Kirsti Paakkanen is een van de twee eregasten op Interieur Kortrijk 04. Vreemd, want ze is ontwerper noch kunstenaar. Maar als zakenvrouw blies ze het Finse designtextiel van Marimekko nieuw leven in.

Helsinki, op een mooie zomeravond in augustus. Terwijl de stad bijna uitgestorven lijkt, heerst in het Kai-vopuisto Brunnsparken een verwachtingsvolle drukte. Tijd om er van het schitterende uitzicht op de eilanden voor de kust te genieten is er nu even niet. Als gonzende bijen stromen mensen naar the place to be van die avond : het restaurant Kaivohuone, waar het Finse merk Marimekko de zomermode 2005 presenteert. Meer dan 600 genodigden maken hun opwachting en worden, alvorens een gunstig plekje te gaan zoeken, hoogstpersoonlijk verwelkomd door Kirsti Paakkanen.

Verrassend, want Paakkanen is niet zomaar iemand. Zij is het die het noodlijdende Marimekko in 1991 kocht en nieuw leven inblies. Vandaag staat het opnieuw op de Europese de-signkaart. Tot grote vreugde van de genodigden : pers en professionelen, maar duidelijk ook vele fans van het eerste uur. Sommigen gekleed in de typische Marimekko-strepen. Het defilƩ wordt gekenmerkt door een gemoedelijke, bijna familiale sfeer. Verscheidene collecties passeren de revue : van sportief en casual tot heel gekleed en experimenteel, zowel voor mannen als voor vrouwen. De kleuren variƫren van lichte tonen geel, groen, roze en turkoois, over marineblauw gecombineerd met rood tot zwart. De patronen gaan van horizontale en verticale strepen, tot egaal zwart en uitbundige bloemen. Heel uiteenlopende collecties uitgewerkt door zes ontwerpers : Ritva Falla, Jukka Rintala, Jaana Parkkila, Mika Piirainen, Naoto Niidome en Matti SeppƤnen.

“Nee, helemaal niet”, antwoordt Kirsti Paakkanen ’s anderendaags op mijn vraag of dat niet een beetje vreemd is, een collectie maken met zes ontwerpers. “Marimekko is een verzamelnaam, met uiteenlopende collecties voor heel verschillende mensen.” We zitten in haar kantoor in het hoofdkwartier van de firma. Een weinig opvallend gebouw in een van de buitenwijken van Helsinki. Grijs en anoniem. Het enige opvallende is de auto voor de deur : een zwarte Jaguar cabriolet. Een gekoesterd object want net op het moment dat wij ons gesprek willen beginnen wordt Kirsti weggeroepen : het begint te regenen en het dak staat nog open… Het typeert haar. Van top tot teen in het zwart gekleed en op hoge hakken, doet niets vermoeden dat deze dame met karakter ergens halverwege de zeventig en tachtig jaar oud is. Ze heeft het in het verleden niet gemakkelijk gehad, maar ze is niet duidelijk niet klein te krijgen. Integendeel : haar ogen schitteren als ze over Marimekko praat en geen haar op haar zwarte hoofd denkt eraan om nu al met pensioen te gaan.

Of ze het niet verrassend vond om als zakenvrouw van een textielbedrijf te worden uitgenodigd als eregast op een interieurbeurs, val ik met de deur in huis. “Dat was ook mijn eerste vraag aan de organisatoren van Interieur Kortijk“, lacht ze. “Ik wilde weten waarom ik gaste was, want ik ben geen designer, geen artiest. Verrassend was het dus zeker. Ongetwijfeld heeft het te maken met het feit dat ik erin geslaagd ben om van Marimekko opnieuw een florerend bedrijf te maken, dat qua design op het zelfde hoge niveau staat als enkele decennia geleden.”

In 1991 was Marimekko, toen veertig jaar oud, op sterven na dood. Het stond aan de rand van het failliet. Waarom kocht u het ? Zag u meteen de mogelijkheden ervan ?

Paakkanen : Ik woonde in die tijd in Frankrijk, wilde me terugtrekken uit het actieve leven en gaan trouwen. Maar toen ik zag dat Marimekko in zo’n slechte staat verkeerde, vond ik dat ik iets moest doen en het bedrijf kopen. Als ik dat niet deed, zou het ophouden te bestaan. Ik houd erg van Finland en ik heb altijd het gevoel gehad dat ik een beetje verantwoordelijk ben voor dit land en de mensen die er wonen. Maar ik wist ook dat Marimekko een goed product was. In de jaren zestig en zeventig was die naam wereldberoemd en daar is zo slordig mee omgesprongen. Dat vond ik ontzettend jammer en verdrietig.

U stond jarenlang aan het hoofd van een reclamebureau. Nu leidt u een textiel- en modebedrijf. Is dat een groot verschil ?

Het is totaal verschillend. Alleen al maar omdat je in de reclame niet werkt met concrete objecten. Je verkoopt ideeƫn. Natuurlijk zijn er ook gelijklopende aspecten : de basisprincipes van de marketing zijn overal hetzelfde. Womena, zoals mijn bureau heette, deed het heel goed. We hadden 35 klanten per jaar, de grootste was een autofabrikant.

Jaguar ?

(gelach)

U startte met Womena in 1969. Als vrouw kan dat niet gemakkelijk geweest zijn. En u opteerde ervoor om uitsluitend vrouwen in dienst te nemen. Waarom ?

Ik heb altijd hard moeten werken om ergens te geraken. En eigenlijk vond ik dat ook prima zo : een zaak uitbouwen waarbij ik het vertrouwen van mensen moest verdienen. Je krijgt het vertrouwen niet, je verdient het. In die tijd waren er nog niet zoveel vrouwen die een carriĆØre begonnen. Womena was het enige reclamebureau met een vrouw aan het hoofd. Het was dus belangrijk om het een profiel te geven dat duidelijk verschilde van de andere. Daarom besloot ik alleen maar vrouwen in dienst te nemen. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat als je ook mannen aanneemt, er altijd een soort van onderlinge competitie ontstaat. Terwijl ik een team wilde hebben dat zijn schouders er echt onder wilde zetten : wij gaan dit samen waarmaken, wij gaan dit bedrijfje groot maken. Daar ging het om. We hadden ook het gevoel dat we moesten tonen wat we konden, als vrouwen.

Het thema van Interieur Kortrijk dit jaar luidt ‘design is voor iedereen’. Wat is uw mening hierover ?

Designobjecten hebben effectief een plaats in het dagelijkse leven van iedereen. Daarom moeten ze ook duurzaam en blijvend zijn. Dat vind je ook terug in onze bedrijfsfilosofie. Finland was een heel arm land vijftig jaar geleden, toen Armi en Viljo Ratia met Marimekko startten. Ze moesten wel dingen maken die lang zouden meegaan. Mensen hadden immers geen geld om telkens iets nieuws te kopen. Dat vind ik ook zo mooi aan Marimekko. Ooit hadden we een modeshow in Vasa, een stadje in het westen Van Finland. Een oudere vrouw kwam daar naar mij toe met een oude jurk en zei : “Ik kom klagen over deze jurk, want ik heb ze maar dertig jaar kunnen dragen !” Die vrouw herinnerde mij aan de idee achter Marimekko, namelijk dat design voor iedereen is en dat we duurzame dingen moeten ontwerpen.

Wat is volgens u de kracht van Marimekko ?

Eerst en vooral de mensen die er werken. Talentvolle, bijzondere mensen. Maar Marimekko heeft ook een apart business-idee : we maken uitsluitend producten die gebruikt kunnen worden. Geen objecten om naar te kijken, maar functionele dingen, bruikbaar in het dagelijkse leven. Dat is het belangrijkste. De rest van het bedrijf staat in functie van het design en de designers. Zij zijn het hart van het bedrijf. Daarom staat in elk kledingstuk en op elke stof niet alleen de naam van het merk, maar ook die van de ontwerper.

Hebt u een motto, een leidmotief in uw leven ?

Ja. Ik ben heel strikt in alles, recht door zee. Ik leef ascetisch en mijn huis is heel eenvoudig en sober. Mijn gezondheid is het belangrijkste voor mij. Ik gebruik geen alcohol en ik probeer mezelf goed te verzorgen. Maar het is niet zo dat ik als een kluizenaar afgezonderd in een hut leef. Ik hou erg veel van mensen om mij heen. De kern van mijn filosofie is dat iedere mens in se goed is. Ik kom uit een heel gelovig, religieus nest. Mijn ouders voedden mij op in het besef dat ik anderen kan vertrouwen, dat ik niet bij voorbaat al ontgoocheld moet zijn in mensen.

U draagt uitsluitend zwart, terwijl Marimekko zo vol kleur is.

Ik leid alleen maar het bedrijf, ik zorg ervoor. En ik had mijn stijl al bepaald lang voor ik met Marimekko in zee ging. Ik houd van kleuren, maar in mijn leven heb ik gewoon liever zwart en wit. Zowel in mijn interieur als in mijn garderobe.

Als u Ć©Ć©n object uit de Marimekko-collectie mag kiezen, wat kiest u dan ?

Dat is niet moeilijk. Eigenlijk wil ik niet ƩƩn ontwerp kiezen, maar de hele Classical Collection van Maija Isola. Zij heeft iets heel bijzonders gedaan voor Marimekko. Zij creƫerde die geweldige collectie stoffen met grafische dessins. En aangezien ik heel ascetisch leef, voel ik mij erg aangetrokken door deze pure, ongekunstelde ontwerpen. De Unikko bijvoorbeeld. Niemand kan zeggen waarom die zo populair is. Overal. En dat al veertig jaar lang. Naar aanleiding van die verjaardag hebben we trouwens een wedstrijd georganiseerd en mensen gevraagd ons een verhaal te sturen waarin deze stof een rol speelde. Duizenden hebben we er gekregen. Geweldig om te zien hoe de stof deel is gaan uitmaken van het leven van mensen en hoeveel herinneringen eraan kleven. Soms heel blije, soms heel droeve. Zoals in het winnende verhaal, waarin een vrouw vertelt hoe ze een kindje verwachtte en in hun nieuwe huis Unikko-gordijnen hing. Maar er gebeurde iets waardoor ze ze weer wegnam en opborg in een kist op zolder. Ze was zo verdrietig dat ze dat vrolijke bloemendessin niet meer kon zien. Pas tientallen jaren later, nu haar kinderen zelf kinderen hebben, heeft ze de Unikko opnieuw een plaats gegeven in haar leven. Heel ontroerend. Achteraf kwamen we pas te weten dat haar echtgenoot overleden was.

Is uw werk uw leven ?

Er zijn er die hun werk doen en er zijn er die hun werk leven. Ik behoor tot de laatste categorie. En elke morgen dat ik hier kom, dank ik voor het leven dat ik heb. Ik ben echt dankbaar voor al die mensen met wie ik mag werken en het fantastische werk dat ik heb.

Kunt u zich voorstellen dat er een dag komt dat u niet meer werkt ?

(gelach) Mijn grootste droom is om een eigen winkel te hebben in New York en ik zal dat ook realiseren voor ik dit bedrijf verlaat. Maar iedereen hier denkt dat ik nooit zal vertrekken. Een tijdje geleden hadden we een happening voor alle mensen die bij Marimekko werken. Er was daar een priester. Hij sprak over het mooie leven en vroeg mij wanneer ik zou stoppen met werken. Ik antwoordde : ik zal niet stoppen tot God mij in de hemel inviteert, vanachter mijn werktafel. Wil je werkelijk recht van je bureau naar de hemel ? wilde hij weten. Waarop ik weer zei : ja, dat is precies wat ik zou willen en ik ben er zeker van dat ik in de hemel terecht zal komen. n

Tekst Hilde Verbiest

“Ik leef ascetisch en mijn huis is heel eenvoudig en sober. Mijn gezondheid is het belangrijkste voor mij. Ik gebruik geen alcohol en ik probeer mezelf goed te verzorgen.”

“In mijn vorige bedrijf, Womena, werkte ik alleen met vrouwen. Als je ook mannen aanneemt, ontstaat er altijd een soort onderlinge competitie.”

“Het begrip duurzaamheid is voor ons cruciaal. Finland was een arm land toen Marimekko vijftig jaar geleden startte, ze moesten wel dingen maken die lang meegingen.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content