Schoonheidsprodukten worden steeds “werkzamer”.

De grens tussen dermatologie

en cosmetica vervaagt. De zogenaamde

cosmeseutics zijn een trend.

LINDA RAATS

Schoonheidsprodukten moeten voor de wet hun onschadelijkheid bewijzen, niet hun werkzaamheid. Ze mogen alleen op de bovenste huidlagen inwerken, wat het moeilijk maakt om van aktiviteit te spreken. Werkzame stoffen in de cosmetica worden wel getest op kunsthuid en celkulturen, maar het blijft moeilijk om die resultaten te transponeren naar een afgewerkt produkt met een complexe samenstelling. Bovendien gaat het om in-vitrotesten, zodat niets bewijst dat het in vivo ook zo werkt. En dan blijft nog de vraag hoe je de resultaten van bijvoorbeeld een antirimpelcrème echt kan meten. Toch wordt de cosmetica steeds werkzamer en het vervagen van de grens tussen geneesmiddel en schoonheidsprodukt blijkt meer dan ooit realiteit.

Marie-Laure Simonin is doctor in de farmacie en verantwoordelijk voor de wetenschappelijke kommunikatie van het in de apoteek verkrijgbare cosmeticamerk Roc. Zij heeft het over de cosmeceutics, een samentrekking van “cosmetics” en “pharmaceutics”. “Deze term is van professor Kligmann. Hij gebruikte het woord voor het eerst in de jaren ’70, toen hij acnepatiënten behandelde met vitamine-A-zuur. Kligmann verwees met het begrip naar het gebruik van een geneesmiddel op de huid. Anderen bedoelen er het gebruik van de technologie van een geneesmiddel mee. Ik denk hier aan de liposomen een transportmiddel uit de farmaceutica die in crèmes worden gebruikt. De populaire fruitzuren zijn een ander voorbeeld. De cosmeseutics vormen een vlag die veel ladingen dekt, maar in elk geval zijn het produkten met een bewezen werkzaamheid. “

In teorie mag een aktief bestanddeel uit de cosmetica niet in de dermis dringen, maar een aktief bestanddeel dringt altijd min of meer in de huid door. Volgens Marie-Laure Simonin werkt de cosmetica ook met aktieve bestanddelen, maar gaat men niet zo ver als de farmacologie om te bewijzen hoe ze werken. “Het resultaat telt, niet de manier waarop. Voor een geneesmiddel moet een dossier worden gemaakt, voor cosmetica niet. Tien jaar geleden werd een geneesmiddel niet echt via de huid toegediend. Nu worden klevers op de huid steeds vaker gebruikt om werkzame bestanddelen in de bloedbaan te brengen. Ik denk dat het fenomeen van het ontdubbelen er ook mee te maken heeft. Vindt men een werkzaam molekuul, dan wordt dat via alle distributiekanalen verdeeld : apoteek, parfumerie en warenhuis. “

Rond deze tijd komt Roc uit met een schoonheidsprodukt dat flirt met de dermatologie. “Action Retinol Resolutive Rides” (890 fr.) zit halfweg tussen de dermatologie en de kosmetiek, het koppelt een bewezen werkzaamheid aan komfort en wordt goed verdragen. Het is een produkt op basis van vitamine-A-zuur, retinol, onder zijn zuiverste en meest aktieve vorm (alkohol). Roc kreeg het molekuul van Johnson & Johnson, het farmaceutisch concern waardoor Roc vorig jaar werd overgenomen. Volgens Marie-Laure Simonin is het de eerste keer dat dit molekuul in cosmetica wordt gebruikt. “Het produkt is doeltreffend, wordt perfekt verdragen en is vrij te koop. Retinol is zeer gevoelig voor licht en zuurstof en daarom moest een ingewikkeld fabrikageproces op punt worden gesteld : onder geel licht in een met argongas gevulde atmosfeer. Dankzij deze nieuwe techniek behoudt retinol ook in het afgewerkte produkt zijn eigenschappen en zijn werkzaamheid. Zuivere vitamine A of retinol staat al langer bekend om het weldadig effekt op de huid en in het biezonder op de celregeneratie, maar nu wordt ook de antirimpelwerking erkend. Natuurlijke zuivere vitamine A volgt bij kontakt met de huid het gewone stofwisselingsproces, wat leidt tot de vorming van aktieve derivaten die in de cellen worden opgeslagen. Er bestaat ook een geneesmiddel, vitamine-A-zuur, dat chemisch verwant is met vitamine A en ervan afgeleid. Een behandeling met dit vitamine-A-zuur geeft echter geen onmiddellijk resultaat en er zijn tal van nevenwerkingen zoals roodheid, een schilferige huid en irritaties. Bovendien moet men tijdens zo’n behandeling de zon mijden. En om onze crème te vergelijken met de fruitzuren : volgens mij is ons type produkt veel werkzamer omdat fruitzuren in een koncentratie van minder dan vier procent gebruikt worden, zodat ze slechts een beperkt effekt hebben. “

Environ Cosmetics is de cosmeseutica-lijn van de Zuidafrikaanse plastische chirurg Desmond Fernandes. Hij ontwikkelde produkten waarin hij vitamine A en fruitzuren samenbrengt. Fernandes legt het werkingsprincipe uit. “Eerst behandelen we de verdediging tegen veroudering met vitamine A, een natuurlijk anti-oxyde-systeem. We vinden vitamine A in verschillende sterkten. Als retinyl palmitaat of als retinyl acetaat is vitamine A milder en heeft ze minder bijwerkingen. Een andere versie van vitamine A is de plantaardige vorm, betacaroteen. Waar vitamine A geen noemenswaardige anti-oxyderende werking heeft, is betacaroteen een van de krachtigste vrije-radikalenvangers die we kennen en bovendien vrij stabiel. De zachtste vorm van vitamine A zit in de ooggel, de dagcrèmes bevatten een dubbele dosis en de sterkste nachtcrème benadert in kracht het vitamine-A-zuur, maar blijft toch aangenaam in het gebruik. De dagcrèmes bevatten ook zonnefilters, vitamine E en C en vitamine B5 en zo krijgen we een 24 uur bescherming en verzorging. Een tweede manier om verouderen tegen te gaan, is het verhogen van de effekten van vitamine A en dat doen we met lage doses alpha hydroxyzuren (fruitzuren) in de vorm van glycol en melkzuur. Die zitten in verschillende doseringen in onze Tonic (3 procent), de Alpha cream (4 en 8 procent) en de Forte Toner (10 procent). De derde weg is een peeling-systeem gebaseerd op alpha-hydroxyzuren, een veilig systeem waarbij overdoseren uitgesloten wordt. Ze kunnen worden gebruikt tegen acne, roodheid van de huid en pigmentvlekken. “

De hele behandeling steunt volgens Desmond Fernandez op vitamine A, aangevuld met de alpha-reeks. Hij wijst erop dat sommige mensen gevoelig kunnen zijn voor aktieve vitamine A, maar dat de huid eraan kan wennen. Het is belangrijk de crèmes te blijven gebruiken en niet op te geven, want de overgevoeligheid verdwijnt. “Alle huidtypes hebben behoefte aan vitamine A en moeten het toegediend krijgen, maar niet iedereen heeft het geduld om de behandeling vol te houden. Daarom zijn retinyl palmitaat en retinyl acetaat waardevolle alternatieven, ze geven minder neveneffekten. Wij weten nog niet precies hoe retinyl palmitaat werkt, maar we hebben aanwijzingen dat het op bepaalde plaatsen de celwanden kan binnendringen. Het heeft een effekt op de genen van de cellen en zorgt ervoor dat de cellen groeien en er normaal uitzien. Het aktiveert ook de groei in de basaallaag van de huid, waar de huidcellen gevormd worden, en maakt de huid dikker. Bovendien produceren de pigmentcellen minder pigment. Retinyl palmitaat heeft ook een dubbel effekt op de fibroblasten in de dermis : er wordt gezonder collageen gevormd en ongezond collageen wordt door de enzymenaktiviteit geëlimineerd. De bloeddoorstroming wordt geaktiveerd en tusen de cellen wordt meer vocht vastgehouden zodat rimpels ook minder opvallen. Vitamine A vermindert de talgafscheiding, prima in het geval van een vette huid, een droge huid wordt wel wat schilferig maar dat is van voorbijgaande aard. Omdat vitamine A in de lever wordt opgeslagen, is de beste metode ze op de gereinigde huid aan te brengen. “

Aha’s worden al sinds 1960 in de dermatologie gebruikt. Ze zorgen voor een versnelde afschilfering van de hoornlaag en stimuleren de celgroei. Ze helpen zo om lijntjes te verminderen en stimuleren de vorming van nieuwe cellen. Gezonde cellen weerstaan de werking van het zuur en gaan zich sneller vermenigvuldigen om de ongezonde cellen die verdwenen zijn, te kompenseren. Desmond Fernandes : “Andere voordelen zijn dat pigmentvlekken verminderen en de fibroblasten een betere kwaliteit van collageen en elastine aanmaken. Deze effekten hebben veel overeenkomsten met de effekten van vitamine A en ze werden snel populair nadat vitamine-A-zuur een slechte pers kreeg. Ik denk echter dat het kortzichtig zou zijn om vitamine A af te schrijven. Aan de werking van Aha’s is immers weinig fundamenteel onderzoek voorafgegaan. De beste resultaten worden bereikt wanneer zowel vitamine A als Aha’s worden gebruikt op de huid. Probleem is dat ze niet samen in één crème kunnen zonder elkaars aktiviteit op te heffen. Aha’s hebben een lage zuurtegraad en vitamine A wordt gedestabilizeerd bij een ph onder 6. De gebruiker moet dus twee produkten smeren, maar de resultaten lonen beslist de moeite. Ik denk dat alle cosmetica in de toekomst vitamine A zullen bevatten. En tot er meer werkzame vormen ter beschikking zijn, wordt retinyl palmitaat de basis van de moderne huidverzorging, met het voordeel de effekten van de Aha’s te verhogen, want ook die zijn niet meer weg te denken uit de kosmetiek. ” De Environ-crèmes bevatten geen parfums noch bewaarmiddelen en werden getest aan de universiteit van Kaapstad en geregistreerd door de Food & Drug Administration.

Roc : te koop in de apoteek. Environ Cosmetics Benelux (Hélène Van Houdt) : (02) 351.10.48.