Stress is voor lichaam en geest een ongenode gast. Ook onze huid krijgt er stevig van langs : spanning verergert bepaalde huidaandoeningen en versnelt de huidveroudering. We legden zes vragen voor aan twee specialisten.

1. Onder welke soorten stress lijdt onze huid ?

Professor Vera Rogiers (vakgroepvoorzitter toxicologie aan de VUB) : “Er is een belangrijk onderscheid tussen enerzijds oxidatieve stress, die bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door uv-stralen en chemische pollutie – en waarbij vrije radicalen tot stand komen die de huidcellen beschadigen -, en anderzijds psychologische stress, het gevolg van bijvoorbeeld relatieproblemen of slapeloosheid.”

2. Welke invloed heeft psychologische stress op de huid ?

Vera Rogiers : “In de dermatologie is bekend dat huidziekten met ontstekingen, en ook atopische dermatitis, psoriasis, acne, vitiligo en allergische reacties, verergeren door stress. We zien bijvoorbeeld dat psoriasispatiënten die naar een praatgroep gaan, minder opstoten van de ziekte hebben, omdat ze positiever denken en dus minder last hebben van psychologische stress. Maar ook mensen zonder huidziekte kunnen effecten van stress ondervinden. Zo verstoort stress de ‘huidbarrière’ in de hoornlaag van onze huid, die vreemde stoffen buitenhoudt en lichaamsvocht binnenhoudt. Daardoor kan de huid uitgedroogd geraken.”

Dr. Paolo Giacomoni (uitvoerend bestuurder van de Cliniquelaboratoria in de VS) : “Onder stress scheiden onze hersenen bepaalde molecules af, en geven zo valse informatie aan de huid, waardoor de huidcellen verkeerde dingen gaan doen, en de juiste dingen net niet doen. Neem nu cortisol, hét stresshormoon bij uitstek. Dat heb je nodig om in gevaarlijke situaties accuraat te reageren : een gezonde mens die geconfronteerd wordt met een leeuw zal vluchten of vechten maar niet zomaar blijven staan, dan wordt hij immers verscheurd. Maar wie te veel cortisol heeft, krijgt allerlei kwalen, zoals transpiratie en overbeharing. Daarnaast kunnen verschillende vrijgegeven molecules zorgen voor micro-ontstekingen in de huid die de huidveroudering versnellen. Ook acne komt voor als reactie op psychologische stress, maar daarbij staan we nog voor veel raadsels. Om de kans op acne te verkleinen, raden we aan om de huid regelmatig te exfoliëren en mild te reinigen.”

3. Heeft psychologische stress dezelfde impact op de huid als externe agressors, zoals uv-stralen ?

Paolo Giacomoni : “Er zijn overeenkomsten, maar ook verschillen. Na drie dagen onvoldoende beschermd in de zon te zitten, verzwakt je immuniteit, zelfs als je niet verbrandt. Maar na ongeveer een week is die hersteld. Mensen die langdurig worden blootgesteld aan zonlicht, zoals zeelui, behouden hun immuniteit, en lopen dus niet voortdurend met infecties rond, maar krijgen wél sneller rimpels. Wie constant onder zware stress staat, zal daarom niet sneller rimpels krijgen, maar wel infecties.

Beide beïnvloeden dus de huid en versnellen huidveroudering, maar hebben verschillende symptomen. Vergelijk het hiermee : mijn tante en ik hebben allebei dezelfde BMW, maar een totaal verschillende rijstijl. Zij rijdt constant in tweede versnelling, ook bij hoge snelheid. Ik rij als een echte Italiaan en heb elke maand een ongeluk. Na twee jaar zullen beide auto’s stuk zijn, maar bij haar zal het de motor zijn, bij mij eerder het chassis.”

4. Hoe kan een psychologisch fenomeen als stress de huid beïnvloeden ?

Vera Rogiers : “Er zijn verschillende systemen die hersenen en huid met elkaar verbinden. Tot voor kort kenden we er twee : het sympathisch zenuwstelsel, dat adrenaline afscheidt, en het hypofyse/hypothalamussysteem, dat onder meer cortisol produceert. Uit recent onderzoek blijkt dat ontstekingsprocessen kunnen worden beïnvloed via perifere zenuwvezels. Bij heel korte stress sturen de hersenen een boodschap naar het immunologisch systeem : ‘Wees paraat !’ Maar bij langdurige stress wordt het immuunsysteem onderdrukt.”

5. Hoe kunnen crèmes helpen tegen psychologische stress ?

Vera Rogiers : “Onderschat het psychologische effect van crèmes smeren niet : veel mensen voelen zich er beter door, dus kan het hen onrechtstreeks beschermen tegen stress.”

Paolo Giacomoni : “Beetje bij beetje vinden we nieuwe oplossingen. Zo hebben we ontdekt dat onder meer aloë vera en rode algen fantastische middelen zijn om de immuniteit te herstellen. Als dat immuunsysteem in werking treedt, vernietigt het de bacteriën wel ‘met de grove borstel’ : ook gezonde huidcellen kunnen dan schade oplopen. Antioxidanten beperken die schade. Uiteraard kunnen antioxidanten ook gevaarlijk zijn, net als alles waarvan je te veel inneemt. Ook water kan toxisch zijn, als je er 50 liter van drinkt !”

6. Kunnen geuren een rol spelen in de strijd tegen stress ?

Paolo Giacomoni : “Uit onze onderzoeken blijkt dat erg gestreste mensen helemaal kunnen veranderen door bepaalde geuren. De beste tegen stress ? Bergamot, sinaasappel, citroen en lavendel.”

Vera Rogiers : “Alle gevoelsmatige factoren, zoals smaken en geuren, zullen een effect hebben, omdat ze een goed gevoel geven. Huid en hersenen staan immers met elkaar in verbinding.”

Door Stefanie Van den Broeck Illustratie Ellen Van Engelen