Doel : opperste levenskwaliteit. Middel : een eigen life coach. Zo heet de jongste trend die ons van over de grote plas is toegewaaid. Een beschermengel, zeg maar. Een vangrail in de bochten van ons o zo complexe, moderne leven. Een hype ? Of schillen we binnenkort dagelijks een aardappeltje meer voor onze life coach ?

:: Jef Brouwers : www.actpartners.com. Pol Gerits : 0473 95 96 80.

Als trainer/coach werkt Jerko Bozikovic voor Ogilvy Internal Communications, jerko.bozikovic@ogilvy.be

Info ook bij de Belgische afdeling van de International Coach Federation : www.coachfederation.be

Een eigen huis, een plek onder de zon, en altijd iemand in de buurt die van me houden kon. Toch wou ik dat ik net iets vaker, iets vaker simpelweg gelukkig was…” De Nederlandse crooner René Froger voelde het aankomen : de tragiek van de moderne, oververzadigde mens die zich schijnbaar in vreselijke bochten moet wringen om nog af en toe onversneden geluk te proeven. In zijn profetische refrein omschrijft de man perfect de voedingsbodem van de nieuwste coachtrend : de life coach, de deus ex machina die ons het onderste uit de levenskan helpt te halen. Al is het fenomeen wellicht ouder dan het neologisme. Moeilijk te zeggen, want het begrip valt niet altijd en overal vlot af te lijnen. En in de huidige versnippering van de coachindustrie is het vaak al evenmin evident om door de bomen het bos nog te zien.

Daarom eerst een eenduidig en (misschien te) expliciet voorbeeld uit het land van herkomst : Dr. Phil. Jawel, die boomlange Zeus die in zijn televisieshow (bij ons elke weekavond op Vijftv) openlijk zijn bliksems slingert over brave zielen die ietwat aan het klungelen zijn geslagen met het leven. Het publiek kraait bij elke oneliner van de levenskunstenaar, en de behandelden knikken met grote ogen naar hun goeroe. Maar hoe aaibaar ook zijn paterssnit en titel-met-voornaam, Dr. Phil houdt niet van een zoetgevooisde aanpak. Zoals tegen Marty, die zijn gezin jarenlang zou hebben verwaarloosd en zo het gezinsgeluk in de weg stond. “Als jij je dochter graag had gezien, dan had ze geen affectie moeten zoeken bij een andere mansfiguur en was de arme tiener nooit zwanger geworden !” Het publiek joelt. Moeder en dochter zijn toe aan een louterende huilbui. En Marty : lijkbleek. Je zou van minder. Op naar het volgende sputterende leven : geen relationele problemen hier, wel financiële dipjes.

Only in America ? Akkoord. Of toch de sensationele verpakking en weinig constructieve aanpak. Maar niet de life coach zelf. Want die dook algauw ook op aan de rechteroever van de Atlantische Oceaan. Eerst en vooral in Groot-Brittannië, verpersoonlijkt door de welbekende ex-softpornoactrice Carole Caplin. Die levenscoachte Cherie Booth, lady Blair dus, en algauw ook de prime minister himself. Tot Cherie iets te enthousiast Caplins raad had opgevolgd en in zee was gegaan met Caplins minnaar, de beruchte Peter Foster, die haar voor een uitzonderlijk ‘vriendenprijsje’ twee flats in Bristol van de hand zou doen. Maar dat was buiten de actieve Britse sensatiepers gerekend. Gevolg : Cheriegate. En Caplin mocht lopen. Maar de hele heisa had de Britse jetset wel zin doen krijgen in het nieuwe luxespeeltje. En intussen blijkt de life coach ook al bij minder gegoede Britten een vrij ingeburgerde levensgids.

Ook het vasteland volgde. Nederland bijvoorbeeld. Al lijkt het daar intussen een sport om leuke synoniemen in de markt te duwen, die in wezen niets anders betekenen dan life coach. Zoals de populaire Frits Löhnen die zich mental coach noemt en onder meer over Henny Huismans schouder mee gluurt. Of Bart Maussen, die zichzelf dan weer als imagoprotector definieert en vooral popidolen op het goede pad houdt, zoals de ontvlambare Xander de Buisonjé, Sita en het met zichzelf worstelende Idol-product Jamai. Jawel, aan life coaches geen gebrek bij onze noorderburen. Een van de pioniers, Alex J. Engel, zelf autodidact overigens, richtte daarom de Nederlandse Orde van Beroeps Coaches op. De wildgroei zou er anders wel eens toe kunnen leiden dat de coach een wazig beroep wordt, vreest hij. “Ons beroep is heel populair, maar dat herbergt ook een risico in zich. Nog even en een kelner gaat zich ‘drankcoach’ noemen.”

De juiste ambitie

In eigen land zijn we zover nog niet. Al heeft de Antwerpse psycholoog en life coach Jef Brouwers er toch al een vrij somber oog op. “Iedereen kan een plakkaat van life coach, mental coach, personal coach of wat dan ook aan zijn deur hangen, het is geen beschermd beroep. Een erkenningscommissie die een oogje in het zeil houdt, zou volgens mij toch wel van pas komen. Want als life coach raak je soms tot heel diep in het mentale functioneren van de persoon met wie je werkt. Op dat moment zomaar wat zeggen, kan gevaarlijk zijn. Daarom zou elke life coach minstens psycholoog moeten zijn.”

Net vanwege het omfloerste gebruik van de term stelt Brouwers zichzelf liever niet voor als life coach. Wel als psycholoog, die “ook aan life coaching doet”. En dat doet hij al langer dan het woord zelf in zwang is. Sommige klanten begeleidt hij intussen meer dan vijftien jaar. Zijn bedrijf ACT, partners for results beschikt over een stevig team van consultants en trainers, en twee psychologen-life coaches onder wie hijzelf. De life coach gaat een stap verder dan de consultants en trainers, die meestal focussen op heel concrete bedrijfs- of functiegelinkte aspecten. Life coaches nemen ook het carrièreverloop voor hun rekening, én het persoonlijke leven van de klant. Vaak lopen die nauw samen, even vaak ook niet.

Onder zijn klanten telt Brouwers heel wat topmanagers. Waarvoor die bij hem komen aankloppen ? “Om optimaal te functioneren binnen hun job én binnen hun persoonlijke levenssfeer. Mensen aan de top zitten vaak vast aan een strikt afgemeten politiek gedrag : ze kunnen niet zomaar zeggen wat ze denken. Een externe persoon die ze helpt nadenken, ze een spiegel voorhoudt, feedback geeft, dat is goud waard. We leven anno 2005 in een vreselijk complexe wereld. Carrières verlopen zigzag, topfuncties krijgen enkel nog kortetermijncontracten en ook relaties verliezen hun eeuwige karakter… Sommige van mijn klanten die nu hun topmomenten beleven, bereid ik al voor op de onvermijdelijke neerwaartse richting erna. Net om het zwarte gat te vermijden. Ons leven bulkt van de kansen. Leuk, maar net zo angstwekkend. We drijven op ambitie. Daar is niets mis mee, het moet alleen de juiste ambitie zijn. En een life coach helpt die te vinden. Iedereen kan een heel druk leven aan. Zolang we het er maar mee eens zijn.”

Een life coach opereert dus vooral achter de schermen van de verschillende levens die hij in het oog houdt. Dat Jef Brouwers toch ook bij het grote publiek bekend is, ligt in de eerste plaats aan die ene klant : het wielrennende enfant terrible Frank Vandenbroucke. “Wat het me doet dat hij niet aan de start verscheen van Parijs-Roubaix ? Ja, ik had natuurlijk liever gehad dat hij dit jaar al drie klassiekers had gewonnen. Maar ik focus me niet alleen op zijn sportresultaten. Mijn opdracht is : de levenskwaliteit van Frank weer maximaal maken. Dát is mijn job. En zodra die weer goed zit, zal hij wel vanzelf opnieuw de fiets op springen.” Die sportwereld is intussen zowat de specialiteit geworden van Brouwers. “In het weekend is mijn sms-verkeer immens : ik sta er zelfs vroeger voor op. De vele sportwedstrijden maken het dan bijna tot de drukste periode van de week.” Heel wat voetballers ook onder zijn klanten. Maar die bewaren hem, in tegenstelling tot Vandenbroucke, wél liever letterlijk als ‘geheim’ wapen.

Gezond, maar met vragen

Tot zijn eigen verbazing kreeg Brouwers ooit een koppel over de vloer dat vroeger nog bij Dr. Phil was gaan aankloppen maar nu in hem de perfecte regionale vervanger zag. “Een absurde vergelijking natuurlijk. Ikzelf wil allesbehalve een goeroe zijn. Ik geef ook nooit raad. Het enige wat ik doe, is vragen stellen. De klant legt mij een situatie voor, ik analyseer die en dan stel ik hem gerichte vragen. Op basis daarvan komt hij zelf tot inzichten. Ik reik nieuwe, originele denkkaders aan, meer niet. Het initiatief moet ook altijd van de klant komen : hij moet bellen of mailen voor een afspraak. Een van mijn klanten neemt me wereldwijd mee op vergaderingen, anderen hoor ik vooral via de telefoon en zie ik maar twee keer per jaar. Dat beslissen ze zelf. Sommigen worden ook bijna boezemvrienden. Het is al gebeurd dat klanten ziek werden en ik ze verder begeleidde naar de dood. De band wordt dan heel intens.” En is een life coach net zo duur als we denken ? “Ik vraag twee procent van het loon van mijn klanten. Oordeel dus zelf. Ik doe daar niet geheimzinnig over.”

Gemeten aan zijn brede en talrijke klantenbestand, blijkt de aanpak-Brouwers te scoren. Dat getuigt ook Johan Michielsens, algemeen directeur van Kranen Michielsens en al zeventien jaar ‘klant’ van Jef Brouwers. “Zonder Jef stond ik nooit waar ik nu sta. Let wel, hij heeft me nooit bij het handje genomen, nooit gezegd wat ik móet doen, hij helpt me gewoon tot goede inzichten te komen. Weet je, je kunt nergens leren hoe je een bedrijf moet leiden of hoe je moet omgaan met succes. Iemand die dus van op de zijlijn toekijkt en je af en toe helpt nadenken, dat is fantastisch. Jef is mijn broodnodige klankbord, mijn spiegel. En nee, die rol kan niemand hier binnen het bedrijf vervullen. Het moet een professional zijn, iemand die er dag in dag uit mee bezig is, iemand die de juiste vragen stelt.”

Zijn life coaches dan de therapeuten van de eenentwintigste eeuw ? “Absoluut niet”, zegt de Brusselse Pol Gerits, doctor in de gezondheidspsychologie, gedragstherapeut en sinds kort ook life coach. “Mensen die naar een life coach stappen zijn niet ziek, ze komen niet voor een behandeling zoals dat bij therapie wel het geval is. Het zijn perfect gezonde personen die gewoon wat hulp zoeken bij het leiden van hun leven. Bij de vraag : wie ben ik en wat wil ik ? Vaak zijn het prille veertigers die hun leven een wending willen geven, zich afvragen of de job hen nog wel ligt, of ze die droom van de gastenkamers in Zuid-Frankrijk niet eindelijk eens zouden waarmaken, enzovoort.”

Bij life coaching ook geen gegraaf in het verleden, alles draait om de toekomst. Vaak komt het er dus op neer dat een life coach pragmatischer te werk gaat dan een therapeut. Gerits : “Een van mijn klanten omschrijft zichzelf als ongelovig, maar heeft toch een spirituele nood die hij niet ingelost krijgt. Ook in zijn sociaal netwerk kan hij niet terecht voor diepzinnigere gesprekken. Moet hij daarvoor in therapie ? Natuurlijk niet. Als life coach help ik hem zoeken hoe hij dat gemis kan invullen, en hoe hij een diepere relatie met zijn vrienden kan uitbouwen. Het gaat echt om gezonde mensen, die hun leven gewoon optimaal willen leiden. Ik heb die specifieke nood goed aangevoeld als gedragstherapeut : nadat de klacht behandeld was en mijn klanten weer perfect functioneerden, bleven ze toch nog met tal van vragen zitten. Zo heb ik klanten die na de therapie op mij een beroep doen als life coach.”

Love your life

Ook Gerits geeft zijn klanten geen kant-en-klare toverformule. “Ik beperk me tot heel gerichte vragen stellen, om ze aan nieuwe inzichten te helpen. Eerst stel ik een profiel op : welke zijn de sterke, welke de zwakke punten. En dan overleggen we wat we eerst aanpakken in functie van het doel. Let wel : alle inspanning en initiatief komen van de klant zelf. Of hij evolueert of niet, dat hangt volledig van hem af. Daarom moet iedereen zich vooraf goed afvragen of hij wel gecoacht wíl worden. Want dat vergt onder meer een actieve medewerking, heel wat discipline, een snuif humor om jezelf te relativeren en een open geest. Alleen dan kan coaching tot succes leiden. En alleen zo lukt het een life coach zijn klanten te leren om zo snel mogelijk hun eigen coach te worden.” Net als Brouwers benadrukt ook Gerits het belang van een goed geschoolde life coach. “Life coaches moeten een gedegen en liefst hogere opleiding achter de rug hebben. Afhankelijk van het doel dat ze willen bereiken, raad ik mensen daarom aan goed na te gaan welke achtergrond de life coach in kwestie heeft. Kies niet om het even wie. Er hangt té veel van af.”

En omdat sudden fame wel al vaker een geest aan het wankelen bracht, vertrouwden ook de hoeders van Star Academy hun to be-sterren maar meteen toe aan personal coach Jerko Bozikovic. Die moet de smekende en dus kwetsbare hartjes voorbereiden op ontgoochelingen en ze leren mondjesmaat te proeven van die vervaarlijk zoete smaak van roem. De 37-jarige ex-danser is al meerdere jaren druk in de weer als trainer en coach. Tot nog toe vooral in bedrijven waar hij de kneepjes bijbrengt van onder meer time- en stressmanagement en emotionele intelligentie.

Maar we kennen hem vooral als een van de fab five, het homoseksuele vijfspan dat voor het televisieprogramma De heren maken de man heteromannen meer dan grondig restylede. Als wellness coach van de vijf bracht Bozikovic de kandidaat een dosis feel-goodwijsheid mee, als waren het minisessies life coaching. Zijn eigen levensmotto ? Live the life you love and love the life you live. “Al wat ik als coach hoop duidelijk te maken, komt eigenlijk daarop neer. Ook in De heren maken de man en al zeker in de Star Academy. Nieuwkomers in de showbizzwereld doen vaak niets anders dan zichzelf non-stop vergelijken met de anderen. Die neiging probeer ik om te buigen tot constructieve gedachten : ze moeten genieten van het moment en gulzig proeven van de ervaring. De liveshow op zondag is daarbij een randgebeuren.”

Beschouwt Bozikovic het als een gemis dat hij geen psycholoog is ? “Intussen ben ik tien jaar bezig met coachen en trainingen geven, en volg ik al vijftien jaar opleidingen in communicatietechnieken en op domeinen als de psycho-energetica. Ik twijfel eraan of de universiteit echt de zaligmakende leermeester is.” En denkt hij dat we in 2050 elk onze eigen life coach hebben ? “Wie zal het zeggen ? Niet dat we niet zonder kunnen. De meeste antwoorden liggen in onszelf. Een life coach helpt ons gewoon die te vinden. Het is volgens mij in elk geval al positief dat we dúrven begeleiding te vragen bij ons leven in deze veeleisende wereld. Dat het niet meteen als een signaal van zwakte wordt beschouwd. We kunnen allemaal een helpende hand gebruiken. Niemand wordt geboren als levenskunstenaar.”

Guinevere Claeys

Ons leven bulkt van de kansen. Leuk, maar net zo angstwekkend. We drijven op ambitie. Daar is niets mis mee. En een life coach helpt de juiste te vinden.

Het beroep is heel populair, maar dat herbergt ook een risico in zich. Nog even en een kelner gaat zich ‘drankcoach’ noemen.

emand die van op de zijlijn toekijkt en je af en toe helpt nadenken, dat is fantastisch. Een professioneel klankbord, een spiegel, iemand die de juiste vragen stelt.

Geen gegraaf in het verleden, alles draait om de toekomst. Vaak komt het er dus op neer dat een life coach pragmatischer te werk gaat dan een therapeut.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content