Bankierszoon en milieuactivist David de Rothschild stak de Stille Oceaan over in een boot van gerecycleerde flessen. Doel : de vervuiling door plastic aanklagen. En : hij heeft nog meer avonturen in petto.

David de Rothschild houdt niet van het etiket ‘erfgenaam van het bankiersgeslacht’. Hij woont in een omgebouwde garage in Venice, Californië, omdat hij dan behandeld wordt als een onafhankelijk individu en niet als een telg van het machtigste bankiersgeslacht van Europa. David — 35, groot, slank, bebaard en modieus-nonchalant elegant — verplaatst zich in Venice op een skateboard en gaat bijna elke ochtend surfen. “Ik ben een Brit in hart en nieren, maar in mijn thuisland zal ik altijd een Rothschild zijn. Mensen kunnen daar niet doorheen kijken”, zegt hij als we hem ontmoeten in een lokaal restaurant, waar hij in het wild gevangen zalm met biogroenten heeft besteld. “Hier kent men mij vooral als de Plastiki man.”

EEN VLIEGTUIGCRASH

In 2010 zeilde David met een bemanning van collega-avonturiers en milieuactivisten op een boot gemaakt van 12.500 gerecycleerde plasticflessen 8000 mijl over de Stille Oceaan, van San Francisco naar Sydney in Australië. Hij doopte de boot Plastiki, als eerbetoon aan Thor Heyerdahl en zijn Kon-Tiki. Hij wilde de aandacht vestigen op de verbijsterende hoeveelheid plasticafval die op de oceanen drijft, waardoor elk jaar een miljoen zeevogels sterven. In het midden van de Stille Oceaan zeilden ze dwars door dat wanstaltige monument van de moderne beschaving, bekend als ‘de grote plasticsoep van de Stille Oceaan’. Door de zeestromingen wordt het grootste deel van het desintegrerende plasticafval van de kusten van Azië en Amerika daarheen gevoerd. Het is een enorme drijvende massa afval, ongeveer twee keer zo groot als Frankrijk.

“In plaats van mensen de les te lezen of een schuldgevoel te geven, gebruiken wij de kracht van een groot avonturenverhaal om hen over het gebruik van plastic te doen nadenken”, zegt David. “Er drijven 46.000 stukken plastic per vierkante mijl op onze oceanen. Dat is waanzinnig, en heel veel daarvan is afkomstig van eenmalig gebruikte petflessen en boodschappentassen. En dat komt in de voedselketen terecht. Het zit in de vissen die we eten. Laten we stoppen met het gebruik van wegwerpplastic. Laten we slimme kunststoffen gebruiken en ze recycleren. Laten we afval beschouwen als een grondstof.”

Grootse avonturen organiseren om milieuvriendelijke oplossingen te promoten : dat is waar het David de Rothschild om te doen is. En daarbij maakt hij handig gebruik van sponsors en media. Hij blijft voorzichtig met het uitpakken met zijn familienaam die sowieso de media aantrekt. Natuurlijk heeft hij zijn naam nodig om zijn boodschap aan de man te brengen. Het helpt ook om financiële steun te verkrijgen. Maar tegelijk leidt het tot kritische commentaren, want waarom zou men zo’n schatrijke utopist serieus nemen ? “Er valt niet aan te ontkomen, ik had het verwacht”, zegt hij. “Maar wat me vooral stoort, is als mensen insinueren dat ik beter gewoon van mijn geld zou genieten en me beter zou bezighouden met het afschuimen van party’s. Sommige commentaren gaan erg ver : waarom kun je niet gewoon niets doen ?”

David heeft stapels wetenschappelijke literatuur over de milieuproblemen verslonden. Zijn conclusie ? De mensheid zit in een vliegtuig dat op het punt staat neer te storten. De aarde is het vliegtuig en de natuur is de steeds wispelturiger piloot. “De motor staat in brand, er is rook in de cabine en wat zeggen wij ? Dingdong, mag ik nog wat champagne en nootjes ? En euh, de wifi in mijn stoel werkt niet. We negeren de alarmsignalen. We beseffen niet dat we deel uitmaken van de natuur, we voelen ons er niet meer mee verbonden.”

MOET ER NOG PLASTIC ZIJN ?

David is de jongste van drie kinderen van de Britse financier Sir Evelyn de Rothschild en zijn Amerikaanse vrouw Victoria. Hij herinnert zich dat hij als kind buiten het gelukkigst was. “Ik zit liever in een gierende sneeuwstorm dan comfortabel thuis voor de tv, al kijk ik graag tv.”

Als tiener geraakte hij gefascineerd door paardrijden en al snel werd hij een topjockey van het Britse junior eventing team. Daarna concentreerde hij zich op zijn opleiding, en studeerde politieke wetenschappen en informatiesystemen in Oxford Brookes. Vervolgens studeerde hij aan het Instituut voor Natuurgeneeskunde in Londen. Zo geraakte hij geïnteresseerd in milieuvraagstukken. Ondertussen won hij triatlons, deed aan skydiven, paragliden en bungeejumpen. In januari 2005, op zijn zesentwintigste, werd hij lid van een team dat Antarctica doorkruiste op ski’s. Voorraden en uitrusting sleepten ze zo’n 3000 kilometer ver op sleeën achter zich aan. “In het begin zag ik het als een pure uitdaging : ja, het is waanzinnig koud en als je moet plassen, bevriest de straal voordat ze de grond raakt. Maar laten we nog harder, nog sneller, nog verder gaan. Daarna begon ik mij af te vragen : is dat echt een goede reden om dit te doen ? Dit is erg egoïstisch. Wat is de zin ervan ? Er was veel belangstelling voor onze expeditie. Ik dacht : als we die nu eens gebruiken om mensen bewust te maken van de klimaatverandering en het smeltende poolijs ?”

Weer in Londen richtte hij Adventure Ecology op, een bedrijf dat voor scholen leermiddelen ontwierp over de polaire ecosystemen en de dreigende gevaren, op basis van het concept van de poolavonturen, om zo de leerlingen te enthousiasmeren. In 2006 deed hij samen met zijn team de oversteek van de Noordelijke IJszee via de Noordpool, van Rusland naar Canada. Twee miljoen mensen, vooral kinderen, volgden hun tocht via een interactieve website. Daarna kwam de reis met de Plastiki, na vier jaar voorbereiding. Er moesten heel wat problemen worden opgelost in verband met het ontwerp en de constructie, maar er waren ook eindeloze vergaderingen met sponsors. “De grote merken zorgen voor een enorm bereik via hun consumenten. Het is ook belangrijk dat ik bedrijven als Nike en Hewlett-Packard bewust kan maken van de milieuproblemen. Maar het is ook frustrerend. Geldschieters veranderen vaak van mening. Of ze schuiven je door naar het marketingbudget van volgend jaar.”

Toen de Plastiki eindelijk klaar was, voorspelden de meeste commentatoren, nautische experts en lokale zeelieden een snelle en vernederende ondergang. Er werd zelfs gezegd dat de boot niet verder zou geraken dan de baai van San Francisco. David en zijn vijfkoppige bemanning waren echt bezorgd dat hun vaartuig van met cashewnotenlijm aan elkaar geplakte plasticflessen zou worden stukgeslagen door de machtige golven van de oceaan. “Ik was best wel bang toen we op zee dobberden”, zegt David. “En van de essentie van het avontuur bleef ook niet veel meer over, want ik was voortdurend aan het skypen, om live verslag te doen van onze tocht. Als de essentie van een avontuur erin bestaat bij zo veel mogelijk mensen een boodschap over te brengen, is er van plezier niet echt sprake meer. Maar wat we deden, was belangrijk. Het gaf ons een heel aparte voldoening.”

Na vier woelige maanden op zee maakten ze hun triomfantelijke intocht in de haven van Sydney. En nu hij erop terugkijkt, weet David niet of het avontuur nu al dan niet een succes was. “Eigenlijk had ik gehoopt meer te kunnen bereiken. We hebben veel aandacht gekregen. We hebben het probleem van het plasticafval echt in de kijker gezet. Er werd over gepraat. Maar we hebben het probleem niet opgelost.”

DE PESSIMISTISCHE OPTIMIST

Voor zijn avontuur met de Plastiki was David een rasechte optimist. Dat de milieubeweging haar doel niet bereikte, zag hij als een probleem van stijl en marketing. Hij vond de ecologisten te braaf, zelfvoldaan, onaantrekkelijk. Ze hadden altijd kritiek op mensen die vlees aten, met de auto reden of geen kleren van hennep droegen. Wat de mensen nodig hadden, was opwinding, inspiratie, avontuur, verhalen, oplossingen. En voor de rest zou het gezond verstand zijn werk wel doen, zodat we ermee zouden ophouden champagne en nootjes te bestellen in een vliegtuig dat ging neerstorten. “Ik denk dat ik met de jaren wat cynischer geworden ben. Ik ben nu een pessimistische optimist, of is het andersom ? We worden overladen met informatie. Het nieuws wordt steeds erger. We hebben geprobeerd om het regenwoud te redden. Maar voor hoe lang ? Het wordt sneller dan ooit omgehakt. Misschien is het de menselijke natuur. Misschien zijn we gemaakt om te consumeren, niet om te conserveren. En toch blijf ik overwegend optimistisch, want we weten wat we moeten doen. Er is een uitweg.”

Davids oorspronkelijke bedrijf, Adventure Ecology, werd omgevormd tot Myoo en is nu bezig aan expansie en rebranding onder de naam Lost Explorer. Er zal een marketingdivisie zijn voor bedrijven die milieuvriendelijke campagnes willen lanceren, een online-tv-kanaal voor avonturenverhalen met een boodschap en boeiende kunstprojecten, naast een divisie voor het plannen van nieuwe avonturen. Ze produceren documentaire films en video’s en organiseren workshops in duurzaamheid en acties op het vlak van milieubewustzijn.

Aan een gebrek aan ideeën of inzet zal het niet liggen. Het team wil de wereld rondvaren met uitsluitend alternatieve brandstoffen. Ze willen een ijsberg van de Noordpool naar Californië brengen ter herdenking van de 150ste verjaardag van de heldhaftige ondergang van Shackleton, en zo de aandacht vestigen op de smeltende ijskappen. David heeft deze en andere ideeën proberen te verkopen aan sponsors, zonder succes. “Ze willen weten hoeveel treffers ze zullen hebben op YouTube, vergeleken met die van een man die van een rots springt met een GoPro-camera op zijn hoofd. Als ik vertel dat ik de wereld rond wil varen, kijken ze mij aan alsof ik gek ben. Als ik van een torengebouw zou springen met vuurwerk in mijn achterste, dan zouden de sponsors staan aan te schuiven.”

Waarom gebruikt hij niet wat van het Rothschildfortuin om het volgende avontuur te financieren ? “Zo simpel is het niet. Mijn ouders hebben nog altijd geen cheque uitgeschreven, als je begrijpt wat ik bedoel. Het was zelfs niet simpel om een hypotheek te krijgen. Ik ben zelfstandige en stop alle winst direct in het bedrijf. Mijn inkomen was te klein.”

Een hypotheek ? Een Rothschild die niet genoeg cash kan verzamelen om een oude garage te kopen in een straat die geregeld vol getagd wordt door graffitispuiters ? “Als ik waard was wat ze zeggen dat ik waard ben, zou ik zeker mijn eigen avonturen financieren. Dat proberen we nu met Lost Explorer.”

DE ONTDEKKINGSREIZIGER

Lost Explorer verkoopt ook ‘avontuurlijke’ producten en kledij, met als doel de winst te gebruiken voor het financieren van toekomstige projecten. Nieuwe producten worden getest tijdens deze avonturen en de beste items worden online verkocht, met de nadruk op authenticiteit en duurzaamheid. “Bij avontuurlijke merken denkt men vooral aan Patagonia en North Face, aan Gore-Tex, aan vaalbruine kleuren en parka’s”, zegt hij. “Wij focussen op het exclusieve maatwerkgevoel.”

David toont een magazijn vol vintage avonturenuitrusting : Mexicaanse legeruniformen uit 1920, Franse soldatenbroeken uit Indochina, oude kruisbogen, … “We gebruiken ze als inspiratiebron. Ik ben nu bezig met het ontwerp van een tent en van tassen en schoenen. Op de Plastiki maakten we gebruik van uitrusting ontworpen door anderen. Lost Explorer is onze kans om met eigen producten naar buiten te komen.”

De Plastiki maakt nog steeds deel uit van zijn leven. “Elke dag nog krijg ik er vragen over. Die boot zal ongetwijfeld vermeld worden in mijn doodsbericht. Ik zal voor eeuwig en altijd de Plastiki man zijn, zoals Thor Heyerdahl na zijn reis de man van de Kon-Tiki werd.”

Is er een kans dat de Plastiki weer zal uitvaren ? “Het is nog te vroeg om hierop te antwoorden. Maar we hebben al wel gepraat over een oversteek van de Atlantische Oceaan naar Londen, waar we de boot dan op de Theems zouden achterlaten. Het concept van de Plastiki ontstond in Londen. En daar hoort hij ook thuis. Zo zouden we de boodschap dat afval een grondstof is, opnieuw in de kijker zetten, want de Theems is vergeven van plastic dat naar zee drijft.”l

Door Richard Grant – Telegraph Media Group Limited 2014 & Foto’s Jake Michaels

“De motor van ons vliegtuig staat in brand en wat zeggen wij ? Dingdong, mag ik nog wat champagne en nootjes ? We negeren de alarmsignalen”

“Als ik van een toren zou springen met vuurwerk in mijn achterste, zouden de sponsors staan aan te schuiven”