Het krijgt in deze spannende dagen minder aandacht dan de vertoning in de Wetstraat en de grillen van de beurskoers, maar het blijft verontrustend klinken. De uitgaven van de ziekteverzekering dreigen van de rails te rollen, of toch in ieder geval serieus de wettelijke groeinorm van 4,5 procent te overschrijden. Al hielp het ook niet dat de VRT-nieuwsdienst er beelden had bijgestoken van de operatiekamers in de afdeling cardiologie van het AZ-VUB in Jette. Veelarmige octopussen die recht uit War of the Worlds leken te komen en verbluffende technologie, zoals inplantbare defibrillatoren die meteen reageren bij hartritmestoornissen. Beklijvend, terwijl ik gewoon op Desperate Housewives zat te wachten.

Het ongevraagde Open Bedrijvendagmoment was niet zomaar gekozen. Volgens Jos Kesenne, de nationale secretaris van de Christelijke Mutualiteiten die de zaak toelichtte, stelt zich onvermijdelijk immers de vraag hoeveel medische vooruitgang we elkeen willen gunnen. Want net als het personeel, het voorschrijfgedrag van de artsen en onze pillenverslaving, hebben ook geavanceerde apparaten en behandelingen hun prijs. Zo’n hoogtechnologische ‘hartsvriend’ kost al gauw 25.000 euro per stuk, en ondertussen moet de vergrijzende maatschappij eigenlijk een potje opbouwen voor de toekomst. Met een ziekteverzekering op springen discussiëren we vroeg of laat over nieuwe ethische keuzes en strakkere terugbetalingsvoorwaarden. Sluiten we straks bepaalde uiterst zeldzame aandoeningen uit, of richten we onze pijlen op rokers en mensen met een ongezonde levensstijl ?

Meteen dacht ik terug aan een memorabele ontmoeting met professor emeritus Roger Blanpain enkele maanden geleden, naar aanleiding van het éénprogramma Volt. Hij was toen een groot voorstander van een rookverbod voor zwangere vrouwen. Wie niet wil luisteren, moet maar gedwongen worden, vond de Leuvense kruisvaarder. Vorige maand nog pleitte hij voor rookvrije zones op de Belgische stranden. Al klinkt na werkstraffen voor rokende ouders en kliklijnen voor passief rokende kinderen niets nog absurd. Als de rokers straks als eersten uit de ziekteverzekering huidige stijl geflikkerd worden, mag Blanpain de eer opstrijken.

Alles wijst immers op een mentaliteitsverandering in de samenleving. Tegen de achtergrond van vergrijzing, globalisering en klimaatproblemen verwachten we dat iedereen zijn steentje bijdraagt. Opinieonderzoek in binnen- en buitenland wijst uit dat onverantwoordelijk en asociaal gedrag onze thermometer flink in het rood doet belanden. Strengere straffen mogen op steeds meer pleitbezorgers rekenen, net als de opvatting dat de maatschappij niet zomaar alle kosten moet dragen. Daarbij liggen al lang niet meer alleen rokers onder vuur, maar ook ouders die hun kinderen ongezonde eetgewoonten bijbrengen. Net als borrelaars die het niet zo nauw nemen met de lever, en waarom niet de fans van actiesporten ? Wilt u daar een beetje aan denken als u de komende weken de held uithangt of in de zon ligt te braden ? Gebroken botten kosten handenvol geld, en met uv-stralen is het uitkijken tegenwoordig. Dat mijnheer Blanpain straks niet komt zeggen dat hij de bijsluiter niet heeft gelezen.

Wim Denolf