zijn.

Geografisch bepaald

Rosacea is vooral een kwaal van onze noordwestelijke wereld (België, Nederland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten) en komt het meest voor bij mensen met een heldere, fijne of droge huid, en licht haar. Al kunnen in principe alle huidtypes getroffen worden. Tom Mammone, uitvoerend directeur onderzoek en ontwikkeling bij Clinique, wijst erop dat vooral het zogenaamde ‘huidtype 1’ vatbaar is voor rosacea. “Mensen met dat huidtype hebben weinig pigmenten en zijn meestal gevoeliger voor de zon en andere irriterende factoren omdat hun huid niet zo dik is. Daarnaast is hun lipidenbarrière ook minder sterk dan gemiddeld.” Deze barrière is een soort olie-in-waterfilm die op de huid ligt en het watergehalte van de huid regelt. Doordat die zwakker is, hebben mensen met huidtype 1 een minder hoge weerstand. Maar Mammone benadrukt dat zij zeker niet automatisch chronische roodheid ontwikkelen : “In Azië hebben bijvoorbeeld veel mensen een gevoelige huid, maar daar zal dat eerder leiden tot atopisch eczeem.” Zelfs kinderen kunnen al te kampen hebben met roodheid, maar de aandoening neemt aanzienlijk toe met de leeftijd.

Couperose

De term rosacea is redelijk onbekend, in tegenstelling tot couperose. Nochtans is deze laatste eigenlijk onderdeel van de eerste. Rosacea komt namelijk voor in vier stadia. Het eerste is erythrose, waarbij er flushes optreden, roodheden op de wangen, of opstoten van vlekkerige, rode huiduitslag, die vaak uitgelokt worden door emoties of temperatuurschommelingen. Couperose vormt het tweede stadium, dan is er sprake van permanente roodheid en zichtbare paarsblauwe adertjes bovenop de rode verkleuring. In de derde fase, de papulopustuleuze rosacea (vroeger bekend als acne rosacea), ontstaan er ontstekingsletsels en ten slotte, in de laatste fase, de rhinofyma, die vooral voorkomt bij mannen, is er weefselhypertrofie met ophoping van lichaamsvocht. Die letsels kunnen uiteindelijk leiden tot een verdikte neus met vele bloedvaten en verwijde poriën.

Oorzaken

Naar de precieze oorzaken van rosacea blijft het voorlopig gissen en ook Mammone wijst op de complexiteit van de zaak. “Er zou een genetische factor bij komen kijken, die de gevoeligheid voor irritaties bepaalt, maar die er vooral voor zorgt dat de haarvaten niet adequaat reageren. Veel mensen krijgen door de zon of irritatie verwijde haarvaten, maar normaal gaan die vlot terug naar rusttoestand. Bij rosaceapatiënten is het voor die haarvaten veel moeilijker om naar die gewone toestand terug te keren.” Daarnaast zijn er al verschillende theorieën naar voren geschoven. Zo wijten sommige wetenschappers rosacea aan microscopisch kleine mijten die in de talgklieren leven. Een andere hypothese is dat een bepaalde ader de belangrijkste rol speelt. Deze helpt het adersysteem van het hoofd te draineren, normaal gezien van boven naar onderen, maar bij koorts van onder naar boven. Zo worden de hersenen van koeler bloed voorzien, want die verdragen niet zo goed verhoogde temperaturen. Het lichaam verfrist op die manier onze hersenen, en dat is niet alleen nodig bij koorts, maar ook bij oplopende emoties, het consumeren van alcohol, hete kruiden, heel warm voedsel, of bij temperatuurschommelingen. Bij mensen met rosacea zou dit mechanisme niet goed functioneren, en zou de bloedstroom halverwege het gezicht blokkeren, wat leidt tot de gekende symptomen.

Door Stefanie Van den Broeck I Illustratie Arpais DuBois