“Ik denk dat alles begint met acteren. Dansen, dat is acteren met je lichaam. En zingen is acteren met muziek.” Liza Minnelli over haar leven en werk, en de verwantschap tussen glitter en zweet.

Liza Minnelli, zo dicteert een oude volkslegende, is een podiumartieste die alleen live echt leeft – haar discografie is veeleer beperkt. Misschien is haar vocaal kunst- en vliegwerk ongrijpbaar voor de ijzige technologie van opnamestudio’s ( zie ook Lizarama, p. 154). Over enkele dagen treedt ze op in Brussel, maar vandaag, in Parijs, dient een diepe sofa op de hoogste verdieping van een internationaal vijfsterrenhotel als podium. Ze geeft geen gala, maar audiëntie. Eerlijk gezegd, ik had een wrak verwacht, weerloos schipperend tussen een grotendeels tragisch verleden en een benevelde, onvoorspelbare toekomst. Een meelijwekkende, zij het toch griezelige zombie met opgedikte wimpers. Maar zie : hier en nu lijkt Liza Minnelli zielsgelukkig. De redelijkheid in persoon. Ze draagt een veredeld trainingpak in zwartfluweel (voor geen geld wil ze in dergelijk tenue op de foto). Ze sipt een lightcola. ” All right !” buldert ze (ah, wat een stem !). Er hangt niet één wolk aan haar hemel.

Hoe bereidt u zich voor op een tournee ?

Liza Minnelli : Ik dans twee en een half uur per dag met mijn oude dansleraar, Luigi. Ik zing ook voortdurend. Je kunt mijn oefenschema vergelijken met dat van een atleet die zich traint voor een wedstrijd. Je hebt in dit metier uithoudingsvermogen nodig, en kracht.

Wat voelt u op een podium ?

Het podium is de enige plek waar ik me volstrekt onmiddellijk voel. Ik denk niet aan het verleden, en ik denk niet aan de toekomst. Alleen nu telt. Voor elke show bid ik – God, please, laat me een schip zijn. Een show is als een thuis, je wordt eraan verslaafd. Ik heb altijd opgetreden, ik ben nooit echt gestopt, en ik heb het podium dus ook nooit gemist. Ik ben nooit langer dan drie maanden van een podium weggebleven. Martha Graham, met wie ik nog heb gestudeerd, heeft me geleerd dat je je op een podium moet gedragen als een panter die wordt omringd door vier muren. Maar de vierde muur, de muur tussen de performer en zijn publiek, die bestaat niet voor mij. Ik zie mijn publiek eerder als een tennispartner.

U zingt, acteert, danst. Voelt u zich zangeres, actrice, danseres, of van alles een beetje ?

Ik denk dat alles begint met acteren. Dansen, dat is acteren met je lichaam. En zingen is acteren met muziek. Ik ben begonnen als zangeres. Ik wou op Broadway staan, en na mijn eerste show kreeg ik de raad om, als volgende stap, in nightclubs te gaan zingen. Ik was niet overtuigd : om me heen zag ik alleen corny shit. Toen kwam Charles Aznavour optreden in New York. Een vriend vroeg me of ik mee wou gaan kijken, en ik zei : “Ik spreek geen Frans, maar ik heb vanavond toch niets beters te doen, dus waarom ook niet.” Ik herinner me dat we gingen zitten, en dat zo’n klein mannetje op het podium kwam staan. Dat was Charles. Hij was machtig. Hij was sterk. Ik vond hem ongelooflijk. Ik heb twee uur lang mijn mond niet geopend, ik was ademloos. Mijn vriend zei : “Adem, Liza.” Elk van zijn liedjes was als een klein filmpje. Die avond wist ik, dit is wat ik wil doen. Ik begreep plotseling wat optreden kan betekenen. Charles is in zekere zin mijn mentor. Hij is naar een van mijn optredens komen kijken. Ik heb Le temps voor hem gezongen, en na het optreden heb ik bloemen van hem gekregen, een ruiker rode rozen, met één witte roos in het midden. Hij zei : “In Parijs zouden ze dol op je zijn, laat me je meenemen naar L’Olympia, de beroemdste concertzaal van Frankrijk.” En ik ben naar Parijs gegaan, en ik heb voor Charles geopend, en de Fransen waren weg van me. Iemand die tegelijk kon zingen en dansen, dát waren ze in Parijs niet gewoon.

Hoe kiest u uw repertoire ?

Ik luister naar de tekst. In een zeer goed lied werken de melodie en de woorden samen. Ik gebruik songbooks om een show voor te bereiden. Voor mij is elk lied een kortverhaal. Wie is het meisje dat zingt ? Waar komt ze vandaan ? Hoe oud is ze ? Staat ze in de keuken ? Welke koelkast heeft ze ? Is de koelkast versierd met stickers ? Welke ? Het publiek kent die verhalen niet, maar ze zijn wel belangrijk : ze maken dat het jouw lied wordt, ze zijn als een klein geheim die een lied leven geven.

“Ik heb absoluut een normaal leven geleid,” zegt ze niet veel later. Haar biografie, een melodrama in de traditie van Hollywoodregisseur Douglas Sirk, laat nochtans het tegenovergestelde vermoeden. Ze is nog altijd geen zestig, maar toch lijkt het of ze altijd bestaan heeft, altijd in de aandacht heeft gestaan. Haar moeder, de actrice en zangeres Judy Garland, was notoir ongelukkig en verslaafd aan pillen. Haar vader, de regisseur Vincente Minnelli, zou minstens biseksueel zijn geweest, wat niet noodzakelijk erg is, maar toch ongewoon, en zelf is ze verschillende keren getrouwd met verdacht lispelende mannen. Minnelli’s recentste huwelijk, in 2002, met de manager en evenementenorganisator David Gest, was blijkbaar net zo desastreus als de voorafgaande. Wie dat jaar het verslag van hun verloving las in Vanity Fair kon zo voorspellen dat de unie in rechte lijn naar een advocatenbureau zou leiden. Ze bleven zestien maanden getrouwd, waarna Gest zijn ex-vrouw liet vervolgen voor slagen en verwondingen (de officiële documenten zijn gemakkelijk terug te vinden op gespecialiseerde websites). Minnelli’s onstuimige liefdesleven, zo al een delicaat gespreksonderwerp, is vanmiddag verboden terrein verklaard. Vragen over haar vele gezondheidsproblemen (operaties aan haar knieën en rug, een dubbele longontsteking, poliepen op haar stembanden, encefalitis, een wild balancerend gewicht, en twee plastic heupen), en over haar succesvolle gevecht met een reeks verslavingen zijn wel toegestaan. Maar waar zijn zulke vragen goed voor ? Kunnen we er iets van leren ?

Is Liza Minnelli haar eigen beste vriend ? Ze vertelt dat ze tijdens haar tournee een lied zingt dat precies die naam draagt : My Own Best Friend. Het lied is geplukt uit de musical Chicago, waarin ze destijds, augustus 1975, zelf heeft opgetreden. In het grootste geheim nog wel. “Gwen Verdon speelde de hoofdrol, Roxie Hart. Op een dag kreeg Gwen een pluimpje in haar keel. Dat pluimpje zat vast en dus werd ze naar een ziekenhuis gebracht, waar het chirurgisch moest worden verwijderd. Resultaat : zes weken totale rust. Ik was op dat ogenblik in Californië. Op een avond kreeg ik telefoon van mijn beste, beste vriend, de man die me uitgevonden heeft, Fred Ebb. Hij en John Kander schreven de muziek voor Chicago. ‘Hier houdt het op’, zei hij. ‘Zonder ster kan Chicago geen zes weken overleven. ‘ Waarop ik zei : ‘Laat mij haar vervangen, ik ben dol op Chicago, ik wil het graag doen. ‘ En hij : ‘Wel, ik weet het niet, laten we Bob Fosse bellen. ‘ (de regisseur van Chicago, en echtgenoot van Gwen Verdon) Fosse had reserves. Als we aankondigden dat ik de rol tijdelijk overnam, zou dat plotseling een big deal worden. Maar wat als de ticketverkoop zou dalen na de terugkeer van Gwen ? Wat mij betreft, hoefde niemand op de hoogte te zijn. We zouden mijn naam nergens gebruiken. Niet in de pers, niet op de affiches, niet op de gevel van het theater. En zo is het gegaan. Voor elke show begon werd omgeroepen dat Gwen Verdon die avond jammer genoeg niet kon optreden, waarop je het publiek teleurgesteld hoorde zuchten, en dat de rol van Roxie Hart uitzonderlijk zou vertolkt worden door Liza Minnelli, waarop iedereen, verbaasd : ‘ wàààt ?‘”

Ze lacht luid : “Het was de eerste keer dat een ster inviel voor een andere ster. Nu, natuurlijk, komen en gaan de sterren elke nacht. Maar ik had het over My Own Best Friend. Roxie zingt dat lied in een gevangeniscel. Ze maakt zich zorgen, ze praat tegen zichzelf ; over de dingen die ze leuk vindt. Het is een prachtig lied. De melodie stijgt, en stijgt.” Ze zingt een flard. De zangstem is onmiddellijk herkenbaar, diep en theatraal.

Is er een groot verschil tussen de openbare Liza Minnelli en de privépersoon ?

(Ze kijkt alsof ze de vraag niet goed begrijpt, denkt dan even na) Neen, eigenlijk niet. Behalve dat mensen die me kennen en me voor het eerst op een podium zien, soms verbaasd zijn over mijn prestatie. Ze vinden me beter dan ze hadden verwacht. You can’t take anything for granted : dat heb ik op Broadway geleerd. Mijn hele carrière is gebaseerd op die filosofie.

Hoe was uw jeugd in Hollywood, als dochter van beroemde ouders ?

Ik vond mijn jeugd volstrekt normaal. Iedereen denkt dat opgroeien in Hollywood heel bijzonder en apart moet zijn geweest, maar dat was het niet. Hollywood is een industriestad. Mijn ouders werden wakker om zes uur ’s ochtends, ze gingen uit werken, en ze kwamen om halfzeven ’s avonds thuis. We aten samen. Pas toen ik naar New York verhuisde, viel me op hoe bijzonder Californië was. De huizen uit mijn jeugd waren enorm, terwijl in New York bijna iedereen in benepen appartementen leefde. Ik verkies New York : het leeft, heeft passie. De mensen hebben het druk, en dat is goed. Je blijft in je appartement, en als je ergens zin in hebt, ga je snel even naar buiten.

Zou u met andere ouders ook een andere carrière hebben gehad ?

Mijn carrière zou er wellicht anders hebben uitgezien. Dat weet je niet. Als ik een slagersdochter was geweest, tja,… Als, als… Anyway, zonder talent – eigen talent – raak je nergens. Hebben we ons talent aan onze ouders te danken ? Niet noodzakelijk : neem Frank Sinatra Junior.

Als stijlicoon is Liza Minnelli van (bijna) hetzelfde kaliber als Jackie Kennedy. Genomineerd om haar fameuze kleerkast barstensvol outfits van de legendarische ontwerper Halston, haar ravenzwarte korte coupe, en haar indrukwekkend valse wimpers (die ze vandaag niet op heeft ; ik vergeet haar te vragen hoe dat komt, stom). Over Halston, discocouturier, maar ook de geestelijke vader van Jackie’s pillbox hat, zegt Minnelli : “Mijn grootste talent, dat is het vinden van mensen die getalenteerder zijn dan ikzelf. Halston was amazing. Zijn kleren vloeiden. Elsa Eretti, die met Halston heeft gewerkt, ontwierp mijn juwelen. De eerste keer dat Halston kostuums ontwierp voor een van mijn shows, zweette ik als een rund. (z e preciseert) Nu, ik rook niet slecht, ik had geen lichaamsgeur, maar mijn haar was kletsnat. En Halston zei, ‘Hm, je blinkt, in het vervolg kun je net zo goed helemaal glanzen. ‘ En de volgende keer stopte hij me van top tot teen in pailletten en lovertjes.”

“Halston was voor mij als een grote broer. Ik herinner me dat ik met Guy de Rothschild naar een gala zou gaan in het casino van Deauville. Ik vertelde Halston dat ik kleren nodig had, en hij vroeg me : ‘Hoeveel koffers kun je meenemen ?’ Ik bracht hem de koffers, en hij vroeg me om drie weken later terug te komen. Drie weken later had hij een volledige garderobe voor mij klaar. Hij had er een boekje bij gemaakt met instructies, alsof ik vier jaar oud was. Ik herinner me een smalle mouwloze jurk, purper, in kasjmier, met een turtleneck. En daarover droeg ik een trui. Toen we in het casino toekwamen, viel de zaal stil. Iedereen staarde. Eh, eh… (ze wenkt haar manager) : We zouden toch gaan shoppen ?”

Is ze gelukkig ? “Ja,” zegt ze, “ik ben gelukkig. Ik ben altijd een optimist geweest. Negativisme is ongezond. En je bent tenslotte verantwoordelijk voor je eigen welzijn.”

Zou u iets aan uw leven willen veranderen ?

Wouldn’t you ?

Jesse Brouns