Een joods onderduikkindje in de hongerjaren van de Tweede Wereldoorlog was Hanneke Groenteman. Maar zij heeft helemaal geen hongerherinneringen aan die tijd. Alles wat ze te eten kreeg bij tante Cor vond ze lekker. Zelfs vellen van de pap, met suiker, ieder ander kind gruwde ervan, maar niet Hanneke. Hanneke Groenteman (64) is een enorme vrouw, in alle betekenissen. Ze is een uitstekende programmamaakster, die de kunst verstaat om de moeilijkste auteurs op zondagmiddag voor de televisiecamera’s aanvaardbaar te maken en toch interessant te houden (kom daar maar eens om, Marc Uytterhoeven !). Maar ze is ook letterlijk enorm : groot en zwaar. Dat is ze altijd geweest ondanks de lange lijst diëten en andere afslankmethodes die ze heeft geprobeerd. Over haar dik-zijn heeft ze nu een boekje geschreven : Doorzakken bij Jamin ( Thomas Rap). Jamin was een grote Nederlandse producent van snoep en koekjes.

Een boekje dat in de recensies (en zelfs op de achterflap) wordt gecatalogiseerd als hilarisch. Dat is het bij momenten zeker, maar het is ook wel schrijnend. Typisch voor dikke mensen om zichzelf met spot te bekijken, dat helpt immers als verweer tegen de onverbiddelijke spiegel.

Vergis je niet, Hanneke Groenteman is een vrolijk mens, een mens dat geniet. Ze kan lyrisch schrijven over eten, om maar één ding te noemen. Maar ze houdt er bijvoorbeeld niet van om naar feesten te gaan, omdat het kiezen van de juiste kleren zo’n gedoe is met haar omvang. Kleren kopen is al even erg, want de grotematenwinkels daar wil je toch niet aan en in de andere word je buitengekeken voor je één vraag hebt kunnen stellen. Je neemt je wel voor om te gaan sporten, je koopt een complete uitrusting. Maar je gaat niet naar zo’n fitness-school, want met je omvang en je leeftijd val je daar uit de toon. Zonde van het geld dat je aan die sportkleren besteedde.

Er zijn de Oprah Winfreys van deze wereld, die het wél hebben gekund : afslanken, tientallen kilo’s. Die stralen en zijn ook nog veel geld, nog méér geld gaan verdienen daardoor. En iedereen die het niet kan, zit vol schuldgevoelens naar haar te kijken als ze op televisie is. Want Oprah zegt dat wie te veel eet, te vet wordt, eigenlijk aan zelfhaat lijdt. Dat zal dan wel zo zijn, zeker. Nog groter wordt de schuld, nog dieper het onbehagen.

Het idool van de jonge Hanneke Groenteman was Audrey Hepburn, de superslanke om niet te zeggen graatmagere en beeldschone Audrey Hepburn. Veel later, bij een interview vol bewondering, realiseert Hanneke zich dat haar aanbeden godin waarschijnlijk ook een eetstoornis heeft : anorexia nervosa. Niemand is volmaakt. Vrouwen hebben daar veel meer last van dan mannen.

“Ik denk dat mannen vaak van hun buiken houden, anders zouden ze ze niet zo markant over hun riemen laten puilen ; (…) En even zo goed komen er de meest seksistische praatjes bovenuit, over vrouwen hun kontjes en zo”, schrijft Hanneke Groenteman. In dat stukje dat begint met haar kleinzoon Kobus van twee die haar blote buik wil zoenen en zegt dat hij haar buik lief vindt. Heel verwarrend, te midden van al die negatieve boodschappen die in deze wereld op je afkomen als je zwaar bent.

De moeilijkste dingen giet Hanneke Groenteman in de vorm van een dialoog (met zichzelf). Je ziet een leuke man op een receptie en je sluit je toch op in jezelf. Ook al ben je professioneel stoer en stout, voor de camera durf je de gewaagdste vragen stellen aan om het even wie. “Ik kan helemaal niet converseren als Gewone Vrouw”, schrijft ze. Ze moet zich immers niet voorstellen wat daarna allemaal volgt : iets drinken samen, een etentje en dan… “De nachtmerrie komt daarna : het uitkleden. Daar ben ik veel te dik voor. Die man knapt op slag af als hij dat ziet.”

Toen ik dat las, zag ik voor mij een rijtje oudere, dikke mannen, die zich û zeker weten û in vrouwelijk gezelschap nog nooit die bedenking hebben gemaakt.

:: Reacties : tessa.vermeiren@knack.be