Politiek, maatschappij of de wereld tout court : als het er niet goed mee gaat, laat ontwerpster Katharine Hamnett dat met haar T-shirts als uitroeptekens horen. Ze is één van de namen die meetekenden voor het nieuwste mondiale H&M-project Fashion against Aids.

Met Fashion against Aids willen kledingketen H&M en de Belgische vzw Designers against Aids (DAA) jongeren wereldwijd aanzetten tot veilige seks. Dat doen ze met het intussen beproefde DAA-concept van artiesten en ontwerpers die een uniek ontwerp leveren voor een T-shirt. Klinkende namen als Rufus Wainwright, Chicks on Speed, Ziggy Marley en Rihanna stuurden ideeën in, net als de Britse modeontwerpster Katharine Hamnett (60).

Die laatste de meest politieke van alle ontwerpers noemen, is geen understatement. Sinds de jaren tachtig schopt ze het publiek een geweten met rake slogans als Stop Acid Rain, Frankie says Relax en Stay Alive in 85. Recenter proclameerde ze Stop War Blair Out, Bring Back God en Free Burma.

Al meer dan twintig jaar klaagt u onrecht aan met uw modemerk. Vanwaar die strijdbaarheid ?

Katharine Hamnett : Uit woede. En uit bezorgdheid. Als moeder wil ik een toekomst voor mijn kinderen en kleinkinderen. Mensen hebben gevochten om de wereld te behoeden voor fascisme. Twee van mijn ooms zijn gesneuveld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze hebben hun leven gegeven opdat hun kinderen in een mooiere wereld zouden kunnen leven. Die strijd is nog niet voorbij. Ook voor hen moeten we blijven vechten.

U vloekt weleens, maar u blijft positief denken. Cynisme lijkt u vreemd…

Ik geloof in de intrinsieke goedheid van de mens. En ik hou van de wereld en het leven. Ondanks alle geld dat men al uitgaf aan space bollocks heeft men nog steeds geen plek gevonden in de ruimte waar een mier langer dan tien seconden kan overleven. Deze planeet is een wonder, het is onze verdomde plicht er zorg voor te dragen. Niets doen maakt de zaken alleen erger.

Kan een modeontwerpster actievoerster zijn ?

Ik ben ontwerpster geworden omdat ik een baan nodig had. Ik had vrij snel succes met mijn werk, maar ik heb me nooit goed gevoeld in die industrie. Ik vond al die aandacht overdreven. Tot ik me realiseerde dat ik mijn naam kon gebruiken om iets te vertellen.

Mijn vader was diplomaat. Politiek was één van de belangrijkste gespreksonderwerpen bij ons thuis. We discussieerden er vaak en geanimeerd over. Met het nodige geklop op tafel (lacht). Als diplomatendochter leer je ook de knepen van het vak. Ik was een wild en ondeugend meisje, maar wist als zestienjarige heel goed hoe ik me moest gedragen in het politieke milieu. Die eigenschappen kwamen me goed van pas toen ik besloot me in te zetten voor het goede doel.

Dat was in 1989, toen u ontdekte hoe vervuilend en uitbuitend de katoenindustrie is.

Ik was geschokt toen ik leerde dat er in die sector jaarlijks twintigduizend mensen sterven door vervuiling en uitbuiting. Dat is zes keer zoveel als het aantal mensen die het leven lieten op 9/11. But nobody gives a shit.

(zucht diep) Zeventien jaar lang heb ik, tevergeefs, actie gevoerd om die industrie van binnenuit te veranderen. Ik zette onder meer een project op, Green Cotton 2000, waarmee ik mijn collega’s probeerde te motiveren om over te schakelen op biokatoen. Wie het project onderschreef, zou een deel van zijn winst afstaan aan een fonds dat de fair-trade- en biokatoenindustrie steunde. De respons was bedroevend. Sommigen gingen mee in het project, maar naderhand wilden ze niet betalen. Pas toen ik mijn beklag deed op het tv-journaal, kreeg ik het geld losgepeuterd. Maar het gevolg was dat de mode-industrie me uitspuwde. Ik voelde me als Cassandra, de Griekse zieneres die door niemand werd geloofd.

Intussen is de mentaliteit aan het keren.

Gelukkig maar. Onlangs publiceerde het WWF een rapport waarin consumentengedrag in de luxe-industrie wordt geanalyseerd. Dit rapport stelt dat de huidige aandacht voor duurzaamheid de grootste culturele evolutie van de 21ste eeuw is. Fantastisch, toch ? De consument heeft de macht om de industrie te veranderen. Met als gevolg dat heel wat merken enorme inspanningen doen om eerlijker producten op de markt te brengen.

Zoals H&M. Is samenwerken met grote ketens niet tricky ? Onlangs nog zegde u de samenwerking met de Britse warenhuisketen Tesco op nadat bleek dat uw naam vooral het likje groene verf op een vuile muur was.

Ik mag daar niet over praten met de pers. Het was een pijnlijke ervaring waar ik heel wat inkomsten aan heb verloren. Ik heb eruit geleerd alles te checken voor ik een project aanvaard. Ik eis dus ook van H&M een honderd procent cleane audit van de productieateliers waar de T-shirts worden gemaakt. Voor mij staat er veel op het spel. Het enige wat ik heb, zijn mijn imago en mijn persoonlijke trots. Daar heb ik heel wat voor opgeofferd, dus wil ik dat het intact blijft.

In de jaren tachtig was uw antiaidsslogan ‘Stay Alive in 85’. Voor Fashion against Aids werd het ‘Stop and Think’ en ‘Use a Condom’.

Toen aids voor het eerst de kop opstak in de jaren tachtig, werd er veel geïnvesteerd in bewustmaking via de media. Men kende de gevaren. Vandaag zijn jongeren, in het Westen toch de kwetsbaarste groep, minder bezig met het fenomeen. Ze zijn vrijer, experimenteren meer, denken niet altijd na. Vandaar dus Stop and Think. Ik wil dat jongeren hun verantwoordelijkheid opnemen tussen de lakens. Designers against Aids doet overigens goed en noodzakelijk werk. Men is zo slim jongeren te benaderen via hun eigen belevingswereld, waar celebrity’s en muzikanten toch grote rolmodellen zijn.

Op zo’n manier infiltreren dat de boodschap probleemloos naar binnen gaat, is dat geen propaganda ?

Ik ben dol op propaganda ! (grijnst breed) Met slogans probeer ik als zenuwgas binnen te dringen in de hoofden van de mensen. Ik ben al aan een nieuwe T-shirt bezig, Deliver Us from Evil. Een lijn uit het onzevader, maar Us staat natuurlijk ook voor United States. Op de achterkant staat Vote Democrats. De komende presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten zijn volgens mij hét belangrijkste evenement van de 21ste eeuw.

Toen u ermee begon in 1984 veroorzaakte u heel wat controverse. Vooral de manier waarop u toenmalig premier Thatcher verraste in een T-shirt met als tekst ’58 % Says No to Pershing’, tegen de kernraketten, spreekt tot de verbeelding.

Toen kon je mensen nog choqueren. Vandaag vindt iedereen het normaal. Hoewel… Wie mijn T-shirt met Stop War Blair Out draagt, riskeert een gevangenisstraf van zes maanden, volgens sectie 44 van de Prevention of Terrorism Act. Vleiend, toch ?

De T-shirts (en twee sweaters) (m/v) uit de Fashion against Aidscollectie zijn vervaardigd uit honderd procent biologisch katoen. Werkten mee : Good Charlotte, Katharine Hamnett, The Cardigans, Jade Jagger, Henrik Vibskov, Chicks on Speed, Rufus Wainwright, Timbaland, Ziggy Marley, Rihanna, Tiga, My Chemical Romance, Justice en Scissor Sisters.

In de winkel vanaf 31 januari 2008. Info : www.hm.com, www.designersagainstaids.com, www.katharinehamnett.com.

Door Cathérine Ongenae

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content