Kunstenaar-kok Koen Vanmechelen werkt met levende en met dode kippen. Zijn ‘Cosmopolitan Chicken Project’ is een symbool voor menselijke multiculturele verdraagzaamheid.

Beeldend kunstenaar Koen Vanmechelen woont in een modern huis in een landelijk Limburgs dorp. Aan de voorkant is niets dat erop wijst dat zich op dit adres het ultieme universum bevindt van de Cosmopolitan Chicken. Koen is thuis en dat gebeurt de laatste tijd minder en minder. In zijn woning neemt kip de centrale plaats in : overal staan resultaten van uitgevoerde kruisingen, trotse hanen en kloeke hennen, die een natuurlijke dood stierven en zorgvuldig werden opgezet. De kip is ook het onderwerp van kunstwerken die hij maakt, zoals de opgezette sculpturen, samengesteld uit dode kippen en uitgeblazen glas of andere materialen. Aan de muren hangen foto’s van de kip en de kunstenaar, waaronder een reeks foto’s van kippenogen met daartussen het oog van de kunstenaar. De digitale werken zijn gebaseerd op scans van dode dieren. Aan de muur hangt ook een stilleven van opgezette kippen en boven de tafel hangt een luchter van opgezette kippen. In zijn atelier schildert Koen met elementen van kip, zoals het ei gemengd met kleurpoeders, en abstracte vormen zoals embryonale afbeeldingen als voorbode van een nieuwe kruising. In het atelier staan ook de broedkasten, waarin de kuikens van nieuwe generaties worden geboren. Ieder kuiken dat geboren wordt, is onderdeel van een kunstproject.

Achter het huis openen zich twee hectare weiden met keurige kippenhuizen en ruime -rennen. Achteraan is het kippenpension met grote uitloopweide. De kunstenaar doodt uit principe geen dieren voor de kunst. Er wordt slechts gekweekt met de laatste generatie. Als back-up wordt sperma ingevroren van alle kruisingen : in tijden van de vogelgriep kan men beter op zeker spelen ! ‘Uitgekruiste’ kippen belanden in het rusthuis en worden pas na hun natuurlijke dood gebruikt als onderdeel van een nieuw kunstwerk.

Kruisen van ‘symbolische’ kippen

Koen Vanmechelen werd in 1965 geboren in Sint-Truiden en heeft altijd iets met kippen gehad, als kind toen hij kippen hield en als kok toen hij in toprestaurants zoals het Scholteshof werkte en begon na te denken over ‘constructie’ en ‘deconstructie’, leven geven en leven nemen. In die tijd beschouwde hij koken als kunst. Dat is voor een stuk nog steeds waar. Koen voelde echter dat het bord voor hem te klein was. Zijn Cosmopolitan Chicken Project is organisch gegroeid met het kweken van nieuwe kippensoorten, kruisingen van ‘internationale’ kippen die in hun respectieve landen van herkomst een symbool zijn. De eerste stap was een kruising van onze Mechelse koekoek met een poulet de Bresse tot de Mechelse Bresse. Daarna werd gekruist met de Engelse Redcap, de Amerikaanse Jersey Giant, de Duitse Dresdner, de Nederlandse Uilebaard, de Mexicaanse Louisiana, de Thaise Fighter, de Braziliaanse Araucana en momenteel is het de beurt aan de Turkse Langkraaier, een kip die erbarmelijk kraait. Kruisingen met andere rassen staan op het programma.

Met dit project wil Vanmechelen de beste eigenschappen van verschillende nationale kippenrassen samensmelten tot er een superbastaard ontstaat : de kosmopolitische kip die genen zal dragen van alle kippen ter wereld. Volgens de kunstenaar worden zijn kruisingen steeds sterker, want het vermengen van bloed bouwt immuniteit en tegelijk verdraagzaamheid op, die uiteindelijk tot een vreedzame samenleving zal leiden. Zuivere rassen maken elkaar het leven zuur, vaak uit bescherming van eigen ras. Bastaards accepteren elkaar en staan aan de basis van een nieuwe, wereldomvattende, gemoedelijke samenleving ! Koen Vanmechelen gelooft niet dat er door al dat kruisen goede eigenschappen verloren gaan : het genetisch geheugen zorgt ervoor dat er na zeven generaties kruisen typische kenmerken plots terugkomen, vaak in rijpere en daardoor sterkere vorm.

Solotentoonstellingen wereldwijd

Agnes Husslein, die per 1 januari 2007 de nieuwe directeur werd van het Weense Belvedère Museum, weet Koen Vanmechelen treffend te positioneren : ” His impressive artistic analysis tackles, in an innovative way, fundamental questions about humanity.” Wat is leven ? Wat is onze identiteit als soort en individu ? De Cosmopolitan Chicken is, behalve het resultaat van een internationaal en multiraciaal kunstproject, ook een symbool voor menselijke multiculturele verdraagzaamheid.

De kunstenaar heeft momenteel 700 kippen op acht verschillende plaatsen in de wereld uitstaan. Naast galeries die levende kruisingen van kippenrassen in kooien laten loeren naar museumbezoekers, zijn er kunstverzamelaars met levende dieren. De installaties worden vaak gekoppeld aan broedkasten, foto’s, video’s en panelen met uitleg. Koen Vanmechelen en zijn Cosmopolitan Chicken Project zijn het onderwerp van solotentoonstellingen, zoals The Accident in Palm Court in 2006 in Miami Beach, en van belangrijke groepstentoonstellingen zoals Handle with Care in het Pushkinmuseum in Moskou in 2006, Slow Art – Neue Akzente aus Flandern und den Niederlanden in het Museum Kunst Palast in 2005 in Düsseldorf, The Walking Egg in het Shinchu Museum in 2003 in Taipei of Storm Centers in 2000 in Watou. De lijst van internationale manifestaties is indrukwekkend lang. Met zijn unieke broedproject gaat hij de hele wereld rond. Zijn work in progress houdt hem dag en nacht bezig. Het is zo boeiend en veelomvattend, dat hij wordt meegezogen in de verdere organische groei van het project.

Koken doet Koen Vanmechelen uitsluitend met de Mechelse Bresse, de eerste generatie kruising die zijn goedkeuring heeft gekregen om te consumeren en die verder wordt gekweekt voor het gebruik in de keuken. De kunstenaar presenteert drie persoonlijke recepten als eetbare confrontatie en als smakelijke culinaire assemblagekunst.

Door Pieter van Doveren / Foto’s Tony Le Duc