“Ik kijk rond en ik zie dat veel jonge vrouwen opstaan, die geen blad voor de mond nemen. En dan denk ik wel eens : eigenlijk maak ik dat soort songs al meer dan twee decennia. ” Een gesprek met Joan Armatrading over haar nieuwe cd “What’s inside”.

JACKY HUYS

FOTO : KRISTIEN BUYSE

Op What’s inside haalt Joan Armatrading opnieuw haar oude niveau en dat was een tijdje geleden. Ze heeft zich laten omringen met oude (Tony Levin, Manu Katché) en nieuwe (Benmont Tench, Kronos Quartet, Memphis Horns) vrienden. Ze heeft de plaat ook voor een nieuw label opgenomen. “Bij de vorige firma heb ik van 1972 tot 1992 gezeten”, zegt ze. “Da’s langer dan de meeste huwelijken duren. Het was tijd om op te stappen. Een challenge ? Ach welnee, ik heb geen platenfirma’s nodig om mezelf op te jutten. Daar zorg ik zelf wel voor. En voor de rest kun je er niet buiten dat iedereen sowieso pieken en dalen in het leven heeft : een zanger, een filmer, fabrieksarbeider, verpleegster, voetballer, iedereen heeft goeie en kwade dagen. “

De realiteit was natuurlijk wel dat de klassieke Armatrading-songs al van eergisteren dateren : Drop the pilot, When I get it right, I’m lucky, My myself I, The weakness in me, Down to zero, Love and affection, Willow, Rosie, All the way from America, Show some emotion. “Ik weet ook niet hoe dat komt. Als iemand wist hoe hij een bepaald soort songs schrijft, die een bepaald effekt creëren, dan deed hij dat iedere keer weer. Maar je hebt het niet in de hand, je kan alleen je best doen en accepteren dat je geen enkele kontrole hebt over hoe je iets schrijft, wanneer je dat doet of waarom. Ik heb ook geen enkele zin om te proberen nog eens een song te schrijven in de traditie van een klassieker van me. Ik merkte wel dat de songs van What’s inside uit me vloeiden, schijnbaar moeiteloos, da’s gewoonlijk een goed teken : relaxt, de ene song na de andere. Vandaar dat ik Back on the road heb gemaakt : een optimistische, bijna vrolijke song omdat ik me zo goed voelde. Overigens wil ik eraan toevoegen dat er vaak een kloof is tussen wat jij zelf als klassieker ziet en hoe het grote publiek dat beoordeelt. Ik vind The Shouting Stage bijvoorbeeld, in tegenstelling tot de fans, een van mijn mooiste elpees. Er zijn al een paar greatest hits van mij verschenen, maar ik heb daar niets mee te maken, mijn keuze zou radikaal anders zijn. Ik vermoed dat ik vooral die songs zou kiezen, waar ik nogal prominent gitaar op speel. En Willow. En Love and affection. En veel van The Shouting Stage natuurlijk. “

Ze heeft zich al vaak afgevraagd waarom de ene song goed is en de andere minder, maar ze heeft nooit een afdoend antwoord gevonden. “Ik analyzeer het ook niet. Ik schrijf zo’n song, ik voel of ie goed is of niet en als dat niet het geval is, dan gooi ik ‘m rigoureus weg : ik pingel er niet aan, ik bewaar ‘m niet voor later, nee, wég. Da’s de duizend dollar-vraag : wat is een goeie song ? De woorden moeten zin hebben, da’s één. En als het een ritmische song is, dan moet het ritme origineel en boeiend zijn, da’s twee. Dat zijn trouwens de criteria die ik hanteer als ik naar andere artiesten luister in élk genre. Ik weet dat de mensen mijn teksten analyzeren met een vergrootglas, maar ikzelf vind die minder belangrijk. “

Het eeuwige twistpunt : elke fan pretendeert Armatrading te kennen op basis van haar teksten, terwijl zij al meer dan twintig jaar ventileert dat kwasi niets in haar oeuvre autobiografisch is (al gaat Trouble op de nieuwe cd wel degelijk over haar moeder). “Als de songs goed geschreven zijn, zei ze met weinig gevoel voor nederigheid (glimlacht), dan hebben de mensen nogal eens de idee dat ze écht zijn. Nu moet ik toegeven dat ik me inderdaad wel altijd baseer op iets wat ik meemaak, maar vaak is dat als observator. Iemand vertelt me iets, ik lees iets of ik zit in een kamer waar ik een scène tussen twee mensen zie ontrollen. En da’s dan meestal een vertrekpunt, waarbij ik me in de schoenen van een van die mensen ga verplaatsen. Iemand zei me laatst dat The Shouting Stage haar geïnspireerd had om een einde te maken aan een nare relatie die in die shouting stage beland was. Daar doe je het misschien niet voor, maar het is meegenomen. ” En het adagio dat je moet afzien voor je kunst ? “Ik heb daar al eens over gehoord, ” zegt ze, “maar het heeft geen enkele betrekking tot mijn werk en leven. “

Armatrading werd geboren op het Caribische eiland St. Kitts, maar ze verhuisde naar Birmingham toen ze zeven was. Haar moeder ruilde twee kinderkoetsen voor een oude piano en gitaar in de plaatselijke pandjeszaak en Armatrading ontdekte dat ze talent had voor muziek. “Ik zeg wel eens : ik heb muziek niet gekozen, muziek heeft mij gekozen. Toen ik veertien was, schreef ik mijn eerste song. Geen haar op mijn hoofd dacht eraan om in de muziekbusiness te gaan. Ik voelde dat songschrijven in me zat en ik genoot ervan om het te doen. En als je alle ballast weggooit, dan is dat nog altijd de enige reden waarom ik het vandaag doe. “

Ze heeft haar privé-leven altijd rigoureus afgeschermd. Geruchten over haar seksuele geaardheid hebben nooit het stadium van de geruchten ontstegen. Ze woont alleen, dat mag geweten zijn. En ze is, nog altijd, een fanatieke lezeres van stripverhalen. “Escapisme is het, niets meer. Dezelfde reden waarom sommige mensen naar muziek luisteren. Ik neem zo’n cartoon-boekje en ik vergeet de wereld. Kijk, ik wil mezelf niet heiliger voordoen dan de paus : ik blader net zo graag als wie ook in een roddelblad om te weten hoe de sterren slapen en eten en wonen, maar ik wil er niet zélf in staan. Ik wil niet dat iemand weet welke kleur mijn vloeren hebben. Je hebt ruimte nodig in het leven. Als ik naar huis ga, dan wil ik me ook thuis kunnen voélen. En om de een of andere reden hebben zowel de pers als de fans dat totnogtoe gerespekteerd. Ik ben dan ook niet het type dat enerzijds beweert privacy te willen, maar dat anderzijds precies die fuiven opzoekt waar men fotografen verwacht. Ik ga niét naar fuiven, nooit. “

Negenennegentig procent van haar werk gaat over relaties, liefde, lust, vanuit het standpunt van de vrouw. Sommigen zien in haar dan ook een ‘zuster’, een ‘zielsverwant’, zelfs een ‘feministische ikoon’. “Mijn songs zijn voor iedereen die ze apprecieert. Het maakt mij geen zak uit welk geslacht, welke kleur, welke leeftijd. Je zal mij ook nooit horen zeggen dat ik die of die organizatie steun of me achter dat of dat denkbeeld schaar. Ik heb ook nog nooit een politieke song geschreven. Ik sluit niet uit dat het ooit gebeurt, maar ik zal dat niet forceren : laat dat maar over aan de songwriters die daar goed in zijn. Ik kijk ook rond, ik zie met genoegen dat veel jonge vrouwen opstaan, die geen blad voor de mond nemen. En dan denk ik wel eens : eigenlijk maak ik dat soort songs al meer dan twee decennia. Het is geen onaangenaam gevoel om te zien dat je enige invloed hebt gehad. “

In een wereld waarin carrières gemiddeld tien dagen duren, is Armatrading een witte merel. Een paar jaar geleden dacht men haar opvolgster te hebben gevonden in Tracy Chapman, maar die is verzwonden. Ze kijkt ernstig : “Schrijf nooit iemand te vroeg af. Misschien is Tracy op dit moment op haar kamertje de song aan het schrijven waar jij binnen drie jaar kapot van bent. ” Ik zeg dat ik altijd het ergste heb gevreesd voor Chapman, omdat zij zonder twijfel de schuchterste artieste is met wie ik ooit gekonverseerd heb : zij kon niet anders dan verzuipen in deze wereld. “Mensen veranderen”, zegt Armatrading. “Als je in 1972 met mij had gesproken, dan had je of een ja of een nee als antwoord gekregen, met een stilte van een half uur tussen elk antwoord in. Het lijkt een boutade, maar het is écht : toen ik mijn manager de eerste keer ontmoette, dacht hij dat ik niet kon spreken. De eerste jaren kwamen fans naar me toe, meestal even introverte mensen als ik, we begroetten mekaar en er viel altijd een pijnlijke stilte. In de grond ben ik nog altijd even verlegen, maar na drieëntwintig jaar in deze business leer je zo’n beetje hoe je je moet gedragen. En doen alsof (lacht). “

(“What’s inside” van Joan Armatrading is verschenen bij BMG.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content