Op mijn twaalfde wist ik dat ik hartchirurg zou worden. Omdat ik graag met mijn handen bezig ben en mijn passie erin bestaat iets te herstellen. En een hart herstellen is altijd een grote uitdaging.

Professor Suy heeft me vleugels gegeven. Ik had een enorme bewondering voor zijn vastheid : zowel van zijn hand als in zijn oordeel, recht door zee ! Omdat hij zag dat ik de passie bezat en ‘poten’ aan mijn lijf had, nam hij me mee naar de grootste hartcentra in de wereld om er de chirurgie te gaan bekijken, waarna hij mij snel in de strijd wierp.

Een chirurg heeft hoofd en handen nodig en vooral besluitvaardigheid. Zodat hij in kritische situaties rust en zekerheid brengt, waar anderen het hoofd verliezen en aan tunnelvisie lijden.

Ik pleit al jaren voor simulaties of virtuele scholing. Zoals die voor piloten bestaan. Zo kunnen zij zich voorbereiden op crashsituaties, wanneer chaos dreigt en the man zich van the boy onderscheidt.

Je komt geen stap vooruit als je in de geneeskunde doet wat je gisteren hebt gedaan. Een koploper gaat met kleine pasjes vooruit, terwijl hij dezelfde kwaliteit garandeert, zonder dat het risico toeneemt. Daardoor zullen chirurgische interventies almaar minder invasief worden.

Kijkoperaties op het hart zijn hier in Aalst ‘gemaakt’ en nergens anders. Dat was mogelijk omdat ik hier een kwarteeuw geleden een financieel gezond ziekenhuis aantrof met een gezonde visie op de toekomst en waar teamwork geen ijdel woord is. Zo’n team – van anesthesisten en intensivisten tot het verplegend personeel en de zo belangrijke kinesisten – is puur goud.

De saus komt altijd van boven. De mentaliteit, de ambiance en de geest van een team komen van een leider en daarom voel ik mij, met zes hartchirurgen in mijn dienst, vaak meer een trainer van een voetbalploeg dan een chirurg.

Voor het hart ‘als zetel van het gevoel’ bestaat geen enkele wetenschappelijke basis.

De koning had vertrouwen in mij. Toen ik hem opereerde heb ik nooit het gewicht van mijn handelingen gerealiseerd, omdat ik tijdens het werk danig geconcentreerd ben. Pas om drie uur ’s nachts drong het allemaal tot mij door.

Ascetisch leven is bullshit. Je moet georganiseerd leven. Ik heb mijn werk hier en ik geef veel demonstratielessen chirurgie in het buitenland. Maar ik heb ook een vrouw en vijf kinderen. Ik ben gepassioneerd door golf en door de bergen en ik moet zeer gedisciplineerd zijn in het zorgen voor mezelf. Hobby’s zijn een must want het zijn de uitlaatkleppen die ik nodig heb om mij te herbronnen en om daarna eens zo performant weer aan het werk te gaan.

Heel veel mensen verknoeien hun hart. Door roken, overmatig eten, gebrek aan beweging.

Falen is het moeilijkst om verteren. Vooral psychologisch. De chirurgie is een voortdurende les in nederigheid. Met de middelen die we hebben, de kennis die we verworven hebben en de technologie doen we het maximum, maar we zijn god niet. Als het toch niet lukt moet je daar emotioneel afstand van nemen, al lig je er ’s nachts soms wakker van. Je moet ’s anderendaags verder, we werken immers met gemeenschapsgeld.

Humor is enorm belangrijk in de operatiezaal. Een kwinkslag tijdens de meest stresserende momenten, als iedereen op de toppen van zijn tenen loopt, stelt je in staat om opnieuw te presteren.

Ik wil niet herinnerd worden als een goed chirurg. Wel als iemand die geïnnoveerd heeft, die nieuwe technieken ingevoerd heeft, die bakens heeft verzet. Ik heb veel aanbiedingen gehad in het buitenland. Maar elke keer stelde ik mezelf die ene vraag : of mijn vrouw, mijn kinderen en ikzelf er gelukkiger door zouden worden.

Ik heb maar één motto, dat mijn vader me heeft ingeprent. “Het kan me niet schelen wat je doet, maar doe het goed.” Dat is het leidmotief : age quod agis !

Chirurg Hugo Vanermen (56) is een pionier in kijkoperaties op het hart en werkt in het Onze-Lieve-Vrouw Ziekenhuis in Aalst.

Pierre Darge