WOLKEN

Het valt niet mee om te weten wat je precies over trompettist Bill Dixon moet denken. Hoor je hem spelen, dan wil je hem liefst tot een genie uitroepen. Hoor je hem een lezing geven, dan ben je zeker dat je met een warhoofd te maken hebt, iemand met bovendien racistische ideeën. Misschien is hij wel alles tegelijk ?

Van iemand die beweert dat alleen en uitsluitend de zwarte medemens de kunst van de improvizatie mag en kan beoefenen, is het wel eigenaardig dat hij voor zijn nieuwste album, naast zijn broeder bassist William Parker, twee zeer blanke Engelsen uitnodigt in de personen van Barry Guy en Tony Oxley, de bassist en de drummer die lange tijd optrokken met Cecil Taylor. Het pleit voor Dixon dat hij zijn oren meer vertrouwt dan zijnideologie, want dit kwartet klinkt een stuk sterker dan de studentenbandjes waarmee Dixon een erg wisselvallig platenoeuvre opbouwde.

De muziek op “Vade Mecum” vermijdt zorgvuldig elke herkenbaarheid van schema, motief, melodie. Zij houdt geen rekening met de traditionele rolverdeling en hiërarchie van de instrumenten. Vergis u niet : zij komt helemaal niet krachtdadig of ruw over. Integendeel : sierlijk, fragiel, elegant. (Bill Dixon is een poëet, een nobele geest.) Het meest nog doet zij mij denken aan een wolk. Voortdurend veranderend van vorm, telkens anders. Maar je merkt nooit waar de verschuivingen beginnen, waar vormen in elkaar overvloeien. Als de wolk voorbij is, kun je je onmogelijk herinneren hoe zij er precies uitzag. Erg is dat niet. Want wat is er fascinerender dan het ongrijpbare ? “Vade Mecum” is een van die zeldzame albums die een eigen leven gaan leiden en vragen om telkens weer uit de kast te mogen.

– Bill Dixon, “Vade Mecum” (Soul Note/Dureco).

GEHEIMEN

De Amerikaanse zangeres Jeanne Lee komt volgende week naar Antwerpen, een stem in het ensemble van Reggie Workman. Haar zacht indringende geluid is bekend van de merkwaardige, dromerige duetten die zij opnam met pianist Ran Blake, eerst in de jaren zestig “The Newest Sound Around” (nu op cd bij Rca), later “You stepped Out of a Dream” voor Owl. Met Blake vormde zij ooit, in de prille jaren van de BRT-jazzsektie, een soort artist in residence-duo aan het Flageyplein.

Dat Lee mooi kon zingen in een eigen, uiterst sobere maar expressieve stijl, dat wisten wij dus. Maar zo mooi als op haar nieuwste album, “After Hours” ? De acht duetten met pianist Mal Waldron sloegen mij met opperste verstomming. Haar ongewoon diepe, ronde timbre krijgt hier een extra donkere glans ; het ongehaaste fluisteren, neuriën welhaast, van de stem, een kracht die andere zangeressen zelfs in hun meest akrobatische momenten niet bereiken. De luie maar precieze manier waarop zij de woorden en de melodie van een song naar haar hand weet te zetten, werd sinds Billie Holiday nog maar zelden vertoond. Dat komt natuurlijk ook door de aanwezigheid van de fantastische Waldron. Zijn geluid past zo perfekt bij Lee’s stem dat de spaarzame, donkere patronen, opgebouwd vanuit trefzekere baspartijen, veel meer vormen dan een begeleiding : piano en stem versmelten tot een geheel, samen leggen zij de ziel bloot van “Caravan”, “You Go To My Head”, “Goodbye” en al die andere klassiekers. Het lijkt alsof Jeanne Lee met “After Hours” pas nu al haar geheimen prijsgeeft, alsof wij mogen meeluisteren naar een soort innerlijk gezang. En dat is een heel biezondere ervaring. Zeer aanbevolen.

– Jeanne Lee & Mal Waldron, “After Hours” (Owl/EMI).

OP HET PODIUM

– Aanbevolen : bassist Reggie Workman is een historische figuur die nog met John Coltrane en Max Roach speelde. Hij leidt een van die spannende ensembles die het risico van het nieuwe en het verfrissende verkiezen boven de veiligheid van het bekende. Het werk van Workman wordt vandaag vooral gedokumenteerd door Leo Records. Met Marilyn Crispell, piano ; John Purcell, sax ; Jason Hwang, viool ; Gerry Hemingway, perkussie ; en de prachtige stem van Jeanne Lee (zie elders op deze pagina). Op 16 mei in deSingel in Antwerpen en 17 mei in Vooruit in Gent (i.s.m. American Cultural Center en Radio 3).

– Ook nog : altsaxofonist Lee Konitz met het JF Prins Trio in l’Archiduc (Brussel, 13/5, 17 uur) en in Sheraton Airport Hotel (Brussel, 14/5, brunch). Kenners kijken uit naar de ontmoeting tussen Konitz, de meester van het onvoorspelbare, en de schitterende ritmesektie Workman-Hemingway in l’Archiduc (Brussel, 14/5, 17 uur).

– Op komst : Henry Threadgill en Very Very Circus in Vooruit (Gent, 24/5) ; Sonny Rollins in het Paleis voor Schone Kunsten (Brussel, 28/5).

– Info : deSingel, (03) 248.38.00. l’Archiduc, (02) 512.06.52. Sheraton Airport, (02) 725.10.00. Vooruit, (09) 223.82.01. Paleis voor Schone Kunsten, (02) 507.82.00.

ROB LEURENTOP