Drie jaar is het stil geweest rond Jil Sander. Nu maakt ze de meest besproken comeback in Modeland. Een openhartig en exclusief relaas over de fusie met Prada, de sabbatperiode en haar nieuwe ik.

De mannen- en vrouwencollecties voor deze zomer zijn eigenlijk de eerste waar ik mijn stempel op heb gedrukt. Heel spannend, na drie jaar afwezigheid. Al ben ik die periode ook met mode bezig geweest. Het is gewoon mijn leven. Maar de pauze heeft me tijd gegeven om te herstellen en mijn batterijen op te laden. Om te proeven van het ‘normale’ leven. Van de luxe om vier kranten per dag te lezen, te reizen en tijd te maken voor vrienden. Ik besefte toen pas dat ik me al die zaken heel lang ontzegd had. Met 24 jaar heb ik mijn bedrijf opgestart, vanaf dan rustte er een grote verantwoordelijkheid op mijn schouders. En dus was deze sabbatperiode eigenlijk een geschenk.”

“Twee dagen na mijn breuk met de PradaGroup werd ik door vrienden uitgenodigd voor een zeiltocht van vier weken. Het was een openbaring. De kleine boot in de hoge golven. Ik hou van de stilte, de natuur, de mogelijkheid om van het ene naar het andere punt te bewegen. Het was het juiste ding om dan te doen. Ik wil het beslist nog eens doen. Ik weet niet of de Baltische Zee me zou aantrekken als het er koud is. Of het dan nog zo sexy is. Het is leuker als de zon schijnt, op een azuurblauwe zee. Ik weet ook niet of een oversteek van de Atlantische Oceaan iets voor mij zou zijn. Je kunt er niet uit wanneer je wilt, je kunt niet zwemmen. Je hebt geen controle. Dat is helemaal niets voor mij.”

“Toen ik terugkwam, begreep ik al snel dat zaken veranderd waren. Jil Sander had als label een sterke positie op de markt. Het stond voor absolute luxe, moderne snit, proporties en stijl. En het was erg noodzakelijk om dat zo snel mogelijk terug te brengen. Deze vrouwencollectie is daarom een grote stap. In de zin dat er bijzonder gewerkt is aan de driedimensionale snit. Weinig labels werken nog op artisanaal vakmanschap. Ze pakken alles mooi in, concentreren zich op het zichtbare, maar werken niet aan de essentie. Neem nu de blazer die ik draag. Hij heeft zeer smalle schouders, bijna een achttiende-eeuwse snit. Het demonstreert dat je zelfs een minimalistisch kledingstuk een bepaalde look kan geven. De mannenmode is daar nog gevoeliger in. Het kleinste detail wordt onmiddellijk zichtbaar en daarom is het nog moeilijker om een fragiel evenwicht te vinden.”

“Vandaag staat mode vooral in functie van decoratie en zaken die aan de oppervlakte te zien zijn. Kwestie van snelle impact. Dat reflecteert de tijdgeest, alles moet snel gebeuren. Dit is nu eenmaal het internettijdperk. Maar ik ben ervan overtuigd dat je toegevoegde waarde kunt geven door een kunstzinnige of intellectuele gedachte te vertalen in proporties en texturen. Dat is altijd mijn passie geweest en door ouder te worden ben ik daar zelfs maniakaal in geworden.”

“Ik denk dat we erin geslaagd zijn met de vrouwencollectie een nieuwe weg in te slaan. Met de mannenlijn is dat zeker het geval. Ik heb alles veranderd. Elke broek, elk hemd en elke mantel heeft een nieuwe snit gekregen. Het lijkt wel alsof we terug van nul begonnen zijn. Het moest terug mannelijk en echt worden.”

Telkens nieuwe generaties

“Er zal altijd plaats zijn voor waardevolle producten. Net zoals er altijd verschillen zullen zijn in kwaliteit en prijs. En wat mode betreft, zullen er altijd mensen zijn die op zoek gaan naar authenticiteit en echtheid. De consument geraakt geïrriteerd door het overaanbod van marketing.”

“Onze startprijzen zijn heus wel toegankelijk. We moeten wel. Om jonge, nieuwe klanten aan te trekken. Ik heb er altijd naar gestreefd om nooit oud te worden met mijn collectie. Je moet nieuwe generaties aanspreken. De prijsdiscussie is daarom altijd belangrijk geweest. Tijdens mijn afwezigheid hier werd ik benaderd door Gap. Het idee was om een basisgarderobe samen te stellen. Met vierduizend winkels wereldwijd om proporties en maten te bestuderen, een interessant gegeven. En bovendien zou het een manier zijn om de jongeren iets bij te brengen. Maar uiteindelijk heb ik beslist het niet te doen. Er waren zoveel voorstellen. In het begin voelde ik me erg afgesloten. En daarom was ik misschien ook erg geïnteresseerd in andere mogelijkheden. Maar uiteindelijk was het niet voorbestemd. Het Gap-concept blijft niettemin erg interessant. Zonder compromissen te sluiten, toch een meer toegankelijke mode brengen. Zoals we jaren geleden een contract sloten met Puma. Het startte eigenlijk uit noodzaak, omdat we alleen het authentieke wilden. En het werd een onverwacht succes. We konden de vraag niet aan. In Tokio stonden mensen om vier uur ’s morgens aan de winkel aan te schuiven. We beseften niet wat we er gebeurde. Het was een sneeuwbaleffect. Het is net als met jeans. De markt is er door vergeven, maar alleen de authenticiteit drijft boven. Nu past het perfect in het marketingjargon van synergie, maar het is beter als het natuurlijk komt.”

“Mijn jarenlange ervaring in de mode heeft me in elk aspect onderlegd gemaakt. Van creatie tot de studie van de materialen. Mijn handen liggen open door het permanent betasten van stoffen. Maar op een bepaald moment is het genoeg geweest. Tijd voor iets anders. Een nieuwe levensfase. Ik werkte al zo lang dat het niet abnormaal ge- weest zou zijn om me terug te trekken en het bedrijf in een volgende fase te brengen. Alleen, je moet wel iemand vinden met respect voor de positie van het merk. Iemand die zegt : ‘Ik speel een andere muziek, maar ik begrijp de cultuur.’ Dat geldt ook voor Yves Saint Laurent of andere couturehuizen. Je moet iemand vinden die in de voetsporen wil treden, die weliswaar een nieuwe muziek speelt, maar met respect voor het verleden. En in deze tijd waarin bedrijfsculturen domineren en gedelegeerd moet worden, heb je vooral een goede orkestleider nodig. Iemand die begrijpt dat er naast een defilé ook rekening gehouden moet worden met verschillende markten.”

Niets is zo moeilijk als een puur ontwerp

“Respect voor de authenticiteit en integriteit van het merk, veronderstelt ook een ambitieuze positionering. Gemakkelijk- heidsoplossingen zoals sampling zijn voor een label als Jil Sander uit den boze. Het is iets heel anders dan een sportswear-label. En zelfs dan heb je een sterke positie nodig. Zoals Diesel of Levi’s. Omdat er nu eenmaal een overaanbod is aan producten met te weinig boodschap. Verschillende types consumenten hebben altijd bestaan. Net als bepaalde niches om in te spelen. Met Jil Sander hebben we een gewaardeerd luxeproduct in handen. Ook al lijkt het misschien evident wat we brengen. Niets is zo moeilijk als een puur ontwerp. Vandaar dat de eerste collecties na mijn comeback vooral gebaseerd zijn op puurheid. Zodat iedereen terug zou begrijpen waar Jil Sander voor staat.”

“Iemand anders aan het hoofd zetten van Jil Sander was haast onmogelijk. Omdat het bedrijf zo verweven was met mijn persoon. Ik was niet alleen de creatieve directeur, maar belastte me ook met details en delegeerde haast niet. Het bedrijf was helemaal niet voorbereid op mijn plotselinge vertrek. Daar ben ik me nu heel bewust van. Ik heb een verantwoordelijkheid ten opzichte van al de mensen die hier werken. Vandaar dat ik nu mezelf verplicht om te werken met grotere teams en meer te begeleiden. Vroeger deed ik alles zelf, in plaats van anderen te leren. Nu wil ik mijn opvolging voorbereiden.”

“Ik kreeg zoveel positieve reacties op mijn terugkeer. Een emotionele ervaring. Iedereen was blij voor me… Journalisten, klanten en medewerkers binnen het bedrijf verwelkomden mij met open armen. Dat was hartverwarmend. Het bewijst ook dat de zaken kunnen worden rechtgezet. Een optimistische boodschap om de wereld in te sturen. Vooral in deze tijden. Om te kunnen zeggen : we hebben geleerd uit onze fouten. En het verleden oordeelt mild. Het was nu eenmaal de tijd van fusies en overnames. In alle sectoren. Van het bankwezen tot de auto-industrie. Eerlijk gezegd werd er ook druk uitgeoefend. Iedereen had de mond vol over synergieën en over samen sterker worden.”

“Anderzijds weerhoudt het me niet van zelfkritiek. Ik heb me afgevraagd waar ik in de fout ben gegaan. Als ondernemer en ontwerper. Misschien heb ik mijn huiswerk niet gedaan. Vóór twee partners in het huwelijksbootje treden, moeten ze eerst kijken of ze wel passen bij elkaar. Hebben we dezelfde cultuur ; dezelfde visie, dezelfde verwachtingen ? Ik heb me laten verblinden door de tijdgeest, de zeepbel die toen, we spreken over 1999, op zijn grootst was en pas later uiteengespat is. Ik was zo druk bezig met andere zaken waardoor ik me te veel heb laten leiden door adviseurs. Ik ben op het verkeerde been gezet. De timing was niet juist. In 1989 waren we een van de eersten die naar de beurs gingen. Met succes. En het meerderheidsaandeel bleef in mijn handen. Dat had ik nooit mogen afgeven. Na de fusie met Prada had ik nog maar 25 procent. En als je dan met twee sterke karakters in hetzelfde bootje zit… Dan is er veel communicatie nodig om uiteindelijk tot een goede conclusie te komen.”

“Ik had eigenlijk helemaal geen plannen om mijn bedrijf te verkopen. We speelden in hetzelfde segment als Prada en Gucci. Onze positie was sterk, maar wij haalden negentig procent van onze verkoop uit de mode, terwijl zij zeventig tot tachtig procent uit accessoires. Ik was wel snel gestart met schoenen en een handtassenlicentie, maar veeleer uit noodzaak. Omdat een verkeerde schoen heel het concept kan doden. De kleren waren de prioriteit en de sterkte van ons merk. Accessoires waren niet meer dan accessoires. Maar als beursgenoteerd bedrijf werd ons continu gevraagd naar winstverwachtingen en nieuwe projecten. En we zagen wel groeimogelijkheden in die richting. Misschien geen zeventig of tachtig procent, maar toch dertig tot veertig. Jil Sander had als label nog potentieel, omdat we nog zo clean waren. Het idee om ons meer te concentreren op accessoires was dus een goed idee. En Prada was een familiebedrijf dat al jaren aan de deur stond te kloppen. In een samenwerking zocht ik de manier om het merk te laten groeien, om de levenscyclus te garanderen. Het was niet echt mijn bedoeling om te verkopen. En toch gaf ik driekwart van mijn voting shares uit handen. Waardoor ik controle verloor en uiteindelijk het bedrijf verliet.”

“En daar stond ik dan. Met al dat geld dat opnieuw belegd moest worden. Het was maart 2000 en niemand wist welke catastrofe ons te wachten stond. Ik nam me voor om me meer te verdiepen in de financiële markten. Om beter te begrijpen wat mijn adviseurs deden. Als een echte ondernemer. In mijn leven daarvoor was dat niet echt mijn hoofdprioriteit. Ik was goed georganiseerd, maar concentreerde me vooral op mijn bedrijf. En plots ontdekte in een gek gedraaide wereld. Ik begreep al dat positivisme niet en begon mijn huiswerk te maken, te studeren. Het heeft me toch geholpen om niet al te veel foute beslissingen te nemen. Maar beleggen is mijn leven niet. Als je het echt goed wilt doen, moet je al een expert zijn. En dag en nacht denken in termen van geld. Ik ben geen geldmens. Het is erg comfortabel als je geen problemen hebt op dat gebied. Zeker met het leven dat ik geleid heb. Met zoveel problemen op andere vlakken, mag ik nog van geluk spreken dat ik financieel comfortabel zat. En toch is geld echt mijn ding niet. Ik zou dan liever tuinier of schilder zijn. Iets creatiefs doen. Ik heb me altijd laten leiden door intuïtie.”

“Elf september heeft een enorme impact op me gehad. Het gebeurde tijdens mijn verblijf in Spanje. Ik zat in een kleine bar en zag de barman de televisie aanzetten. Typisch Spaans, dacht ik nog. Tot ik de beelden zag. Het eerste vliegtuig doorboorde de toren. Toen dacht ik nog dat het een accident was. Drie weken later was ik in New York. Het was vreselijk. Het heeft de wereld ook voorgoed veranderd. Vanmorgen hoorde ik nog een bericht over het alarm van de inlichtingendienst over de terroristische cellen in Duitsland… Vliegtuigen die aan de grond moeten blijven uit vrees voor bommen. Ik ben niet echt een angstige persoon. Ik geloof in het lot. Je kunt op straat ook worden overreden. Je kunt jezelf toch niet redden.”

Geen feministe, wel onafhankelijk

“Als modejournaliste gaf ik al opdrachten aan de fabrikanten. Omdat het toch maar in mijn verhaal zou passen. Ik keek naar mensen en bedacht hoe ze er beter uit zouden zien. Heel mijn familie en vriendenkring moesten er aan geloven. Dus het was heel natuurlijk dat ik na de journalistiek me zou toeleggen op het ontwerpen. Als kind was ik al bezig met kleding. Wel niet in de zin van kleine meisjes van vandaag, in de ban van hun Barbie. Ik had het toen al meer voor broeken.”

“Ik noem mezelf geen feministe. Wel onafhankelijk. Mijn situatie heeft me nooit tot feminisme gedreven. Omdat ik altijd de baas was. In tegenstelling tot andere vrouwen die hun plaats moeten veroveren in een mannenbastion. Ik ben wel altijd supporter geweest. In mijn tijd begonnen vrouwen net de werkplaats te veroveren. Door hen de juiste garderobe te geven, probeerde ik hen te steunen. In de jaren tachtig was de boodschap dan weer dat ze door sexy te zijn, konden manipuleren. Het was een soort parodie op de vrouw. Lange nagels, veel show… Ik was altijd voorstander voor de subtielere manier, door gewoon jezelf te blijven. In plaats van een lustobject. Dat idee is daarna een tijdje weggeweest en nu is het terug, met de kracht van een orkaan. Ach, het komt en gaat. De weegschaal moet terug in balans komen. En er zullen altijd verschillende types vrouwen zijn. Mode op zich is ook een cyclisch gegeven. Hopelijk zijn we nu opnieuw aan een correctie toe. Anderzijds moet je ook een zekere generositeit aan de dag leggen. En begrip tonen voor mensen die de porno-chic als maatstaf willen stellen. Je moet gewoon kiezen met wie je wenst te communiceren. Het leven heeft me geleerd tolerant te zijn.”

En toch ben ik teruggekeerd

“Ik ben net zestig geworden, op een heel publieke manier. Iedereen stuurde me felicitaties, vooral in Duitsland. Choquerend. Omdat ik me eigenlijk dertig jaar voel. Het is alsof er geen leeftijd staat op mij. Misschien is het door mijn intensieve werken. Maar ik ben intelligent genoeg om te beseffen dat ik hier niet eeuwig zal zijn.”

“Zoals ik de afgelopen drie jaar hier ook niet was. Het eerste jaar was hels, maar stilaan raakte ik gewoon aan die andere manier van leven. Ik kreeg andere interesses. Hoefde niet altijd te denken in termen van functionaliteit. En toch kwam ik terug. Ook al speelde in mijn achterhoofd dat ik geen dertig meer was. Om het bedrijf terug op de rails zetten, mijn verantwoordelijkheid op mij te nemen ten opzichte van de zevenhonderd toegewijde mensen die hier werken. Jil Sander is uiteindelijk mijn leven. Het moest nu eenmaal zo zijn. Ik geloof in cycli van het leven. Ik geloof dat we hier op aarde zijn voor een bepaald doel. En als je zoals ik zo toegewijd bent. Jil Sander is eigenlijk een lifestyle concept, een manier van leven. Kleding kan mensen helpen om zich beter te voelen, zelfverzekerder in competitieve situaties. Een soort innerlijke sterkte geven. Dat is altijd mijn bedoeling geweest. Toen ik startte, was ik erg fragiel, erg nerveus. Het leven heeft me geleerd sterk te worden. En die boodschap wil ik doorgeven. Ik geloof dat dat mijn lotsbestemming is. Misschien zal het in een ander leven iets anders zijn.”

“Ik had echt het gevoel dat de zaken nog niet af waren. Het was te abrupt en te vroeg om te stoppen. Bovendien weet je ook niet hoelang je levenscyclus loopt. Als ik terugkijk en me afvraag of ik de juiste keuzen heb gemaakt. Ik had ook beeldhouwster kunnen zijn, maar mode is een sterker medium om mensen te bereiken. Vooral de laatste vijftig jaar heeft het een enorme impact gehad op het maatschappelijke leven. In het leven kun je altijd spijt hebben, maar het belangrijkste is spiritueel te groeien. Als een tegengewicht van het materiële, dat zo eigen is aan de luxesector.”

“Ik ben volledig veranderd. Deze drie sabbatjaren waren een kuur. Ik zie er anders uit, ben veel meer gefocust, en ook strikter in bepaalde zaken. Ik heb geleerd neen te zeggen. Vroeger was ik soms te beleefd. Nu zal ik veel sneller de waarheid vertellen. Beter duidelijk de waarheid te zeggen dan beleefd te zijn. Ik liet me soms te veel leiden bij het nemen van beslissingen. Nu zie ik de zaken veel duidelijker. Het helpt me om snel correcties aan te brengen.”

“Ik wil niet meer terug naar hoe het was. Dat besef geeft me een zekere vreugde, een zekere lichtheid. Ik wil niet meer in een donkere tunnel belanden. Al is het wel interessant, de lessen die je uit dergelijke zware tijden leert. En misschien moest het zo wel zijn. Daar ben ik van overtuigd. Dat we soms beproevingen moeten doorstaan. Mijn ervaring valt dan nog mee. Als je denkt aan mensen die met een ziekte worden geconfronteerd. Ik zat dan nog in een comfortabele situatie. Niettemin was het een episode waar ik door moest. Ik was echt uitgeput en misschien heeft dat me tot al die beslissingen geleid. Het is net als met kleine kinderen. Je speelt heel de dag met hen en ze amuseren zich, tot ze moe worden en beginnen te wenen. Dan moeten ze naar bed. Hetzelfde is mij overkomen. Ik was erg geamuseerd door mijn werk, maar een mens kan overdrijven. Ik heb mijn les geleerd.” n

Tekst Pascale Baelden

“De pauze heeft me tijd gegeven om te herstellen en mijn batterijen op te laden. Om te proeven van het ‘normale’ leven, van de luxe om vier kranten per dag te lezen, te reizen en tijd te maken voor vrienden.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content