Filmregisseur

FILM IS GEVOELIGE MATERIE, MAAR ALS REGISSEUR MAG JE NIET GEVOELIG ZIJN. Hitchcock zei : “Om één film te maken moet je gek zijn, om meerdere films te maken moet je regelrecht gestoord zijn.” Dat ik veertig was toen ik mijn eerste film draaide, zie ik als een voordeel. Ik had al wat bagage, stond steviger in mijn schoenen.

VROEGER HAD IK ZOWAT ELKE DAG EEN IDENTITEITSCRISIS. Turquaze gaat niet over mijn culturele, maar over mijn familiale roots. Mijn grootouders kwamen uit Macedonië, naar België komen was de tweede migratie voor mijn familie. Een Gentse Turk of een Turkse Gentenaar ? Ik ben wie ik ben, ik heb met mezelf leren leven. Wat hielp, is het besef dat mensen die jouw identiteit in vraag stellen evenzeer bezig zijn met de hunne.

MIJN VADER IS EEN MAN VAN VERHALEN. Wij hebben thuis altijd naar hem opgekeken. Toen hij in België werkte, vond de familie dat hij wat te veel de bloemen buitenzette. Hij moest maar eens trouwen, met een Turks meisje dat ze voor hem uitgezocht hadden. Mijn moeder zag eruit als Pocahontas, met heel lang zwart haar. Mijn vader was op slag verliefd. Om indruk op haar te maken, verkocht hij zijn motor en kocht een BMW-sportmodel. Op hun eerste foto samen in België poseren ze trots voor die vuurrode auto.

TURKOOIS IS DE KLEUR VAN MIJN HERINNERINGEN AAN TURKIJE. De kleur van de zomer, van het verlangen ook. Wat je niet hebt, is altijd mooier. Maar als ’tusseninkleur’ staat turkoois ook voor matigheid. Het klinkt misschien pretentieus, maar film is een passie, niet mijn leven. Als ik geen tweede film kan maken, zal ik daar ongelukkig om zijn, maar er niet aan kapotgaan.

ISTANBUL IS EEN DRAAISCHIJF VAN DE BESCHAVING, OP DE GRENS VAN OOST EN WEST. Ik zie dat heel plastisch als een schijf waar van alles op gesmeten wordt dat er door het draaien elders weer afvalt. Qua muziek, kunst, jongerentrends gebeuren daar dingen die pas jaren later ergens anders opduiken. Maar de stad kreunt onder de bevolkingsdruk, op een bepaald moment gaat dat barsten en tot chaos leiden. Als ik er te lang ben, wil ik weg.

ALLES OP ZIJN TIJD. In de korte periode die we hier op aarde hebben, moeten we toch de tijd nemen. Ik ben een voorstander van vertraging, langetermijnvisie, zowel in mijn werk als in mijn relaties met mensen. Een volgend project moet ook een stap verder zijn, beter, een trede hoger.

ALS KIND WAS IK HYPERKINETISCH, NU ZOUDEN ZE DAT ADHD NOEMEN. Ik speelde veel buiten, maar als dat niet kon, zette mijn moeder ons voor de televisie. Zo heb ik veel films gezien. In de zomervakantie plakte ze onze tekeningen van een heel jaar aan elkaar tot een rol die ze kon afdraaien en er verhalen bij vertellen. Ik denk dat toen het zaadje geplant is voor de beeldvertellingen die ik later wou maken.

IK HEB VOOR ALLES MOETEN VECHTEN. Aan de UGent studeerde ik Oosterse Filologie, maar in de tweede kandidatuur kwam ik tot de conclusie dat ik daar niet op mijn plaats zat. Een maand lang heb ik mij voorbereid op de filmacademie : veel gelezen, mij verdiept in films van Godard, Truffaut, Resnais, het soort cultuur dat ik thuis niet had meegekregen. En ik heb het gehaald : van de honderdvijftig kandidaten werden er vijfentwintig toegelaten en ik was erbij.

DE CULTURELE WERELD IS BLANK. Stilaan verandert dat : mensen van een andere afkomst beginnen zich te mengen in de wereld van kunst en cultuur. Het is een sociaal-economisch gegeven : zolang je werkt om overeind te blijven, denk je niet : we gaan eens naar een museum. In Vlaanderen was dat honderd jaar geleden ook zo. Nu pas beseffen mensen hoe belangrijk cultuur is voor het zelfbehoud. Helaas wil de paradox dat dat het eerste is waarop men bespaart.

Kadir Balci (Gent, 1970) schrijft samen met Jean-Claude Van Rijckeghem aan het scenario van de tragikomedie Trouw met mij. Op langere termijn staat de verfilming van Bavo Dhooges Sioux Blues op het programma.

Door Linda Asselbergs