STEEDS MINDER BELGEN TROUWEN. BANG OM HUN HOGE VERWACHTINGEN NIET INGELOST TE ZIEN, BANG OM TE SCHEIDEN. TOCH IS ALTIJD SAMENBLIJVEN MET DIE ENE UITVERKORENE NOG ALTIJD HET HOOGSTE IDEAAL. EN WIE TOCH TROUWRINGEN UITWISSELT, DOET DAT HET LIEFST OP EEN HOOGSTPERSOONLIJKE MANIER.

Nuchtere cijfers van de overheid bewijzen het : minder Belgen scheiden, minder Belgen trouwen. In 2010 gingen 28.903 koppels officieel uit elkaar, een jaar eerder waren dat er nog 32.606. Zit de economische crisis er voor iets tussen ? Rijker word je meestal niet van scheiden. Belgen trouwen ook steeds minder. In 2010 waagden 42.159 koppels het erop, tegen 43.303 in 2009. Voor 2011 zijn de cijfers nog niet bekend, maar alles wijst erop dat de dalende trend zich voortzet. Waarom staan jonge mensen zo weigerachtig tegen het boterbriefje ? Vinden ze het huwelijk een oubollig concept ? Alfons Vansteenwegen, relatietherapeut en emeritus hoogleraar psychologie en seksuologie (KU Leuven) relativeert : “Het is een heel dubbele houding. Altijd opnieuw blijkt uit onderzoeken dat de verwachtingen van jongeren grotendeels dezelfde blijven : ze willen een langdurige verhouding met iemand aangaan, ze verlangen naar duurzaamheid, exclusiviteit, trouw. Anderzijds beseffen ze maar al te goed dat een relatie onderhouden niet simpel is. Eén op de drie huwelijken draait op een scheiding uit, qua trouw lukt het vaak ook niet zo best : relaties met derden komen vaak voor. Dat wekt een gevoel van angst, van onzekerheid op.”

AUTONOME PARTNERS

“Wat de opdracht nog moeilijker maakt, is dat onze visie op het huwelijk en de eisen die we aan de partner stellen de laatste decennia totaal veranderd zijn. Vroeger was een huwelijk een overlevings- en voortplantingsinstituut. Als een man zijn vrouw niet sloeg, niet te veel dronk en zijn loon afgaf zodat het gezin een dak boven het hoofd, eten en kleren aan hun lijf hadden, dan was het koppel geslaagd. Nu is het huwelijk veel meer een intieme relatie, waarbij de partners verondersteld worden elkaar aan te voelen, te begrijpen, troosten en geestelijk te ondersteunen. Geen materiële criteria, maar emotionele en daarom moeilijker in te vullen en te beoordelen. En terwijl een huwelijk vroeger een hiërarchische samenlevingsvorm was waar de man het als kostwinner voor het zeggen had, functioneert een huwelijk nu op basis van gelijkwaardigheid. Zo’n relatie is rijker, maar ook moeilijker : in een democratisch model moet overlegd worden. Daar komt nog bij dat de laatste dertig jaar in de opvoeding de nadruk veel meer op zelfrealisatie ligt.”

“Vrouwen met name zijn veel assertiever geworden : waar ze zich vroeger vaak totaal wegcijferden voor hun gezin, eisen ze nu het recht op zelfontplooiing op. Dat maakt het niet simpeler voor de jonge mannen : een sterke partner moet je verwerven. En als twee sterke partners hun rechten opeisen dan kan dat tot een kapitalistische houding binnen de relatie leiden : ik moet zorgen dat ik meer krijg dan ik geef. Terwijl een relatie altijd een zekere mate van altruïsme vereist, anders loopt het mis. Kortom, het onderhouden van een huwelijk of langdurige relatie vergt inzet van beide partners en ik kan me voorstellen dat dat sommige jonge mensen afschrikt. Ze weten hoe fragiel een relatie is, velen komen zelf uit een gebroken gezin. Bovendien blijkt uit statistieken dat kinderen van gescheiden ouders meer kans maken om later zelf uit elkaar te gaan. Sommigen besluiten dan : dat ga ik niet riskeren, terwijl anderen zich voornemen : wij gaan dat beter doen !”

SAMENWONEN OF TROUWEN ?

Gaan partners die samenwonen gemakkelijker uit elkaar dan getrouwde stellen ? Daar bestaan geen officiële cijfers over. Maar paradoxaal genoeg kiezen de meeste samenwonenden ook voor een soort contract. Alfons Vansteenwegen : “Er is een duidelijke evolutie naar steeds ingewikkelder contracten die meer en meer op een huwelijk beginnen te lijken. Aangezien die contracten bij een notaris getekend worden, is er toch weer een link met de maatschappij. Wie voor een huwelijk kiest, maakt zijn engagement openbaar via een ritueel. Dat zie je in alle culturen : mensen vieren een overgang door het uitspreken van bepaalde frases, het stellen van bepaalde daden : een ring aan de vinger schuiven, een kus geven, met rijst gooien… Zo’n ritueel stelt gerust, er is de steun van de omgeving. Het maakt ook het afscheid van het gezin van oorsprong duidelijk. Ouders van samenwonenden kunnen zich afvragen : wanneer zijn ze nu echt het huis uit ? Want als de relatie mislukt, komen die jongeren vaak opnieuw thuis wonen.”

“Wat merkwaardig is : in een samenleving waar de kerkelijkheid tot 5 à 7 procent gedaald is, wordt voor overgangen als doop, huwelijk en begrafenis toch nog vaak een beroep gedaan op een religieus ritueel. Zo’n 61 procent van de trouwers vindt een kerkelijk huwelijk nog altijd zinvol. Wat absoluut opvalt bij de huidige huwelijksvieringen is de trend om er iets zeer persoonlijks van te maken : de partners zetten de ceremonie naar hun hand, ze bepalen de regels van het spel, ze kiezen teksten die echt iets voor hen betekenen of maken ze zelf.”

TOT DE DOOD ONS SCHEIDT

Vroeger was het huwelijk een instituut. Je stapte erin en het was vanzelfsprekend dat het bleef duren, ondanks alles. Wat volgens Alfons Vansteenwegen toch enigszins op een misverstand berust. “Zowel bij het wettelijk als bij het kerkelijk huwelijk gaat het over een vaste intentie. Maar wanneer partners elkaar beschadigen, fysiek of psychisch, en ze langdurig en diep ongelukkig zijn in het samenleven, kan het nodig en goed zijn de relatie te beëindigen. Nu is het wel zo dat mensen tegenwoordig de neiging hebben om zeer snel uit elkaar te gaan. Ik vind dat zorgwekkend, zeker als er jonge kinderen in het spel zijn. Je een poos niet zo goed voelen bij iemand, ‘geen gevoelens meer hebben’ voor de partner of verliefd zijn op een derde is nog geen reden om impulsief een eind te maken aan een relatie. Periodes van geluk, van gevecht, van gevoelswoestijn, het hoort er allemaal bij. En een huwelijk mag wat moeite kosten, want het loont ook. Alles wijst er immers op dat mensen in een partnerrelatie gezonder (ook psychisch) en gelukkiger zijn en langer leven. Noem het een test in samenleven waar je rijper en wijzer van wordt. Je geeft iets, je krijgt iets en je bent tevreden met het resultaat, dat is het geheim van de ‘goed genoeg’-relatie.”

TROUWEN OP MAAT

Het huwelijk als de mooiste dag van je leven, leeft dat idee nog ? Peter Vanbrackel, projectleider van de Wij trouwen-beurs in Kortrijk Xpo : “Dat is altijd zo geweest en dat blijft ook zo. Maar er wordt steeds meer afgeweken van de standaardformule, de trouwers willen zoveel mogelijk hun persoonlijkheid in de ceremonie leggen. Dat geldt voor de uitnodigingen, de locatie en de invulling van het feest tot de bedankkaartjes toe. Niet zelden gaan de verloofden zelf creatief aan de slag, maar de trouwbranche speelt natuurlijk zoveel mogelijk in op de wens om de viering zo origineel mogelijk te maken. Ambachtelijk drukwerk, om maar iets te noemen, vindt gretig aftrek. Populair is ook het themahuwelijk dat de persoonlijke interesse van het paar reflecteert, of het nu diepzeeduiken, parachutespringen of wijnproeven is. Alles begint bij de locatie. Van de traditionele kerk of feestzaal wordt meer en meer afgeweken, men trouwt in een park, in een kapelletje, een kasteel… De beste plekken moeten lang van te voren gereserveerd worden, meestal wordt de trouwdatum in functie van de beschikbaarheid van de locatie gekozen. Vorig jaar was het openluchttrouwen heel populair, ik verwacht dat die trend zich in 2012 zal doorzetten. Voor het avondfeest wordt dan wel eens voor een tent geopteerd en geloof me, dat is niet per se goedkoper dan een zaal.”

Hoe zit het eigenlijk met de etiquette ? “In bepaalde kringen hecht men daar nog wel belang aan. Daar kiezen ze nog voor de traditionele uitnodiging in naam van de beide ouderparen. Maar net zo goed zijn er veel koppels die zelf uitnodigen. Trouwens, bruiloften worden niet langer altijd door de ouders gesponsord, veel jongelui draaien zelf voor de kosten op. Ook wat de dresscode betreft, zien we dat de regels versoepeld zijn. Waar vroeger gold dat bij een bruid in een lange jurk de hele suite in het lang was en de heren in rokkostuum of smoking, zie je nu vaker dat de dames een korte jurk dragen en de heren een gekleed pak. Als iedereen er maar feestelijk bijloopt.”

ZOALS KATE EN CARRIE

“In 90 procent van de gevallen kiest de bruid toch voor een lange jurk. Wat het kleurenpalet betreft, zijn er duidelijke trends : in 2010 kozen nogal wat bruiden voor rood, de kleur van de liefde. Maar nu zien we een terugkeer naar de romantiek : lange jurken met een volle rok in wit, crème of ivoor, ook de vintage look valt in de smaak. Voor het boeket zijn rozen weer helemaal in. Niet voor niets zaten ook in Vlaanderen op 29 april 2011 duizenden vrouwen voor de buis. De hooggesloten jurk met een strak lijfje en wijde rok, veel kant : het huwelijk van Kate Middleton heeft veel aanstaande bruidjes geïnspireerd. Naar haar voorbeeld opteren sommige bruidjes ook voor een tweede, simpeler jurk voor het avondfeest. Ook Amerikaanse films zoals The wedding planner en Sex & the city hebben een invloed.”

“Naar een wedding planner is nu weer minder vraag, ik denk dat het een van die dingen is waar mensen in moeilijke tijden het eerst op besparen. En het betekent dat je de controle over het hele gebeuren uit handen geeft, terwijl de persoonlijke inbreng nu net belangrijk is. Buiten trouwen is heel Amerikaans en niet altijd te verenigen met ons weer. Ook de trend van het snoepbuffet is uit de VS overgewaaid : een tafel vol lekkers waarmee de gasten aan het eind van het feest een zakje mogen vullen. Trouwen op exotische plekken is uiteraard vooral voor een welgesteld publiek weggelegd. Als er al in het buitenland getrouwd wordt, dan is het vaak in de Provence.”

BABY IN DE BUGGY

Het spreekt vanzelf dat het trouwen een weerspiegeling is van belangrijke maatschappelijke verschuivingen. Peter Vanbrackel : “Mensen trouwen steeds later, als ze achter in de twintig of begin dertig zijn. Vaak hebben ze dan al een poos samengewoond, als een soort proefperiode. Soms is er al een baby. Wat we vroeger nooit zagen op de trouwbeurs en nu frequent zijn paren met een kind in de buggy. Of er zijn oudere kinderen uit een vorige relatie bij.”

“Ik denk niet dat de wens om te trouwen kleiner is in tijden van economische crisis, hoogstens wordt er op sommige posten bespaard. In het algemeen wordt er met de beste bedoelingen getrouwd, maar een op de drie trouwers heeft toch twijfels over het standhouden van de relatie. Holebihuwelijken blijven zeldzaam, maar zo’n huwelijk als dat van Nicky Vankets trekt natuurlijk wel de aandacht. Sommige holebi’s gaan echt voluit als het op feesten aankomt, als een soort statement : ‘Kijk, wij ook !’ Maar sommige dingen veranderen nooit. Bruidegom en bruid mogen dan al samen alles afspreken, de voorbereiding en het tot in de details regelen van de trouwerij is toch meestal vrouwenwerk. De aanstaande echtgenoot redeneert : ‘Laat haar maar doen, zij doet dat goed ‘.”

DAAR KOMT DE BRUID

“Er gebeurt iets met een vrouw als ze ‘haar’ trouwjurk aantrekt”, zegt Dominique Schepers, derde generatie van bruidsmodehuis Le Chapeau, sinds 1929 een begrip in Antwerpen en ver daarbuiten. Als klein meisje stond ik met mijn neus tegen de etalage in de Carnotstraat waar de meest exuberante bruids- en galajurken uitgestald waren. Sinds kort is er ook Atelier Le Chapeau in een mooi opgeknapt hoekhuis op de Frankrijklei, waar naast kleding voor de bruidegom ook het luxesegment van de bruidsjurken verkocht wordt. Het is er licht en ruim, met toch iets van een boudoirsfeer. Verscheidene aanstaande bruiden tegelijk kunnen in alle intimiteit passen, maar het is vrij rustig nu, het hoogseizoen in de branche is oktober. Een blikvanger in het aanbod is de collectie van Vera Wang, in exclusiviteit voor België. Bij liefhebbers van glamour en glitter doet de naam van die Amerikaanse met Chinese roots zeker een belletje rinkelen. Sterren en socialites als Mariah Carey, Jennifer Lopez, Sharon Stone, Melanie Trump en Kim Kardashian trouwden in een van haar creaties, evenals Carrie Bradshaw in de filmversie van Sex & the city. Ook bij de uitreiking van de Golden Globes, Oscars en Grammy’s zijn haar creaties in trek.

ONCE IN A LIFETIME

Bij Le Chapeau zijn ze ervan overtuigd dat een trouwjurk uitzoeken een bijzondere aangelegenheid is (je telt er tenslotte aardig wat geld voor neer) en daarom krijgt de bruid hier een regelrechte rodeloperbehandeling. Om die te testen heb ik mijn jonge collega Annelien meegebracht, die weliswaar niet op trouwen staat, maar dat komt nog wel. Zelf leef ik mij in de rol van moeder van de bruid in. Volgens Dominique is het elementair dat de aanstaande bruid zich bij het kiezen laat bijstaan door mensen die haar goed kennen en met wie ze een emotionele band heeft : haar moeder, zus of beste vriendin. “Het kiezen van de bruidsjurk is een cruciaal moment in de voorbereiding van het huwelijk en we vinden het belangrijk dat de bruid dat beseft. Tenslotte is het een soort proloog van de huwelijksceremonie : als de bruid zich in die buitengewone outfit in de spiegel ziet, dringt het tot haar door : ‘Nu is het menens, het begin van een nieuwe levensfase’.” Sommige aanstaande bruiden brengen hun partner mee om te helpen kiezen, maar volgens Dominique gaat er dan toch iets van het mysterie verloren. “De eerste aanblik van de bruid in volle glorie op de trouwdag, dat is toch iets bijzonders, voor de man én de vader.”

Intussen hebben we de tijd gehad om onder het genot van een glaasje champagne de collectie van Vera Wang te bewonderen. Wat maakt die jurken nu zo bijzonder ? Dominique : “Er is het esthetische aspect en het technische. Haar creaties zijn exclusief, ultra-vrouwelijk en romantisch, met vloeiende lijnen en een rijke textuur, maar nooit suikerzoet. Bovendien zijn de jurken bijzonder goed geconstrueerd. Een trouwjurk vereist een speciale opbouw, hij moet perfect zitten, mag nergens knellen en niet te zwaar zijn, zodat de bruid er zich een hele dag comfortabel in voelt, ook bij het dansen.” En euh, hoeveel moet dat kosten ? “Dan hebben we het over een budget dat schommelt tussen 3000 à 5000 euro, tot 9000 euro voor de echte topcreaties. Vreemd genoeg heeft de crisis geen negatieve invloed op onze verkoop. Integendeel zelfs : het lijkt alsof de mensen hun geld gemakkelijker besteden aan dingen die ze echt belangrijk vinden. Wellicht vieren ze wat minder vaak feest, maar de once in a lifetime-evenementen willen ze dan echt goed doen. Misschien ook vanuit de optiek : het geld brengt toch niets meer op, we kunnen er maar beter van genieten.”

VROUWEN WILLEN TROUWEN

Volgens Dominique en haar medewerkster Aude Vercruysse zijn Belgische vrouwen wel een stuk nuchterder in vergelijking met bijvoorbeeld Amerikaanse of Italiaanse. Bridezilla’s ? Niet in dit tochtgat bij de zee. “Vrouwen onderschatten vaak het emotionele aspect van het kiezen van de jurk, of ze onderdrukken hun echte wensen, vanuit het idee : laat ik het maar strak en sober houden, zonder veel toeters en bellen. Terwijl ze er stiekem toch van dromen om de mooiste vrouw van het feest te zijn, met alles erop en eraan. Later hebben ze dan vaak spijt van hun keuze. Of ze gaan er helemaal voor bij een tweede huwelijk, omdat ze geleerd hebben uit hun ervaringen en weten waarom het nu zeker de moeite is.”

Voor het vinden van ‘de’ jurk trekken ze bij Le Chapeau vaak drie à vier uur uit, er komt psychologie en mensenkennis aan te pas, wat de job volgens Aude des te interessanter maakt. Wie echt haar gading niet vindt, of met een duidelijk voorbeeld in haar hoofd (of in een knipselmap) komt, kan in het gespecialiseerd atelier een jurk op maat laten maken. Aan Annelien hebben ze een gemakkelijke ‘klant’. Ze weet precies wat ze wil : een echte assepoesterjurk, niet theatraal of femme fatale, maar romantisch, sprookjesachtig, feeëriek. “En lief”, voeg ik eraan toe, helemaal in mijn moederrol.

De eerste jurk die Aude uit het rek haalt, heeft een breed uitwaaierende rok in lichtgrijze chiffon onder een rijk bewerkt lijfje. Mooi, maar meer een baljurk, vindt Annelien en bovendien zit het lijfje te strak. Maar met de tweede jurk hebben we al prijs : een cascade van kunstig gedrapeerde crèmekleurig chiffon onder een strak bovenstuk en een zwart fluwelen lint. Hier is het wow-effect dat Dominique voorspeld had. Nee, er vloeien geen traantjes, maar de ogen van onze aspirant-bruid schitteren en er verschijnen roze blosjes op haar wangen. Puur voor de fun worden er nog een paar jurken gepast, een ultraromantische teerroze met een hooggesloten doorzichtig bovenstuk en eentje met een lijfje met witte veertjes en lagen en lagen luchtige tule, een echte Zwanenmeerjurk die ook zeer in de smaak valt.

“Vrouwen willen trouwen”, had Dominique eerder beweerd, “dat oergevoel zit er heel diep in, het is sterker dan onszelf. En als een vrouw dan ‘de’ jurk aantrekt, dan gebeurt er iets.” Iets dat nog lang nawerkt ook. Als Annelien al lang haar gewone kleren aanheeft, kan ze nog altijd niet ophouden met glimlachen.

Atelier Le Chapeau, Frankrijklei 72, 2000 Antwerpen, 03 232 49 94, www.lechapeau.be

DOOR LINDA ASSELBERGS – FOTO’S WOUTER VAN VAERENBERGH

“ALS TWEE STERKE PARTNERS HUN RECHTEN OPEISEN, DAN KAN DAT TOT EEN KAPITALISTISCHE REFLEX LEIDEN : IK MOET ZORGEN DAT IK MEER KRIJG DAN IK GEEF” – (ALFONS VANSTEENWEGEN)

“VLAANDEREN ZAT OP 29 APRIL 2011 MASSAAL VOOR DE BUIS. KATE MIDDLETON HEEFT VEEL AANSTAANDE BRUIDJES GEÏNSPIREERD” – (PETER VANBRACKEL)

“SOMMIGEN VRAGEN NAAR STRAK EN SOBER. TERWIJL ZE STIEKEM TOCH DROMEN VAN DE MOOISTE JURK, MET ALLES EROP EN ERAAN” – (AUDE VERCRUYSSE)