Gent Jazz en Jazz Middelheim zijn twee bakens in het Belgische festivallandschap. De drijvende kracht achter dit alles is de eigenzinnige selfmade man Bertrand Flamang.

Bertrand Flamang (46) neemt geen blad voor de mond en durft initiatief te nemen. Het bracht hem van protesttiener en “schoffie” (dixit hemzelf) tot cafébaas en vervolgens gerespecteerd festivalorganisator. Met Gent Jazz, Jazz Middelheim en de vzw Jazz en Muziek op zijn naam, mag Bertrand Flamang zich misschien wel de belangrijkste man in de Belgische jazzwereld noemen. Met jazzfestivals in Roeselare dit jaar en in De Haan volgend jaar breidt de vzw zijn imperium verder uit.

Wanneer er een portret over jou geschreven wordt, luidt de slagzin doorgaans ‘van cafébaas tot festivalorganisator’. Stoort jou die verwijzing naar je verleden ?

Bertrand Flamang : “Helemaal niet, waarom zou het ? Op mijn vierentwintigste ben ik daarmee begonnen (Flamang baatte het Gentse café Den Turk uit, nvdr) en ik heb dat vier jaar lang met plezier gedaan, maar nadien wilde ik iets anders. Dat werd concertjes organiseren – tijdens de Gentse Feesten, om 3 u. ’s nachts – en vervolgens festivals op poten zetten. Dat was een natuurlijke evolutie.”

Heb je veel risico’s moeten nemen om te geraken waar je nu staat ?

“Als ondernemer neem je elke dag risico’s. Ik draag de verantwoordelijkheid voor een vzw die moet blijven draaien, en waar mensen moeten betaald worden. Ik heb mijn studies niet afgemaakt, maar ik haal er geen speciale trots uit dat ik het ‘desondanks’ gemaakt heb. Ik vind ons hele onderwijssysteem trouwens gericht op het voortbrengen van middelmaat. Middelmaat interesseert me niet.”

“In mijn tienerjaren was ik een schoffie, statussymbolen waren mij vreemd. Ik was behoorlijk anarchistisch ingesteld en deed mee aan protestacties. Kwajongensstreken, noem ik het nu. Want dat gevoel verdween : nu gun ik iedereen alles. Ik ben niet jaloers omdat iemand een groter huis of een grotere auto heeft.”

“Een belangrijke functie van de culturele sector vind ik dat je mensen probeert te engageren om ‘moeite te doen’. Vanuit de redenering : als je je voor iets moet inspannen, is de voldoening nadien zoveel groter. Op internet naar porno kijken is toch ook niet hetzelfde als the real deal ? Hetzelfde voor muziek : een slecht mp3’tje pikken is niet te vergelijken met een live concert in de beste omstandigheden. Die impuls willen wij meegeven.”

Je doet dat in een nichesector : jazz. Zie je die evolueren ?

“Jazz is muziek die altijd in beweging is en dus altijd zal blijven meegaan. In 2002 zijn we in Gent begonnen als Blue Note Festival. Dat was perfect, want op dat moment waren traditionele bebopjazz en fusion de topstijlen.”

“De laatste zes jaar is er een nieuwe generatie muzikanten opgestaan, de vakjes zijn weggevallen. Puristen zullen zeggen dat dat geen jazz is, maar dat is juist wat we met onze festivals beogen : oud met nieuw verzoenen. Op de openingsdag in Gent hebben we bijvoorbeeld een gevestigde waarde als Bill Laswell gekoppeld aan een jong talent als Kris Davis. De ontdekking van artiesten op ons festival is even groot als de erkenning.”

In hoeverre zijn Jazz Middelheim en Gent Jazz concurrenten van elkaar ?

(verbaasd :) “Niet. Het zijn twee aparte evenementen. De jazzliefhebbers die het meer hebben voor het traditionele houden doorgaans meer van Middelheim. Omdat daar minder ‘andere’ muziek staat. Eerlijk gezegd begrijp ik dat niet goed. In Gent hebben we drie sterke jazzdagen die het festival openen, waarom zou je daar wegblijven omdat er nadien ‘andere’ muziek geprogrammeerd staat ?”

“Het zijn beide luisterfestivals, maar met een andere sfeer. Bij Gent Jazz is er flink geïnvesteerd in omkadering en catering. Je moet er niet met een picknickmand aan komen zetten. Daardoor heeft het minder de familiesfeer die je bij Middelheim wel hebt – dat in een park ligt en waar we zelfs kinderopvang voorzien.”

De tendens op muziekfestivals neigt naar meer comfort en exclusiviteit. Moeten we daar blij om zijn ?

“Dat is een fabeltje. De meeste festivals zijn nog steeds omstuwd door pitakramen en hamburgerkoten. Wij kiezen nu voor streetfood. Geen foodtrucks, daar geloof ik niet in : die zijn logistiek te beperkt om een festivalsetting aan te kunnen waarin mensen tijdens de pauzes snel bediend willen worden.”

“De enige logische stap is om evenementen milieubewuster te maken. Op die manier creëer je een nieuwe industrie. Voor duurzaamheid bestaat immers ook een economisch model. Als festival heb je daarin een signaalfunctie. Eén ding mag je als organisator echter nooit vergeten : voor de bezoekers is het in de eerste plaats ontspanning. Daar betalen ze voor.

Gent Jazz vindt plaats van 10 tot 18 juli, Jazz Middelheim van 13 tot 16 augustus. Info : www.gentjazz.com, www.jazzmiddelheim.be.

DOOR MATTHIAS STOCKMANS & FOTO FRED DEBROCK

Flamang : “De laatste zes jaar is er een nieuwe generatie muzikanten opgestaan”