Waarom ik binnenkort voor Artsen zonder Vakantie naar Congo vertrek ? Ik ben een veldwerker. Het puur wetenschappelijke van mijn beroep passioneert mij, maar evenzeer de directe omgang met patiënten. Iedereen heeft recht op mijn kennis, zeker mensen die het minder goed hebben.

Ik kom uit een sociaal geëngageerd nest. Een groot gezin waar delen voor de hand lag. Mensen in nood moeten geholpen worden, met die simpele evidentie ben ik opgevoed. Op missie probeer ik mij zo goed mogelijk in te leven in de situatie van de lokalehulpverleners. Niet vanuit de houding : voilà, zo hoort het, dit is het pakketje dat wij hier komen afzetten en dan zijn we weer weg. De mensen geven je veel krediet als ze merken dat je hen respecteert en probeert in hun wereld te stappen.

Onrecht maakt mij strijdlustig. Soms wordt het mij te machtig, dan moet ik even afstand nemen. Hoe is het mogelijk dat in Afrika mensen sterven aan diarree en aan infecties die in België gemakkelijk te behandelen zijn ?

Leed went nooit, ik raak daar niet gehard in. Sommige patiënten zal ik nooit vergeten, zoals dat elfjarige meisje in Rwanda dat aan ernstige hart- en nierinsufficiëntie leed. Haar vader had zijn koe moeten verkopen om haar in het ziekenhuis te laten opnemen. Ze had zo’n pijn en we konden haar niet genezen. Als ik aan haar denk, ben ik erg ontroerd.

Ik ben niet naïef, wat wij doen is een druppel op een hete plaat. Natuurlijk moet de gezondheidszorg in Afrika grondig aangepakt worden. Maar het zal je kind of je vader of moeder maar zijn die doodziek is. Voor die mensen betekenen wij eerstelijnswerkers het verschil tussen leven en dood.

In Afrika zijn zieken gelatener. Spoedopname bestaat daar eigenlijk niet, toch niet zoals bij ons. Maar nooit heb ik iemand weten protesteren, hoe erg de pijn ook is. Ik sta er telkens weer van versteld hoe taai de mensen daar zijn.

Het is niet aan mij om te oordelen over de nood waarin een patiënt verkeert. Wat ik ook doe, ik wil het goed doen. Best mogelijk dat in België mensen soms te gemakkelijk een beroep doen op de spoedafdeling, maar je weet nooit vanuit welke achtergrond of voorgeschiedenis ze zich met een klacht aandienen.

Contact met zielsverwanten, daar krijg ik een enorme boost van. In het voorjaar volgde ik een bijscholing tropische ziekten bij Artsen zonder Vakantie. Ontroerend vond ik het hoe gemotiveerd de ervaren Belgische artsen waren om bij te leren, met hoeveel passie iedereen op missie z’n werk deed.

Het meest confronterend bij mijn terugkeer in België is de wegwerpcultuur, ons gebrek aan spaarzaamheid. En de bijna decadente overvloed natuurlijk. Zoveel soorten koeken en chips … De eerste dagen kom ik niet in een supermarkt, het verschil is te groot.

Een behoedzame omgang met het leven, dat is wat Afrika mij vooral geleerd heeft. Zoveel mensen moeten er vechten om het hoofd boven water te houden en wij springen vaak zo slordig met het leven om. Doe elkaar geen pijn, stimuleer elkaar, haal het beste in anderen naar boven, is mijn levensmotto.

Dat respect voor het leven hoop ik ook over te brengen op mijn vier opgroeiende kinderen. Niet dat ik verwacht dat ze in mijn voetsporen treden, maar zorgzaam omgaan met elkaar is een levenshouding die ik graag op hen wil overbrengen.

Door Linda Asselbergs / foto Rob Walbers

Na vier missies in Rwanda, waarbij ze achtereenvolgens een project handhygiëne coördineerde en het werken met een elektrocardiogramtoestel introduceerde, vertrekt dokter Nele Vangheluwe (48) samen met verpleegster Linda Vanrietvelde begin augustus als vrijwilliger voor Artsen zonder Vakantie voor een tweeweekse missie naar Congo. Info : Artsen zonder Vakantie, Rode Kruisplein 16, 2800 Mechelen. Tel 015 40 08 88, www.azv.be Steunen : 733-1000100-60.