We zijn er. Nog ietwat op de tast en onzeker op de benen. Maar de battle of the sexes lijkt uitgeraasd. Man en vrouw hebben hun balans gevonden en reiken elkaar daarbij ontspannen en liefdevol de hand. Toch op de catwalk.

Sinds het popelende feminisme in de jaren twintig met zijn garçonnelook uitdagend in de mannengarderobe begon te graaien, waren we vertrokken voor decennialang getouwtrek en welles en nietes tussen zijn en haar territorium. Al was het aanvankelijk vooral zíj die hém uitkleedde – uiteraard vanuit een strijdlustig, emancipatorisch ‘gelijk voor de wet’-credo. De geschiedenis van de emancipatie liep nu eenmaal lange tijd hand in hand met de verovering van de mannengarderobe. Het was couturier Paul Poiret die het in de jaren twintig als allereerste had aangedurfd om een pantalon te ontwerpen voor vrouwen, perfect op hun lijnen geknipt. Gabrielle Chanel had op haar beurt de damestailleur, gestoeld op het colbertkostuum voor mannen, gedemocratiseerd met de hulp van jersey, tot dan toe vooral gebruikt voor de kleding van arbeiders en zeelui.

Al was het pas in de jaren zestig dat de garçonnelook uit zijn strikt artistieke en rebellerende carcan kon losbreken om zich te nestelen in de (ietwat duurdere) prêt-à-porter. De ultravrouwelijke smoking werd daarbij vooral het handelsmerk van Yves Saint Laurent. Elk seizoen varieerde hij op het thema, met een bermuda, met bredere revers… Later, in de dress for success-eighties kwamen de zakenvrouwen de mannelijk brede schouders opeisen voor hun getailleerde carrièrepakjes in colbertstijl. En nog later, in de jaren negentig, verdween alle vrouwelijkheid in de koelkast en knielde de modewereld beaat voor het aseksuele minimalisme. Té veel van het onderkoelde goede, waardoor aan het einde van de jaren negentig de pikante girlie look à la Lara Croft de kop opstak en vrouwen weer even tot lustobjecten dreigden te verbleken. Al is dat gevaar intussen ook weer verdwenen, de vrouwelijkheid heeft intussen een gezond sensueel evenwicht gevonden.

Een wankele zoektocht, die van vrouwen in de mannengarderobe. Maar omgekeerd zo mogelijk nog moeilijker. Toen de alfaman halfweg vorige eeuw met ontzetting toe moest kijken hoe de vrouw grote lappen van zijn territorium begon te bezetten, schuifelde die noodgedwongen dat duistere rijk der vrouwen binnen. Een hoogst angstaanjagend en ontwrichtend gebeuren dat meer dan één man een identiteitscrisis heeft bezorgd. Al bleven de experimenten met de vrouwelijke morfologie dan wel lange tijd beperkt tot enkele artistieke oneliners, genre de androgyne denkoefeningen van de jonge David Bowie. Een en ander kwam in een stroomversnelling in de jaren negentig, toen de metroseksueel de kop begon te trekken : de man die diepgaand het X-chromosoom in zich exploreerde, niet te beroerd was om zichzelf in een strakke en zelf gekochte D&G-jeans te hijsen, huid en haar geëngageerd verzorgde en zich zelfs al eens in een sarong durfde te wikkelen. Ook daar : te veel van het goede. Net zoals de vrijgevochten vrouwen uiteindelijk toch weer de bh en de ladyshave gingen koesteren, zo zetten ook mannen weer liever het overschot aan hydraterende crèmes in de kast om er in ruil weer wat ongeschoren mannelijkheid uit te halen. De huidig regerende überseksueel, de opvolger van de metroseksueel, is zowat de gulden middenweg tussen John Wayne en David Beckham. Net voldoende man, net voldoende vrouw.

Verliefde handlangers

Ook in het modebeeld lijken mannen en vrouwen eindelijk het evenwicht te hebben gevonden. Geen gulzig, afgunstig of competitief getouwtrek meer. Androgynie lijkt anno 2006 ontdaan van alle symboliek. Er wordt uitbundig naar elkaar geknipoogd, maar dan vanuit een voldane zelfverzekerdheid in beide kampen. Op de catwalk is er nu plaats voor een tedere complementariteit tussen hem en haar. De garderobe is één. Er wordt in elkaars domein geneusd en gesprokkeld, uit oprechte interesse, en zonder bijbedoelingen. Een mooi voorbeeld geeft Veronique Branquinho. Zij beviel dit jaar van een derde lijn, een partnerlooklijn met de naam Complice. Voor haar én voor hem. Nee, géén uniseks, benadrukt Branquinho. “Het is de essentie van de man, naast de essentie van de vrouw. Complementaire silhouetten, naar het voorbeeld van Bonnie en Clyde. Of Serge Gainsbourg en Jane Birkin, die ik ooit in knap gelijklopende outfits op foto zag. Verliefde handlangers, medeplichtigen, être complice.” De complicelijn laat hem volop man zijn, haar volop vrouw. Maar dan wel hand in hand. Branquinho stuurt koppels (echte) de catwalk op om de collectie te showen. En dat zien we tegenwoordig wel vaker gebeuren. Ook Jean-Paul Gaultier liet vrouwen en mannen in parallelle silhouetten defileren. Net als Giorgio Armani. Jawel, de liefde knettert tot op de catwalk zelf.

De androgynie is lang niet meer aseksueel. De mannenmode kleurt volgens de laatste shows grotendeels vrouwelijk, de vrouwenmode grotendeels mannelijk. Maar wel in volle mannelijke al dan niet vrouwelijke sensualiteit. De mannen- en vrouwenmode steunen kameraadschappelijk op elkaar, zodat kledingstukken zelf almaar minder een geslacht hebben, maar wel zeer mannelijk of vrouwelijk worden gedragen. Uit de recentste modeweken bleek uit de herencollecties alvast een duidelijk vrouwelijke ondertoon. Hemden met plissékragen, ruches, bloemenprints, van die dingen. Ook opvallend veel kant, voile, borduurwerk, zelfs organza en enthousiast veel juwelen en sjaaltjes. Maar dan wel alles oversneden mannelijk uitgewerkt. Omgekeerd is het deze winter al broekpak dat de klok slaat in de vrouwenmode, opnieuw met een zeer vrouwelijke aura.

Zelfs in de parfumerie lopen man en vrouw arm in arm. Het recente Gaultier2 bijvoorbeeld : een sensuele geur voor vrouwen én mannen. En neen, geen oprisping van de aseksuele unisekstrend van de jaren negentig, zoals de maker van de geur Francis Kurkdjian benadrukt. “We vertrokken vanuit een bepaalde emotie, niet vanuit het geslacht of een identiteit. Dit parfum is bedoeld om te delen, het leidt naar vermenging, niet naar uniseks.” Opnieuw : een geur voor verliefde handlangers. Tedere en liefdevolle complementariteit, eerder dan aseksuele schemerzones.

Bottomline ? Van de opvallend talrijk opduikende partnerlooklijnen tot de sensuele cross-overmode : de mannen- en vrouwenmode reiken elkaar de hand. Zonder statements, en allesbehalve krampachtig. Mannen willen mee zijn met de laatste mode en shoppen almaar liever, vrouwen kijken steeds enthousiaster naar voetbal, zo is gebleken op het voorbije WK (de interesse van vrouwen voor voetbal zou sinds het WK van 1994 van 25 tot 65 procent gestegen zijn). Man en vrouw kijken elkaar diep in de ogen, wisselen samenzweerderig geheimen uit en beleven daaraan het grootste plezier.

Door Guinevere Claeys