Drie journalisten, potente dertigers en (misschien wel) nieuwe mannen werpen hun hoogstpersoonlijke blik op hun verborgen zijde. Als voorzetje vroegen we hen De verborgen zijde van de man van Ksaf Vandeputte (uitgeverij Van Halewyck) te lezen. Verstaan deze drie heren de kunst gevoelig te zijn zonder softies te worden? Zich krachtig te tonen zonder dicht te klappen? Te bevredigen zonder uitgeput te raken? Hun emoties te uiten zonder hun ballen te verliezen? Beest te zijn zonder bandeloos te worden? Wildeman te spelen zonder zich belachelijk te maken? Een kuisheidsgordel te ontsluiten zonder de sleutel te verliezen? Zich aan een vrouw te geven zonder gecastreerd te worden? Koning te zijn en toch ook Dwaas te blijven? Glimlachend vroegen wij het aan tv-maker Nic Balthazar, Knack-redacteur Joël De Ceulaer en ex-Bonanza-kopstuk Kris Hoflack.

De nieuwste man

De man lijkt elke maand meer op waspoeder. De formule mag dan al eeuwen pijnlijk ongewijzigd zijn gebleven, toch plakt men er om de haverklap zonder schaamte een schreeuwerig etiket “Nieuw!!” op. “Nu met actieve bifidus!” Amper hadden we als slagvaardig antwoord op de komst van de nieuwe (mannelijke) vrouw de nieuwe (vrouwelijke) man in de rekken gezet, of daar kwam al weer de “New Lad” in de aanbieding, de als vanouds brallende en lallende zuipschuit, maar dan nu met “Extra testosteron!” en “Verhoogde hormonale werking!!” De macho en het mietje in de man, de superman en de softie. Ze wisselen elkaar af in de etalage als de zomer- en de wintermode. Het doet soms denken aan het bekende medische dilemma bij manspersonen. Dat de Schepper, die eeuwige lolbroek, ons ontworpen heeft met net te weinig bloed om tegelijkertijd ons geslachtsdeel en onze hersenen te bevloeien.

Maar we zijn eruit! Eindelijk is er dan ook viagra voor de ziel; de langverwachte handleiding van Ksaf (leuke naam overigens) Vandeputte, om op een sociotechnische, interrelationele en gespierd-spirituele wijze eindelijk verantwoord man te zijn. Het boek lijkt bangelijk simpel om samen te vatten. We mogen, kunnen, moeten van Ksaf (toch écht wel een leuke naam) beiden zijn. Een bink met zachte bast. Een watje van gewapend staal. Dat niemand daar eerder was opgekomen.

Maar het echt goede nieuws is natuurlijk dat ergens op onze dorre, donkere mannelijke planeet dus toch nog een verborgen zijde blijkt te zijn. Wat een opluchting! Want stilaan waren we alle schampere verwijten gaan geloven van die nieuwe generatie vrouwtjesputters die onze sekse soms verantwoordelijk stelt voor drie millennia mannelijke misdaden, zoals je een Duitse peuter op een camping een pak rammel zou geven voor alle uitwassen van het Derde Rijk. Mannen zijn allemaal dezelfden, willen maar één ding, zijn geen open boek maar een pamfletje van drie regels? Nee dus. Ksaf (vindt u het geen leuke naam?) heeft het gezegd. We hebben wél een verborgen binnenkant! Alleen weten we die zelf meestal niet te vinden, omdat we liever naar het voetbal gaan dan daarnaar te zoeken, liever naar blote borsten staren dan in eigen borst te kijken. Ach, hoe goed kan ik het mij voorstellen. Hoe het voor de gemiddelde huiskamerheld de ultieme nachtmerrie moet zijn. Wakker worden op het rieten matje van een peut die zich met Ksaf laat aanspreken, om met wierookstokjes in de neus aan het “binnenwaarts avontuur” te moeten beginnen. Te moeten “ompolen naar beneden toe” en in het “parasympathisch zenuwstelsel” het onkruid te wieden. Daar zie ik kruideniers, hooligans, vrachtwagenchauffeurs en Herman Van Rompaey in hun marcel rondhuppelen op de cursus Spontaan bewegen. Ik zie kroegtijgers en personeelsdirecteurs verkrampt in lotushouding, terwijl ze leren mediteren om onder Ksafs kundige leiding achtereenvolgens “de demon in de ogen te kijken”, “de krijger te trainen”, “de helper op te roepen”, en “de koning op zijn troon te zetten”. Iedereen moet meedoen. Want het is zoals in het gekkenhuis: de zotsten zijn zij die zeggen dat ze niet zot zijn. Elke man die zegt dat hij geen probleem heeft, die heeft er pas een. Dus we doen met zijn allen “de dans van de wildeman”, proberen “de zweep in ons hoofd” te bedwingen, en beginnen aan de algehele “reanimatie van het gevoel”.

Ach, het is te makkelijk om schamper spiritueel te doen over de “spiritualiteit met ballen” van Ksaf Vandeputte, mijn nieuwe goeroe. Ik heb sowieso geen talent voor cynisme. Maar wel om mij te laten meeslepen, al was het door de mormoon aan mijn voordeur. Dus ik ben alvast al helemaal omgepoold. Ik mediteer mij een ongeluk, en beweeg zo spontaan dat het een lust is om te zien. Mijn buikademhaling is zo rustig, mijn onthaasting zo compleet dat mijn vrouw me meestal slapend aantreft. De krijger, koning, helper én mijn handleiding vergezellen mij overal waar ik ga. Mijn wildeman is door het dolle heen. En dankzij de ontdekking van de pubocyccogeus-spier in mijn bekkenbodem heeft mijn seksueel leven een nieuwe dimensie gevonden waar zelfs de buren van spreken.

Ik kijk nog even naar het voorplat van mijn nieuwe handvest. Is het een toeval dat de overgetalenteerde illustrator Gerda Dendooven daarop een verminkte seksegenoot tekent, zonder armen en met een brutaal afgesneden fluit? Blijkbaar was het inderdaad hoog tijd voor nog eens een nieuwe man. Komt kijken gij allen: dankzij Ksaf is hij in mijn huis alvast aangekomen!

Mannen met baarden

Wat is een man? Of liever: wat moet een man zijn? Eén brok zelfverzekerdheid die op pure wilskracht de hele provincie Antwerpen van stroom zou kunnen voorzien? Of een knuffelbeer die goed kan luisteren en zelf zijn truien breit? Of, misschien nog beter: beide? Dat er mensen zijn die deze vraag tot Levensvraag hebben verheven, is één van de raadselen van deze tijd.

Nemen wij nu Dhr. Ksaf Vandeputte. Noemt zich “psychotherapeut en cursusgever”. Krijgt al jaren mannen over de vloer die helegans in de knoop liggen met zichzelf. Praat, tegen betaling, wat met hen.

Over vrouwen & seks & “de weg naar binnen” & zo. Gouden handel, wellicht. En dus heeft Ksaf, het succes van nonkel Bo Coolsaet indachtig, zopas driehonderd pagina’s volgepompt met geëmmer over de verborgen zijde van de man. Wéér zo’n boek dus, over hoe mannen tegenwoordig “gevoelig en relatiebekwaam, maar tegelijk ook krachtig en ambitieus” moeten zijn. En hoe ze daardoor mentaal geconstipeerd dreigen te geraken aangaande Hun Identiteit. Ténzij ze in contact proberen te komen met hun “verborgen kant” en zichzelf omturnen in “softies, maar mét ballen”.

Geeuw.

Ik wil best aannemen dat Xavier zijn levenskwaliteit enorm heeft opgeschroefd sinds hij krachtig en gevoelig – tegelijk nog wel – in het leven staat. Wellicht heeft ook zijn gedurfde heroriëntering qua voornaam (“Zeg maar Ksaf”) daartoe bijgedragen. Prima. Applaus! Eén vraagje in dit verband: so what? Zoek geen problemen waar er geen zijn, Ksaf. Be a man!

Eén ding heeft hij goed bekeken: benevens een proeve van mannelijkheid (volgens een oude Chinese wijsheid moet elke man een boom planten, een boek schrijven en een zoon verwekken) is dat boek ongetwijfeld goed voor zijn klandizie. Het vormt namelijk geen deel van de oplossing, maar van het probleem.

U kent het klassieke, vaak vertelde verhaal van die oude man met zijn lange baard. Zijn hele leven lang had hij geslapen als een roos. Tot iemand hem op een dag vroeg hóe hij eigenlijk sliep: met zijn baard boven of onder het laken? Tiens, dat had hij zich nu nog nooit afgevraagd. Die avond begaf hij zich te bed en peinsde voor het eerst diep na over de kwestie. Baard boven laken? Zou kunnen, even proberen. Nee, dat lukte niet. Baard onder laken dan maar? Nee, dat ging ook niet. Andersom dus toch? Nee. Enzovoort, enzoverder. Om maar te zeggen: geen oog deed die brave man nog dicht. Nooit meer.

Zo is het ook met dat gedoe over macho’s & softies & noem maar op. Persoonlijk ken ik weinig fysieke activiteiten die zo intens bevredigend zijn als het opruimen en schoonmaken van de keuken. Hoe groter de puinhoop, des te liever ik eraan begin. Maar heb ik mij al ooit één seconde in volle ernst afgevraagd of ik door die “vrouwvriendelijke” hobby nu zogezegd een “nieuwe man” ben? Heb ik mijn Identiteit derhalve in vraag gesteld?

Doet de paus aan polsstokspringen?

Problemen zat, hoor, daar niet van. Mijn eerste identiteitscrisis diende zich aan na een slecht gevallen glas rode landwijn ergens in een Leuvense studentenkamer. De tweede hield verband met de vraag: als de klok exáct, tot op de kleinst denkbare fractie van een seconde op middernacht staat, is het dan gisteren, vandaag of morgen? Daar ben ik trouwens nog altijd niet uit.

Doch waar waren wij gebleven? Ha, bij Ksaf! Bij de mannelijke “tocht naar binnen”, die zoektocht naar “onze verborgen kant”. Welnu, Ksaf, daarvoor heeft een man een vrouw. Kwestie van delegeren.

Ik heb het I. gevraagd terwijl we naar The bold and the beautiful zaten te kijken. Ridge moest, voor de zoveelste keer, kiezen tussen Brooke en Taylor. Luxeprobleempje, maar zijn mimiek deed vermoeden dat hij twee weken met zijn hoofd in een bankschroef had gezeten.

– “Wat vind jij eigenlijk van die Ridge?”

– “Een zwakkeling.” (ja, zij is genadeloos)

– “En wat is mijn verborgen kant? Bij Weekend Knack zouden ze dat gaarne weten.”

– “Dat je minder zelfverzekerd bent dan de meeste mensen denken. De dag dat je dát durft op te schrijven, zijn al je problemen van de baan.”

Ziezo.

De verborgen vrouw

Annemie Struyf van Weekend Knack aan de lijn. Fascinerende vrouw met veel verborgen kanten. Schreef vroeger artikels over praten met de dolfijnen en lopen op hete kolen. Tot ze voor een ernstig weekblad ging werken. Of ik een stuk wil maken over de verborgen zijde van de man. Ze stuurt mij van een therapeut die Ksaf heet een volledig boek over zijn verborgen zijde, enfin, over dat van zijn patiënten. Persoonlijk gruwel ik van therapeuten. Zeker als ik vermoed dat ze hun naam Xavier verbasteren tot Ksaf om een progressieve indruk te maken. Maar goed, ik stem toe omdat ik niets beters te doen heb en nieuwsgierig ben. Verkeerde beslissing, blijkt twee dagen later.

“Een te mannelijke man snapt niets van vrouwen, een te vrouwelijke man mist de kracht voor een echte ontmoeting.” (p.14) Hallo Ksaf? Gelukkig staan de belangrijkste passages vet gedrukt, wat helpt om sneller een nieuwe man te worden. “Het wegvallen van de traditionele positie van de man stort ons in een innerlijke crisis en die heeft vooral te maken met een herdefinitie van onze waarden.” (p.18) Waarde Ksaf, ik hoop dat de mannen op je sofa dat begrijpen, maar voor mij is het iets te hoog gemikt. Het is je gegund hiermee je brood te verdienen, maar met zulke onzin vul ik een twaalfdelige encyclopedie over de nieuwe man.

Drie uur later en honderd bladzijden verder ben ik nog geen stap verder. Als ik zin heb om mijn vriendin op het aanrecht te nemen, moet ik lief en teder zijn. En als ik zin heb om zacht te zijn, moet ik haar gewoon pakken. Heb ik dat goed begrepen, Ksaf? Of was het omgekeerd? Als ik Ksaf mag geloven, krijgt hij ontelbare mannen over de vloer die last hebben van stress, prestatiedwang en beperkte zingeving omdat ze van hun madam gevoelig en relatiebekwaam moeten zijn maar tegelijk ook krachtig en ambitieus. Kortom, zijn praktijk wordt bevolkt met mannen die de verkeerde vrouw hebben gekozen.

Dat nieuwe-mannengedoe kan me maar matig boeien, laat staan dat ik er een existentiële crisis aan zou overhouden. Daarvoor ben ik te rationeel en heb ik helaas te weinig tijd: hemden naar de wasserij brengen, inkopen doen, koken, voor mijn dochter zorgen. Ik kan ook veel beter met vrouwen opschieten dan met mannen. Nu nog de vrouwen daarvan overtuigen. Maar zelfs zonder therapie ben ik uitermate nieuwsgierig naar mijn verborgen kant. Ik bel mijn twee beste vriendinnen. Allebei lesbisch. Ksaf zal er ongetwijfeld iets diepzinnigs en problematisch voor mijn “nieuwe-man-zijn” over kunnen vertellen. Ik informeer discreet naar mijn verborgen kant. Ze vinden mij een attente, gevoelige, intelligente, empathische man. Een goede vader ook. Enzovoort. Maar een relatie met mij zien ze niet zitten. Ksaf zou blij zijn. Ik ook. Helaas ben ik voor hen een open boek en kunnen ze weinig over mijn verborgen kanten vertellen.

Ik zet mijn zoektocht verder en bel mijn ex. “Je was te betweterig, te kritisch, te cynisch en te gevoelloos. Bovendien was je altijd moe als ik wou praten. Ik werd er knettergek van.” Vrouwen kunnen genadeloos zijn. Maar ik vrees dat ze – mijn lesbische vriendinnen overigens ook – gelijk heeft.

Om mijzelf wat op te peppen, bel ik een oudere, vrouwelijke collega vol levenservaring. “Misschien is de verborgen kant van de man wel zijn vermogen om naar andere vrouwen te luisteren en hun raad indachtig te zijn”, zegt ze wijs. Zo simpel is het om een nieuwe man te worden.

Collega’s mannen, als ik (of, ere wie ere toekomt, mijn wijze collega) u een raad mag geven: vergeet Ksaf en luister aandachtig naar wat alle vrouwen in uw leven te vertellen hebben. Zij analyseren scherper en feillozer dan u zelf ooit zal kunnen wie u bent en wat u drijft. Meer nog: zonder hen zou u niet eens beseffen dat u een verborgen kant hebt.

Mijn vriendin, die mijn zoektocht naar mijn verborgen kant argwanend (of was het spottend?) heeft gevolgd en halverwege heeft opgegeven, ligt allang in bed. Als ik mij tevreden naast haar neervlei, mompelt ze slaperig: “Weet je wat jouw meest verborgen kant is? Je bent tegelijk de liefste man en de grootste klootzak die ik ooit heb ontmoet.” Ben ik goed bezig, of moet ik dringend in therapie, Ksaf?

Annemie Struyf / Foto’s Lieve Blancquaert