Jo Blommaert Illustratie Sandra Schrevens

Laten we het voor de verandering eens over de nieuwe man hebben. U weet wel, dat fenomeen dat wel eens in de keuken gaat staan als er bezoek is, al eens een uurtje ravot met de kinderen, bij gelegenheid ook over zijn gevoelens durft te praten en in bed al eens teder wil zijn… Sommige vrouwen zijn er dolblij mee, anderen balen van dat softe gedoe en snakken naar een good old macho. Die ?nieuwe man? wordt echter niet alleen vanuit vrouwenperspectief gewikt en gewogen, ook mannen zelf observeren en evalueren wat er met hen aan het gebeuren is. Ten prooi aan twijfels en onzekerheid vragen ze zich af wat het begrip mannelijke identiteit heden ten dage nog voorstelt.

Een kritisch waarnemer in deze materie is de Britse publicist Mark Simpson. Hij werkt voor kranten als The Observer en The Independent, schrijft columns voor trendy bladen en publiceerde een boek over mannelijkheid in de twintigste eeuw. Als homo zou je hem een bevoorrechte getuige kunnen noemen, ook al is hij bijzonder kritisch voor zijn soortgenoten en drijft hij graag de spot met het milieu. In ieder geval poneerde hij onlangs in een interview met het Nederlandse blad Man enkele interessante en verrassende beschouwingen over de hedendaagse mannelijke identiteit.

Zo beweert hij dat een blad als Playboy bijgedragen heeft tot de homoseksualisering van de man. Vooraleer tot die conclusie te komen, wijst hij op de invloed van de consumptiemaatschappij op de mannelijke identiteit. ?Het mannelijk schoonheidsideaal heeft altijd bestaan,? aldus Mark Simpson, ?maar werd pas de laatste decennia tot in detail ingevuld en vooral gecommercialiseerd. Glossies hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld, Playboy voorop. Playboy heeft de mannelijke ijdelheid tot onderwerp gemaakt, nadrukkelijk en uitvoerig. Verwen jezelf ! Consumeer ! Dat was op iedere bladzijde de kernboodschap van het blad. Net zo goed op de pagina’s met de playmates als op de overige.?

Dat er in het magazine ruim aandacht werd besteed aan het mannelijk lichaam, was nieuw. Voorheen verdienden mannen zorgzaam de kost voor vrouw en kind, aldus Simpson, maar Playboy nodigde hen uit om zich veel meer op de eigen persoon te oriënteren en daarvan de geneugten te ontdekken. ?Hoe zie ik eruit ? Waar geniet ik van ? Dat waren vanouds vragen die bij vrouwen hoorden. Dat is nu veranderd en reikt mannen een nieuw identiteitsbesef aan. Dat laatste was ook nodig : die hardwerkende man uit de jaren vijftig wist nog wel wat het betekende om een man te zijn, maar de moderne man niet.?

Volgens Simpson heeft de consumptiemaatschappij ook nog op een andere manier het leven van de man grondig veranderd. Dat de afwasmachine en de kruimeldief de lasten van het huisvrouwenbestaan hebben verlicht, is al vaker gesteld. Maar mannen en in het bijzonder alleenstaande mannen profiteren natuurlijk net zo goed van dit soort comfort. Mark Simpson : ?Ik leef in een flat met centrale verwarming, een wasmachine, een magnetron, de hele handel. Daarmee kan ik me als alleenstaande man uitstekend staande houden. Ik hoef me niet af te vragen welke moederfiguur mijn sokken zal wassen. Die apparatuur geeft mannen dus een onafhankelijkheid die nieuw voor hen is.?

Zoals gewoonlijk heeft ook deze medaille echter een keerzijde. Volgens Simpson leiden al die technologische vernieuwingen er ook toe dat de moderne mens in casu de moderne man meer geïsoleerd geraakt. ?Ik zeg niet dat al die onafhankelijke mannen eenzaam zijn. Zeker niet. Maar de mogelijkheid bestaat.?

Tegelijk wordt die nieuwe onafhankelijke en misschien eenzame man geconfronteerd met een vrouw die geen kostwinner meer nodig heeft en al evenzeer op haar nieuwe onafhankelijkheid staat. ?Wat wordt er dan belangrijker voor mannen ?? luidt de retorische vraag van Simpson. Andere mannen natuurlijk ! Hij verwacht dat we in de komende decennia een renaissance van de mannelijke vriendschap zullen beleven. ?Mannen zullen meer bij elkaar gaan zoeken, en vinden. Ook al omdat hun vaders vaak afwezig zijn en dus veel minder dan voorheen een sturende rol vervullen. Ik verwelkom de renaissance van de mannenvriendschap zeer. En ik denk aan mannenvriendschappen, zoals ze in de achttiende en negentiende eeuw bestonden. Die gingen diep en konden zeer emotioneel zijn.?

Of er toen homo-erotiek aan te pas kwam, weet hij niet en vindt hij eigenlijk ook nu niet de prioritaire vraag. ?Meer mannenvriendschappen hoeft niet te betekenen dat iedereen homo wordt.? Al sluit hij niet uit dat er onder kameraden al eens makkelijker geëxperimenteerd zal worden, en kan hij het niet laten er terloops even op te wijzen dat homoseks voor een man alvast het voordeel heeft dat er geen zwangerschap kan op volgen (wat hij iets verderop echter ook het grootste nadeel van homoseks noemt).

Hoe genuanceerd Mark Simpson ook denkt over mannelijkheid en homoseksualiteit, hij zal niet kunnen verhinderen dat iemand als Alexandra Colen met zijn discours alweer een onderwerp voor een lezersbrief op een schaaltje aangeboden krijgt. Voor haar is allang duidelijk dat de voorkeur van oudere mannen voor jongere vrouwen tot een stijging van de homoseksualiteit leidt, maar dankzij Mark Simpson zal ze nu hebben ingezien dat er niet alleen tegen Playboy maar ook dringend tegen de kruimeldief dient te worden gefulmineerd. ?Weg met de kruimeldief ! Lang leve de schotelvod !? Het zou een nieuwe slogan van de antihomobeweging kunnen worden.