Ze waren volledig toegewijd aan elkaar”, zegt de gids zonder een spoor van ironie. “Zij concentreerde zich op haar rozentuin, bridge spelen met haar vriendinnen en het inrichten van hun villa, terwijl hij geld verdiende.” Hij was John Ringling, de eigenaar van de grootste circustroep van Amerika en speculant in grond, olie, spoorwegen en beurswaarden. Zij was zijn vrouw Mable. Ik ben net binnengestapt in het ‘liefdesnest’ dat het echtpaar in 1926 liet bouwen in Sarasota in Zuid-Florida. Ringling doopte het Ca’ D’Zan. ‘Huis van Jan’ zou dit in het Venetiaans dialect betekenen. Dit allicht om elk misverstand met mevrouw Ringling uit te sluiten.

De villa, een neo-Venetiaans paleis, telt 32 kamers en 15 badkamers. Mediterraan, Spaans, Moors, Italiaans was de grote mode bij de Amerikaanse parvenu’s die in de jaren 1910 en 1920 naar de prachtige baaien en eilanden van Sarasota afzakten om tegen elkaar op te bluffen met hun nieuwe kastelen. Net zoals in steden zoals New York of Chicago hebben veel van die kasten de tijd niet overleefd. De kinderen en kleinkinderen van de bouwers vonden ze al hopeloos ouderwets. De grond waarop ze stonden, werd zoveel meer waard dan de huizen zelf, dat ze zonder protest of hartzeer werden afgebroken. In Sarasota hebben tientallen kasteelachtige villa’s met reusachtige parken en privé-stranden plaatsgemaakt voor hoogbouw en woonwijken. “De Ringlings hebben slechts drie jaar van hun villa kunnen genieten”, zegt de gids met een treurige blik. “Mevrouw Ringling stierf al in 1929.” Om preciezer te zijn: de Ringlings brachten hier samen slechts drie winters door, goed voor een totaal van negen maanden.

Net als vele rijken voor en na hem gebruikte Ringling zijn villa vooral om indruk te maken op zijn gasten en zakenpartners. Het stel kocht meubels, tapijten, schilderijen en serviezen in Europa en op New Yorkse veilingen, waar de inboedel van gesloopte stadspaleizen werd verkocht. “De Ringlings hadden een eclectische smaak”, zegt de gids. Ik heb dat wel vaker gehoord bij bezoeken aan oude villa’s van rijke Amerikanen. Zeventiende-eeuwse Vlaamse tapijten, Venetiaanse spiegels, een antieke Chinese gong, een kristallen luchter uit het Astor-hotel, dat gesloopt was om plaats te maken voor de Empire State Building, een vloer van wit marmer uit Alabama en zwart marmer uit België… John Ringling grabbelde alles wat kon imponeren. Het kleine circus, dat hij in de jaren 1880 samen met vier broers in Wisconsin was begonnen, groeide uit tot zo’n succesvol bedrijf dat hij in de jaren twintig naast zijn villa een enorm museum kon bouwen. Hij moest toch iets doen met de collectie van zeshonderd schilderijen en beeldhouwwerken die hij op enkele jaren tijd had verzameld. “Hij legde zich toe op de minder belangrijke werken van de belangrijkste schilders en de belangrijkste werken van minder belangrijke schilders”, zegt de gids. “Hij specialiseerde zich in Rubens en andere zeventiende-eeuwse Vlaamse en Italiaanse meesters.”

Ringling schonk het allemaal aan de stad Sarasota toen hij in 1936 stierf. Dat verklaart waarom zijn villa nog overeind staat. Niet dat de stad er al die tijd goed voor zorgde. Toen ik hier in 1998 was, vielen de brokken letterlijk van de villa. Na een restauratiejob van vijftien miljoen dollar mag het publiek sinds april het huis weer zien zoals John Ringling het wou. “Het huis werd zonder airco gebouwd”, zegt de gids, terwijl ik sta te rillen van de kou. Ik weet dat de koele droge lucht die uit de valse marmeren renaissancistische schouw blaast, goed is voor het conserveren van de kostbare inboedel. Maar dat doet me niet minder verlangen naar een glimp van de villa toen Mable hier nog ronddartelde. In haar prachtig solarium, waar de gasten na het zwemmen uitrustten in de warme tropische bries, zaten horren in plaats van glas. “Alles is hier origineel”, zegt de gids. “Behalve de palmen”, kan ik niet nalaten op te merken. De arme drommels zijn van plastic omdat het er veel te koud is voor echte palmen. Mooist van al in het Huis van Jan zijn de uitgestrekte marmeren terrassen met uitzicht op de Golf van Mexico. Daar af en toe zonder pottenkijkers ontbijten of naar een spectaculaire zonsondergang kijken, lijkt me een niet te versmaden activiteit. De Ringlings moesten hun terrastrappen maar afdalen om in hun boten te stappen. Ze hadden er vijf, waarvan vier jachten en een echte Venetiaanse gondel voor madame. Veel geluk hadden ze er niet mee: ze raakten ze allemaal kwijt door branden en orkanen.

In Sarasota kun je niet draaien of keren zonder iets te zien dat naar de Ringlings is genoemd. Het Ringling Brothers and Barnum & Bailey Circus bracht er tientallen jaren de winters door. Het nu gesloopte dorp, dat was aangelegd voor de 1200 circusartiesten en de honderden dieren, was jarenlang de belangrijkste toeristische attractie van Florida. John Ringling bezat ooit alle eilanden voor de kust van Sarasota. De verkaveling ervan hielp hem multi(dollar)miljonair te worden. “De eilanden zijn nu, driekwart eeuw later, geworden wat John wou”, zegt de gids. Ze bedoelt: rijk en exclusief. Net zoals Ringling zelf die – laat dit een sprankje hoop zijn voor de wanhopige ouders onder u – ooit zijn carrière begon als zanger van gekke liedjes en circusclown.

Jacqueline Goossens, even niet vanuit New York