Er zit een meisje in de trein. Ze heeft een bleke huid, een zweem van sproeten en een overvloed aan zwarte krullen. Ze leest een boek dat, naar de beduimeldheid te oordelen, wellicht geschreven is door iemand die al vele jaren dood is. De bereidwilligheid om de woorden en gedachten van die schrijver op te nemen, zonder de aandrang te voelen je eigen onbenullige mening er de hele tijd tussen te kwaken, dat vind ik bescheiden en schoon. Het heeft iets subversiefs en geeft het meisje de glans van een verzetsstrijdster, in tijden van twitter en zelfrijzende oordelen. De dictatuur van de meninkjes, nu iedereen een megafoon cadeau kreeg waardoor hij de klok rond de wereld kan inschallen wat hij vindt van Elio Di Rupo en de sauzen van Knorr.

Soms slinger ik ook een meninkje de wereld in van krap honderdvijftig tekens, met de geforceerde gevatheid eigen aan het medium. Ik heb er meestal spijt van zodra ik het verstuurd heb. Enkele ogenblikken lang voel ik mij dan een van de talloze fruitvliegjes die opwolken van een overrijpe banaan waar iemand met de hand naar wapperde. Toch zijn de sociale media buitengewoon verslavend. Ik betrapte mijzelf er al op te staan scrollen terwijl ik mijn dochter duwde op de schommel, met naast mij een andere papa die zijn zoontje duwde terwijl hij zelf ook naar zijn toestel stond te gapen. Een wat trieste situatie, maar lang niet uitzonderlijk. Het aantal ziekenhuisopnames na valpartijen op het speelplein, las ik ergens, is de laatste jaren met een derde gestegen. Het groeiende gebruik van smart- phones wordt gezien als de grote boosdoener. Ook thuis gebeuren meer ongelukjes omdat ouders het, naar verluidt, te druk hebben met hun slimme telefoons.

Wat ik nog nooit gedaan heb, is een reactie posten op een artikel op de website van een krant of tijdschrift. Van alle meningen vind ik de meningen op dergelijke fora misschien wel het verschrikkelijkst. Je leest een met zorg geformuleerde, uitgebalanceerde opinie, en dan hangt daar zo’n lintworm aan van opgerispte, uitgebraakte, aangebrande of anderszins onverteerbare meninkjes, waarvan de eerste bijvoorbeeld is : Pretentieuze zak ! Terwijl er helemaal geen grein pretentie in dat artikel viel te bespeuren. Het was goed doordacht en helder geformuleerd, dat wel, tot nijd van de zurige mens op het forum, die taalvaardigheid met pretentie verwart en beleefdheid met zwakte.

Veelschrijvers op dergelijke fora zwepen elkaar op als schorremorrie op pleinen met schandpalen. Het gif druipt eraf en zelfs het ontdekken van waterijs op Mercurius wordt omgebogen tot iets partijpolitieks. Het geheel kolkt en brobbelt als een soms interessant maar veel vaker beangstigend mengsel van nihilisme en gezond verstand. Ons maak je niets wijs, lijken de stellers van die commentaren te willen zeggen. Wij weten dat politici hun zakken vullen, dat de prijzen zullen stijgen, dat de mens zijn medemens zal kloten, dat geld het hoogste goed is en liefde slechts een bedrieglijk spinsel van het hart. Ik stel mij de man (of zeldzamer de vrouw) achter de computer voor als een cynische betweter die uit zijn neus eet terwijl hij het toetsenbord geselt, die alles weet en nooit ergens aan twijfelt, die het allemaal al gezien heeft en de dingen in een handomdraai zou oplossen, mocht hij toevallig niets beters te doen hebben. ‘Arm Vlaanderen’, ‘aanfluiting’ en ‘kaakslag’ zijn de woorden waarvan dit schimmige sujet zich het liefst bedient, alsmede de dreiging zijn vaak imaginaire abonnement op te zeggen, die als een zweepslag knalt over alles wat hem niet zint.

Sympathie voel ik voor de schrijvers die hun artikelen online publiceren en zich daarmee blootstellen aan het standrecht van het volk. Zij doen denken aan in maatpak gestoken, stijldansende figuren die zich na middernacht in een vijandige saloon wagen waar iedereen schiet op de pianist. Of, als het vrouwen zijn : aan jonge maagden, die lapdansen voor een gezelschap van bezopen en hengstige zeerovers.

De jonge maagd in mijn treinwagon kijkt dromerig naar buiten nu de trein vaart mindert om het sta- tion van W. binnen te rijden. Voorzichtig sluit ze haar boek, alsof ze bang is de zinswendingen te beschadigen. Ik kan de naam van de schrijver niet lezen en durf niet nadrukkelijk te staren, vermits zo’n meisje al vlug denkt dat je naar van alles loert behalve naar de titel van haar roman. Als ze de coupé verlaat, laat ze haar blik even op mij rusten, met iets van afkeuring heb ik het gevoel. Terwijl ik gewoon Ant Smasher zit te spelen, een app waarbij men mieren, kevers en vliegen moet pletten met duim of wijsvinger voor ze de overkant van het scherm bereiken. Ze laten dan gele of groene smurrie achter en maken zompige geluiden. Dat stelt mij gerust, met ongeveer hetzelfde soort voldoening dat apen bij het vlooien ervaren.

Jean-Paul Mulders

Wij weten dat politici hun zakken vullen, dat de prijzen zullen stijgen en dat liefde slechts een bedrieglijk spinsel is van het hart