Paasmaandag 2011, de heetste sinds het begin van de jaartelling of toch zo ongeveer. Wat is de verleiding groot om met een lekker dik boek in een tuinstoel te kruipen. Maar nee, we gaan wandelen. In Dilbeek, waar ze veel ’trage wegen’ hebben. Om een of andere reden spreekt die uitdrukking mij aan. Ik stel er mij pelgrims met staf en knapzak bij voor, bedachtzaam stappend langs de rand van het woud, met de horizon als eindbestemming. In de realiteit is Trage wegen een verzameling van Vlaamse en Waalse verenigingen die zich inzetten voor het behoud, herstel en de multifunctionele ontwikkeling van buurt- en veldwegen, kerkwegels en bos- en jaagpaden die vaak een historische of ecologische betekenis hebben. Van coördinator Steven Clays weet ik dat veel van die wegen bedreigd zijn : ze worden ingepalmd, omgeploegd, overbouwd, de gemeenten nemen het wegbeheerschap niet op.

Maar stilaan komt daar verandering in. In Dilbeek bijvoorbeeld, hebben ze het netwerk van trage wegen haarfijn in kaart gebracht. Vandaar dat we op pad gaan met een gedetailleerde wegbeschrijving waarmee zelfs een ongeoefende wandelaar als ik (hoe schuin is schuinrechts ?) niet verloren kan lopen. Want de wandeling van vijftien kilometer door de Pedevallei is niet bewegwijzerd, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Bruegelwandeling die we een paar keer zullen kruisen. Het tragewegennetwerk is namelijk zo fijnmazig dat het moeilijk te bewegwijzeren valt. Het heeft ook te maken met de mentaliteit van de nieuwe wandelaar, aldus Clays. Die wil niet altijd slaafs wegwijzers volgen, die maakt een uitdraai van een plan of gaat met de gps op stap en als hij een interessant pad ziet, waarom zou hij dan niet van zijn traject afwijken en het avontuur opzoeken.

Nu is het een misverstand te denken dat de beschikbaarheid van trage wegen afhangt van de landelijkheid van het gebied. Integendeel, je vindt ze vooral in verkavelde en dichtbevolkte gebieden. De Pedewandeling biedt een prettige afwisseling : nu eens loop je door een schitterende holle weg langs een bosrand, dan weer over een pad dat je rakelings langs enkele tuinen voert. Een paar keer heb ik de indruk dat ik over iemands erf of veld loop, maar ook dan is er recht van doorgang, verzekert Clays mij, zolang je de hoffelijkheid maar respecteert en niet in iemands maisveld picknickt. We krijgen in elk geval een goed beeld van hoe de gemiddelde Belg zijn paasweekend doorbrengt : op een ligbed naast de plaasteren Bambi, in het plonsbad of onder de motorkap van zijn auto. En ja, het is een mooie wandeling : de natuur is op haar uitbundigst, de geur van gras en seringen komt ons tegemoet. We passeren een watermolen, een paar voormalige brouwerijen, het oude kerkje van Sint-Anna-Pede, bekend van Bruegels Parabel der blinden. Af en toe waan je je in een van zijn schilderijen, zo gek veel is het landschap nu ook weer niet veranderd.

Maar ik zou het ook over de psychische impact van het wandelen hebben, niet onbelangrijk in een tijd waarin je steeds meer alarmerende berichten leest over de invloed op onze hersenen van de alomtegenwoordige moderne technologie. Lopen ontspant, je hoeft geen bewegingspsycholoog te zijn om dat te constateren. In tegenstelling tot joggen, waar je je toch vooral van je eigen lichaam bewust bent (ademhaling, knieën, steken in de zij), geeft wandelen – zelfs aan een stevig tempo – de gelegenheid om meer van de omgeving in je op te nemen. De Nederlandse Ineke Albers, die een proefschrift theologie maakte over pelgrimage, lopen en genezing, stelt een heropleving van het ritueel van de pelgrimstocht vast, maar niet per se met een kerkelijke binding. Het heil, de spirituele ervaring wordt gedeeltelijk teweeggebracht door het (langdurig) stappen. Je zou het een vorm van meditatie kunnen noemen, sommigen spreken zelfs van een antidepressivum. Laat de specialisten in de psycho-neuro-immunologie nog naar wetenschappelijke bewijzen speuren, na een minivoettocht van vijftien kilometer voelde deze wandelaarster zich aangenaam licht in het hoofd, zij het ook zeer dorstig.

www.tragewegen.be