Nooit meer zal ik de wekelijkse column van Françoise Giroud in Le Nouvel Observateur kunnen lezen . Op haar zesentachtigste kwam daar abrupt een einde aan, buiten haar wil. Françoise Giroud overleed in actie. Ze kwam ongelukkig ten val in het theater en stierf een paar dagen later. Oud worden vond ze dégoûtant en obsceen. Ze gaf er node aan toe. Ze was ijdel en elegant tot haar laatste dag. Boven haar kroniek verscheen al jaren dezelfde foto, die toch wel meer dan tien jaar geleden werd genomen.

Haar wekelijkse halve pagina in Le Nouvel Obs had veel minder met televisie te maken dan met het leven zelf. Of met haar mening over de gebeurtenissen in Frankrijk en in de wereld. Haar visie bleef even ongezouten en onvoorspelbaar, tot haar laatste lijnen.

Via de televisie vond ze de mogelijkheid om de hele maatschappij te ontbenen. Zo had ze het in de allerlaatste aflevering over de daklozen die het recht moesten hebben om liever buiten dood te vriezen dan gedwongen in een asiel te gaan zitten. Over het romantische communisme van haar jeugd en het realistische socialisme van nu. En over de diepe passie van boxers. Er zal wel niets te vinden zijn waarover Françoise Giroud niet haar mening heeft gegeven in haar journalistieke carrière van bijna vijftig jaar.

Tot haar veertiende slechts had deze vluchtelinge uit Turkije, geboren in Genève, op school gezeten. Toen haar vader jong stierf, moest ze werken als stenotypiste. Ze kwam in de filmwereld terecht, eerst als scriptgirl en dan als scenariste. Via France Soir werd ze baas van het naoorlogse nieuwe vrouwenblad Elle, dat ze tot een succes uitbouwde.

Maar het nieuws, het echte nieuws en de politiek waren haar ware passie. Door L’Express, dat ze stichtte samen met haar grote liefde Jean-Jacques Servan-Schreiber (die haar bijna over de kling joeg door met iemand anders te trouwen), werd ze de leading lady van de Franse en misschien wel de Europese journalistiek in de jaren vijftig en zestig. Later ging ze ook in de politiek. In de jaren zeventig werd ze staatssecretaris van Vrouwenzaken en daarna minister van Cultuur. Ze verbeterde het lot van de Franse vrouwen door 75 procent van haar honderdpuntenprogramma te realiseren in een paar jaar tijd. Samen met Simone Veil lag ze in Frankrijk aan de basis van de liberalisering van abortus. De beroemde zin “Het vrouwenprobleem zal pas opgelost zijn op de dag dat er een middelmatige vrouw op een belangrijke post zit” is van madame Giroud.

Maar de feministe was ook niet te beroerd om de invloed te erkennen die mannen op haar hadden gehad : “Ik ben voor een groot deel door mannen gevormd”, schreef ze aan het einde van haar leven. “Ze hebben hun sporen achtergelaten op mij als op was, vaak zonder dat ze het zelf beseften. Maar nu is de was hard en koud geworden. Maar ook al kan ik nu niets meer absorberen wat mij zou kunnen veranderen, misschien kan ik nog bijdragen tot het modelleren van anderen. Men kan op elke leeftijd geven, in de eerste plaats het slechte voorbeeld.”

Françoise Giroud vond het niet zo nodig om in het leven binnen de lijnen te kleuren. Hoe vaak heeft ze niet over zichzelf gezegd : “Je ne suis pas une personne convenable” ?

Françoise Giroud was een van die persoonlijkheden die het voor andere vrouwen mogelijk hebben gemaakt hun grenzen te verleggen, te zijn wie ze willen zijn. In het autobiografische Si je mens, dat verscheen in 1972, schreef ze : “Wat zou het grappig zijn, als de primitieve vrouw weer eens tevoorschijn kwam, degene die men heeft gekleineerd, gemuilkorfd, gevangengezet op alle mogelijke wijzen. Dan zouden de mensen iets anders kunnen gaan doen dat alleen maar wat men noemt de liefde bedrijven. Dan zouden ze eindelijk eens de wereld kunnen gaan beschaven.”

Er is veel veranderd in dertig jaar, misschien nog niet genoeg. Merci madame Giroud, voor het inspirerende voorbeeld dat u was voor vrouwen – en journalisten – van mijn generatie.