Huwelijksreis in hijab (Byblos, 798 fr.) van de Canadese Alison Wearing schetst een somber beeld van het dagelijks leven in Iran. Contradicties zijn legio. Overal wordt ‘dood aan Amerika’ gepropageerd, maar dollars zijn gegeerd. De Iraniër die op straat meer geeft dan de officiële koers, riskeert de doodstraf. Ook de Nederlandse Carolien Omidi schrijft in haar column ‘Autochtoon in Iran’ (in de Volkskrant) over het leven met haar Iraanse echtgenoot en hun dochtertje in Teheran. Laatst maakte ze zich boos over sommige reacties van lezers. Die denken dat vrouwen in Iran niet met de auto mogen rijden of zich afvragen of het dochtertje nu zal besneden worden. Ja, aan misverstanden over andere culturen is er geen tekort. Toch lijkt de bewering van Omidi dat er geen verband is tussen vrouwenbesnijdenis en de islam niet helemaal correct. In Een tipje van de sluier (Podium 398 fr.) wijst Joris Luyendijk er op dat de koran er weliswaar geen melding van maakt, maar dat er wel een hadith (een aan Mohammed toegeschreven uitspraak) is die zegt: “voer de besnijdenis uit, maar ga daar niet te ver in”. En hoe zit dat nu met die sluier voor de vrouwen en die baard voor de mannen? Luyendijk doet het in deze korte en heldere uiteenzetting over de islam allemaal uit de doeken. Ook Daniël de Smet (docent klassiek Arabisch aan de K.U.L.) en Jan van Reeth (klassiek en oosters filoloog en historicus) proberen in hun essay De islam is modern (Davidsfonds, 795 fr.) duidelijk te maken dat de koran vandaag nog iets anders betekent dan dat wat de fundamentalisten er proberen van te maken. De titel van het boek werd zopas nog mooi geïllustreerd door de beslissing van de Al-Azhar-moskee in Caïro om haar vermaarde collectie islamitische manuscripten helemaal op internet te plaatsen.

In De twaalf zuilen van Israël (Houtekiet, 790 fr.) brengt Mark Heirman ‘een cultuurgeschiedenis van de joden.’ Hij schetst het onderscheid tussen Hebreeën, Israëlieten en joden en probeert een licht te werpen op de vraag of ‘de joden’ nu een volk zijn, een ras of een godsdienst. We leren wat thora, talmoed, zohar en kabbala betekenen, wat het verschil is tussen de sefardim en de asjkenazim, waar de chassidim voor staan…. Maar ook het zionisme, het ontstaan van de staat Israël en de Israëlisch-Palestijnse tegenstellingen worden uitvoerig behandeld. Een goj die duidelijk weet waarover hij het heeft. In Het meetlint over Jeruzalem (Wereldbibliotheek, ong. 800 fr.) schrijft Piet Leupen, hoogleraar middeleeuwse geschiedenis aan de universiteit van Amsterdam, over het misbruik dat machthebbers maakten en nog steeds maken van het concept ‘heilige stad’.

Pol Moyaert