ELIJAH WAS VIJF TOEN HET TOT ZIJN OUDERS DOORDRONG DAT ER ‘IETS’ WAS MET HUN ZOON. IN DE HOOP OM EEN WEG NAAR ELKAAR TE VINDEN BEGON ZIJN VADER TIMOTHY HEM TE FOTOGRAFEREN. AUTISME, HELDER EN ONTROEREND IN BEELD GEBRACHT.
Onze zoon heeft altijd zijn eigen pad gevolgd . Elijah always went to the beat of his own drummer. Suggesties, opmerkingen en hints waren er genoeg geweest. Vrienden, andere ouders, leraars, allemaal wilden ze weten wat er aan de hand was met Eli. Hij kon uren turen naar een automatische deur, mechanische toestellen, of bezig zijn met een simpel ding als de slang van een stofzuiger. Zijn woedeaanvallen waren legendarisch. Ze borrelden op als een storm in de verte en bliezen ons huis omver als een orkaan. We voelden dat hij anders was, dat hij op een andere manier in de wereld stond, maar het woord ‘autismespectrum’ kwam niet in ons op. Hij was ons eerste kind, wij waren kersverse ouders en wisten niet wat te verwachten. Het voelde alsof onze familie uit drie delen bestond : mijn vrouw en ik, Elijah, en het Grote Onbekende.
Dat Grote Onbekende nam stilletjes ons huis over, en ons leven. We hadden Eli gewoon naar de kleuterschool gestuurd, zoals elk kind, en elke dag draaide rond dezelfde vraag : waarom gedraagt Eli zich zo ? De school weet niet wat gedaan met hem. Waarom is hij niet zoals de andere kinderen ? Met de komst van onze tweede zoon werd het duidelijk dat Eli op zijn eigen ritme leefde en zijn eigen innerlijke logica volgde… Wellicht was het dat wat iedereen, ook ons, zo in verwarring bracht.
In een poging om mijn zoon te begrijpen, begon ik hem te fotograferen. Eerst was hij gewoon het onderwerp, maar al snel begon hij mee de beelden te bepalen. Hij nam dan bijvoorbeeld een bijzondere houding aan en we beslisten samen dat dit een mooie foto zou opleveren. Terwijl ik de juiste belichting zocht, poseerde hij. Op dat moment werden we gelijkwaardig : partners, die met wederzijds respect samenwerkten aan de creatie van een beeld. Als we achteraf naar het digitale beeld op de camera keken, deelden we een moment van ontroering, een diepe zucht van : wow, wat een mooie foto.
In het begin kon Eli er maar korte tijd zijn aandacht bijhouden. Ik had minder dan tien minuten voor een foto. Naarmate ons ‘project’ vorderde en Eli ouder werd en meer betrokken geraakte, begonnen we te werken met een Hasselblad op statief en met Polaroid test film. De shoots duurden soms 45 minuten. Het verraste mij hoe intensief Eli gefocust was. Subtiele lichaamsbewegingen, gestes, alles had hij meesterlijk onder controle. Ook was hij mee met het ritme en de mentale concentratie die het werken met zo’n mechanische Hasselbladcamera vraagt. Elk ritueel werd geregistreerd, kreeg een plaats. Hij was ontzettend geconcentreerd en ik kon alleen maar toekijken in opperste verbazing.
De foto’s die we maakten voor het project werden genomen tussen Eli’s vijfde en achtste jaar. Voor ons was dit een sleutelperiode. Eli’s ‘anders zijn’ manifesteerde zich duidelijk maar zijn brein had de mechanismen nog niet aangeleerd om ermee om te gaan. Het was een tijd van mysterie en ontdekking, waarin het van cruciaal belang was om contact te leggen, om een weg te vinden naar elkaar. Gedurende de fotoshoots waren we even niet vader en zoon, maar partners.
We verzamelden de foto’s in een boek dat we in eigen beheer uitgaven : ECHOLILIA, Sometimes I Wonder. De titel verwijst naar de medische term echolalia, de gewoonte om geluiden na te bootsen en zinnen te herhalen die vaak eigen is aan kinderen met autisme. Ik hou van het woord ‘echo’, de herhaling van geluid door het terugkaatsen van de geluidsgolven en van het woord lily, een heel mooie bloem. Die herhaling van klanken en zinnen echode elke dag door ons huis. Voor mij was het de rode draad doorheen alle beelden. We maken geen foto’s meer nu. De beelden in ECHOLILIA geven een periode weer waarin ik probeerde te plaatsen wat er met mijn zoon en met mijn leven aan de hand was. Ik zocht naar aanwijzingen om het mysterie te ontrafelen. Ik probeerde dat kind te begrijpen met wie ik zo moeilijk kon harmoniëren. Ik denk dat we allebei het gevoel hadden dat we groeven, dat we zochten naar antwoorden. Die hebben we niet gevonden. Maar tussen al dat graafwerk door hebben we een brug gebouwd. We hebben elkaar ontmoet nu, in het midden van die brug. Beelden zijn niet meer nodig.
2 april is Wereld Autisme Dag, http://www.autismevlaanderen.be/
TEKST EN FOTO’S TIMOTHY ARCHIBALD
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
