“Als je een dag niet studeert, geraak je een dag achterop. Als je twee dagen niet studeert, sta je twee dagen achter. Tien dagen, en je mag inpakken”

De Japanse architect Tadao Ando kwam in Milaan veeleer zeldzaam designwerk voorstellen : een lounge chair voor het gereputeerde Scandinavische bedrijf Carl Hansen & Son (producent van de meubels van de legendarische Hans Wegner), en een reeks vazen voor het Italiaanse Venini. De receptie, tussen middeleeuwse harnassen van een uitmuntend palazzo, werd voorafgegaan door het op dramatische wijze voorlezen van een welhaast eindeloos gedicht (de declamator was een Italiaanse bariton, er was voorzien in simultaanvertaling en live harpbegeleiding – Smoke Gets In Your Eyes, au secours).

De 71-jarige Ando heeft, meer dan andere designers of architecten op bezoek in Milaan, supersterstatus. Tijdens ons korte interview wordt de tafel omringd door een kleine horde toeschouwers. De spreekwoordelijke boksring, waarin de architect zich met verbaal machismo verdedigt.

Tadao Ando : “Ik ben autodidact. Ik heb geen formele opleiding gehad, en dus ook geen diploma, en dus ook niet de officiële ceremonie die andere architecten krijgen na hun eindexamens. Dat heeft me sterker gemaakt, om de eenvoudige reden dat ik mijn hele leven ben blijven studeren. En dat moet. Als je een dag niet studeert, geraak je een dag achterop. Als je twee dagen niet studeert, sta je twee dagen achter. Tien dagen, en je mag inpakken.”

“Voor ik architect werd, was ik bokser. Als je vecht, sta je in een boksring, een vierkante ruimte waar niemand je komt helpen. Je kunt alleen op jezelf rekenen. In de architectuur is dat precies hetzelfde. Niemand zal je helpen. Ik heb een staf van dertig mensen in Tokio. Maar als ik er niet ben, zoals op dit moment, slaapt iedereen. Omdat hun hart en geest afwezig zijn.”

Wat vindt hij van de huidige generatie Japanse architecten, een Junya Ishigami of een Sou Fujimoto ? “Er zijn genoeg mensen met skills, maar de vraag is : houden ze het vol ? Blijven ze vechten ? Le Corbusier is geboren in 1887 en gestorven in 1965, Mies van der Rohe is geboren in 1886 en gestorven in 1969. Die architecten hebben elke dag van hun loopbaan gevochten. Dat is erg moeilijk, en het betert er niet op als je ouder wordt. Elke dag vechten is ongewoon voor Japanners. Het verklaart waarom de Japanners me haten.”

Ando heeft zich zelden ledig gehouden met meubilair. “Als twintiger, voor ik architect werd, ontwierp ik interieurs, en in die periode maakte ik ook wel eens meubels.”

Maar hij heeft in elk geval plezier gehad aan de samenwerking met beide Europese merken. “Dat zijn aangename ervaringen. Je brengt je gedachten samen, en dan geef je er een vorm aan. Europa en Japan delen een lange traditie van vakmanschap, zowel in meubilair als architectuur. Als je naar de meubels van Carl Hansen kijkt, of naar het glaswerk van Venini, dan voel je dat die voorwerpen met de hand zijn gemaakt. Er is een relatie met de natuur, en die is er ook in mijn werk. Bovendien gebruik ik al heel mijn carrière stoelen van Hans Wegner.”

JESSE BROUNS