In België bezoeken slechts 5 procent van de vrouwen op geregelde tijdstippen een schoonheidssalon. Een te hoge drempel en veel onwetendheid liggen aan de basis. Daar wil de sector wat aan doen. Met opendeurdagen in tientallen schoonheidsinstituten.

Linda Raats

In Vlaanderen kan men in diverse scholen terecht voor een opleiding tot estheticienne of schoonheidsspecialiste. Het ministerie van onderwijs richt de leergang esthetiek in op technisch en op beroepsniveau, waarbij op technisch niveau meer aandacht wordt besteed aan algemene vakken. Cursussen lopen doorgaans over 2 tot 3 jaar. Via het onderwijs voor sociale promotie kan na 1 of 2 jaar een bekwaamheidsbewijs worden behaald. Het ministerie van middenstand richt eveneens leergangen in met leercontract en C.M.O.-avondlessen schoonheidszorgen. Bovendien zijn er veel privé-scholen die na korte of langere opleidingen het diploma uitreiken. Maar het blijft mogelijk om zonder vooropleiding aan de slag te gaan. Estheticienne is immers een rekbaar begrip en het beroep geniet wettelijk niet de minste bescherming. Door de twee belangrijkste beroepsverenigingen wordt nu gelobbyd voor een vestigingswet die het mogelijk moet maken dat een schoonheidssalon pas kan worden geopend na een minimumopleiding van één jaar.

Er wordt immers geklaagd over onbekwaamheid in het vak. Te weinig beroepservaring kan in sommige gevallen leiden tot verbrandingen bij het ontharen, tot allergieën en ontstekingen wegens verkeerd inschatten van het huidtype of onvoldoende hygiëne.

?Ik erger mij vaak aan het feit dat er zo op het beroep wordt neergekeken. Een schminkmadame zeggen ze neerbuigend,? vertelt Lieve Decuypere van Instituut Argenteuil in Roeselaere. ?Dat is echt uit onwetendheid. Want er komt veel bij kijken als je dit beroep wil uitoefenen volgens de regels van de kunst.?

Uit statistieken blijkt dat amper 5 % van de vrouwen regelmatig naar een schoonheidssalon stapt. Daarom werd door Promothèque, uitgever van een beautygids, het initiatief genomen voor de ?Drie dagen van de Schoonheidsspecialiste?.

Uitgever Claude J. Hous : ?In andere sectoren worden wel vaker promotiedagen georganiseerd om een beroep in de kijker te stellen. In het buitenland hebben dergelijke opendeurdagen veel succes. Wij hebben de zaken professioneel aangepakt. De actie krijgt de nodige ruchtbaarheid via de media en we hebben een vijftal kleine sponsors gevonden. De groten kijken liever de kat uit de boom, maar volgend jaar hopen wij ook de grotere merken warm te kunnen maken. Want het is de bedoeling dat de actie jaarlijks wordt herhaald.?

?Die opendeurdagen zijn een geschenk uit de hemel?, zegt Rita Casier van Instituut Louisa in Brugge. ?We koppelen er een actie aan vast als extra promotie, om de drempel te verlagen. Want mensen weten vaak niet wat ze kunnen verwachten. Zo denkt men nog steeds dat een estheticienne geen mannen wil behandelen.?

In Vlaanderen zijn er zo’n 1900 schoonheidssalons. Ongeveer 1500 estheticiennes combineren hun beroepsbezigheden met een kleinhandel in parfums en cosmetica. In amper 250 salons werken een of twee werknemers zodat het beroep in hoofdzaak een eenvrouwszaak blijft. In loondienst wordt doorgaans bitter weinig verdiend, net als in de kapsalons overigens, zodat heel wat meisjes onmiddellijk voor eigen rekening gaan werken. Maar schoonheidsspecialiste is een erg arbeidsintensief beroep, hoewel geen hoog startkapitaal vereist is : behalve een lokaal en een behandelingszetel, volstaan een set voor gelaatsverzorging, een stoomapparaat, hand- en voetverzorgingsinstrumenten die al tijdens de opleiding werden aangekocht. Een estheticienne die dan op deze manier werkt, kan amper één klant per uur bedienen zodat ze al snel in de verleiding komt apparatuur te kopen waardoor ze tegelijk met verschillende klanten kan bezig zijn.

Met toestellen voor passieve gymnastiek, wrappingssystemen en met ionisatieapparaten kan uiteraard meer dan één persoon tegelijkertijd worden geholpen. Maar dat vergt zware investeringen en de rekensom die de verkopers op beroepsbeurzen maken, blijkt helaas niet altijd met de werkelijke verdiensten overeen te stemmen. Veel van deze toestellen zijn modeverschijnselen die het amper een paar seizoenen volhouden. In het begin komen er klanten op af, maar als die na een tijdje afhaken, belandt het toestel in de kast. Er worden immers te vaak wonderen beloofd en die beloften kunnen nu eenmaal niet worden ingelost.

Zo startte P.D., ze verkiest anoniem te blijven, enkele jaren geleden als estheticienne, maar na geen drie jaar hield ze het voor bekeken. ?De uitbatings- en investeringskosten liepen enorm hoog op. Dit is een arbeidsintensief beroep. Ik had het gevoel keihard te moeten werken voor een aalmoes. De beslissing heb ik met pijn in het hart genomen, want het is een aangenaam beroep, maar er zat helaas niets anders op.?

Gerd Campaert heeft een schoonheidsinstituut in Hoboken. Ze vindt dat de commerciële kant van het beroep tijdens de opleiding volkomen verwaarloosd wordt. ?Wellicht daarom houden veel estheticiennes er na amper een jaar mee op. Ik heb mij laten vertellen dat van de 100 starters er na een jaar nog maar de helft overblijft. Dat is een teken aan de wand. Bovendien zien we hoe veel meisjes absoluut niet commercieel zijn. Zij rekenen bijvoorbeeld 400 frank voor een pedicure waarmee ze een uur zoet zijn. Dat is niet haalbaar.?

?Slechts weinig mensen weten waarvoor men bij een estheticienne terechtkan?, zegt Martine Van Hee uit Deinze. ?Die drempel hopen wij tijdens de opendeurdagen te verlagen door extra veel info te geven. Ik geloof in specialisatie, maar daar moet men natuurlijk een cliënteel voor hebben. In Vlaanderen blijkt specialiseren niet altijd haalbaar.?

Waarvoor kan men nu eigenlijk bij een estheticienne terecht ? De schoonheidsspecialiste is uitstekend geplaatst om de huid grondig te reinigen. In geval van een vette huid is een maandelijkse grondige beurt zelfs onontbeerlijk. Eerst wordt de huid met de hand gereinigd waarna dode huidcellen tijdens een zachte peeling worden weggegomd. Dan volgt de ?desincrustatie?, waarbij de talglaag van de huid wordt weggenomen. Die dieptereiniging kan met vapozone, een apparaat dat stoom produceert en de poriën opent. Een dieptereiniging kan ook met door watjes omwikkelde elektrisch geladen staafjes, waarmee tintelend over het gezicht wordt geaaid. Wie metaalvullingen in de mond heeft, proeft meteen een loodsmaak want de elektrische stroom trekt door de vullingen. De huid wordt zo door en door schoon en dat resultaat kan u nu eenmaal niet zelf bereiken met reinigingsmelk en tonic.

Een schone huid neemt alle werkstoffen beter op, wat nodig is voor het vervolg van de behandeling. Als dat nodig is worden zwarte puntjes verwijderd.

De huid is nu klaar voor een ontspannende gezichtsmassage die de doorbloeding stimuleert zodat de huid er frisser uitziet. Dan volgt de spierstimulatie van de oog- en kaakspieren die het altijd wat moeilijker hebben, omdat ze niet aan het skelet, maar aan het binnenweefsel vastzitten.

De estheticienne kan daarvoor op verschillende manieren werken. Sommigen gebruiken een gezichtsvibrator, anderen een frimator voor een borstel-slijpmassage of een gezichtsslendertone voor spierstimulatie… allemaal afhankelijk van het huidtype en de leeftijd van de klant. Het bepalen van het juiste huidtype is belangrijk, daarin is een ervaren estheticienne bedreven. Ze bekijkt de huid door een dermascoop (vergrootglas) en krijgt een nauwkeurig beeld van de huidtoestand. Een schoonheidsspecialiste kan u dus deskundig aanraden welke producten er voor uw huid het best geschikt zijn en hoe u de huid moet verzorgen.

Een gezichtsbehandeling is niet volledig zonder een maskertje. De werking ervan komt niet alleen de huid ten goede, de ontspannen houding terwijl het masker inwerkt, is een weldaad voor het hele organisme. Bovendien blijft het gezicht een tijdlang onbeweeglijk zodat rimpeltjes meteen minder opvallen. Ook mensen met een gedeshydrateerde huid zien onmiddellijk resultaten.

Sommige estheticiennes maken gebruik van ingewikkeld ogende apparatuur om rimpels uit te vlakken : laserstralen, bio-elektrische stimulatie van de huid met ?computers?, hoogfrequentienaalden… Het zijn vaak peperdure behandelingen die slechts tijdelijk wat resultaat opleveren. De tijd kunnen ze echter niet terugdraaien. Laat u niet ompraten, maar vraag de schoonheidsspecialiste te doen wat ze goed doet : grondig reinigen en de huid met een gezichtsmassage stimuleren.

?De beroepskeuze wordt niet altijd bewust gemaakt?, vertelt Sylvianne D’haemer uit Schellebelle. ?De afdeling schoonheidsszorgen is vaak een afvalklas. In Nederland liggen de zaken anders, daar is de opleiding schoonheidszorgen-esthetiek best zwaar en gaat ze de medische toer op. Ikzelf heb mij gespecialiseerd in acne-behandelingen en daarvoor werk ik met een dermatoloog samen.?

Na een gelaatsverzorging zou het zonde zijn om meteen make-up op de schone huid aan te brengen. De huid is soms wat geïrriteerd, zodat u zo’n behandeling beter niet plant voor een avondfeest. Tijdens de gelaatsverzorging zal de schoonheidsspecialiste eventueel de wenkbrauwen epileren, wimpers of wenkbrauwen verven, snordons verwijderen of bleken met zuurstofwater. Allemaal typische behandelingen waarbij heel wat vaardigheden komen kijken.

Sommige schoonheidsspecialistes volgen ook na hun opleiding nog cursussen. Nieuw is de pigmentmethode, waarbij wenkbrauwen en lipomtrekken op een bijna blijvende manier worden gekleurd en nagetekend. Zoals altijd wisselen de resultaten met het vakmanschap van de schoonheidsspecialiste. Meestal zijn estheticiennes min of meer gespecialiseerd.

Weinig vrouwen gaan naar het schoonheidsinstituut voor make-upadvies. Verwonderlijk, want tijdens de opleiding wordt aan technieken voor make-up veel aandacht besteed. Zo kan het praktisch zijn samen met een schoonheidsspecialiste de kleuren uit te kiezen die het best bij uw type passen, niet enkel inzake make-up maar ook de kleuren voor uw garderobe. Vaak volgden schoonheidsspecialistes een cursus kleurenanalyse.

De meeste vrouwen gaan in de eerste plaats naar een schoonheidssalon voor een grondige ontharing met warme hars. Dat kan u uiteraard ook zelf, maar het resultaat is verzorgder in een instituut.

Behandelingen met coagulatie (het branden van haarvaatjes) betekenen dat de haartjes een voor een met elektrische stroom worden verwijderd. Zo’n behandeling kan alleen door een heel ervaren estheticienne worden toegepast, zoniet komen er ongelukken van. Een vaste hand en veel geduld zijn een eerste vereiste. De naald moet immers in de haarschacht worden gebracht, tot bij de haarpapil zodat het haarzakje vernietigd wordt. Ook kleine steelwratjes kunnen door coagulatie worden verwijderd. Wratjes uitlepelen, eeltpitten verwijderen, eelt afschuren, teennagels verzorgen, voeten masseren… de estheticienne kan het allemaal, maar krijgt op dit vlak veel concurrentie van de gediplomeerde podologen die ook voetafwijkingen voor hun rekening nemen. Manicure en harsnagels zetten, behoort volledig tot het domein van de esthetiek en wordt vaak gecombineerd met een gelaatsverzorging.

Een ontspannende lichaamsmassage of lymfedrainage kan de estheticienne ook, zolang de klant geen last heeft van bepaalde letsels of gewrichtspijnen. Medische massage ligt op het domein van de kinesitherapie.

Estheticiennes pakken in de lente vaak uit met allerhande behandelingen tegen cellulitis, waarmee vooral de bankrekening van de klant afslankt. Spendeer dus geen geld aan wrappings met afslankende producten, ionisaties, lasertherapie, algenpackingen. Ontspannend zijn ze zeker en de huid wordt er wellicht wat steviger mee, maar de centimeters waarmee doorgaans gegoocheld wordt, moeten wel met een korreltje zout worden genomen. Hetzelfde geldt voor behandelingen die u willen doen geloven dat striemen zullen verdwijnen.

Het beroep van estheticienne is seizoensgebonden : een drukke periode net voor de vakantie en de feestdagen. Februari en oktober zijn echter wat kalmer. Een ideaal tijdstip dus om met een goede gewoonte te beginnen en uzelf om de 6 weken op een verwenbeurt bij de estheticienne te trakteren.

Info over de lijst van deelnemers aan de opendeurdagen van 5, 6 en 7 februari : tel. (02) 411.66.00 of (09) 377.91.91.