De Verenigde Staten hebben nu een onderstaatsecretaris voor Public Diplomacy, ze heet Charlotte Beers en is een van de topexecutives uit de reclamewereld die ingehuurd werden om hoogdringend een strategie uit te werken om het beeld van Amerika in de moslimwereld wat bij te schaven. Public Diplomacy is eigenlijk een chic woord voor propaganda.

Head&Shoulders, Campbell’s Soup en Uncle Ben’s Rice zijn slechts een paar van de successtory’s op het palmares van deze dame. Producten die stuk voor stuk een imago kregen dat iets van de Amerikaanse mythe verheerlijkt. Zelfs een schlemiel met haarroos kan een succes worden. Ook al hebben we geen huiselijk leven meer, toch troost een dampende kop soep ons met de soapachtige illusie. En last but not least: ook het ellendigste deel van onze geschiedenis, de slavernij, kunnen we omtoveren tot een mythe. We can do it.

Niet voor niets is een van de eerste acties – daarover werd al gesproken met Hollywood – Amerikaanse films van het genre Amistad en Roots via tv-stations in moslimlanden te introduceren. De onderliggende boodschap is allicht: wij zijn uit de achterlijkheid en ellende geraakt, jullie kunnen het ook. Mevrouw Beers en haar acolieten plegen intensief overleg met de grootste propagandamachine aller tijden: de Amerikaanse filmindustrie. Niet alleen ten behoeve van de beeldvorming buiten de grenzen, maar ook voor binnenlands gebruik. Nu de vlaggen weer wapperen en het patriottisme hoog oplaait, moet ook daar het vuur brandend worden gehouden. De professionele hulp van de beste regisseurs wordt ingeroepen om de Amerikaanse burgers bijvoorbeeld op te roepen vrijwilligerswerk te (blijven) doen. Het ijzer smeden terwijl het heet is, het klinkt in dit verband bijzonder cynisch, maar toch.

Mevrouw Beers is opgetogen met haar nieuwe job. In onversneden reclametaal noemt ze Amerika het elegantste merk waarvoor ze ooit gewerkt heeft. Als reclamejongens en -meisjes één kwaliteit hebben, is het dat ze er telkens opnieuw in slagen bij zichzelf een onverwoestbaar geloof te genereren in het product of het merk dat hen riant betaalt. Een geloof dat moet worden overgedragen op zoveel mogelijk anderen. Met meetbare resultaten. Bij het merk Amerika stellen de zeloten van mevrouw Beers zich als streefdoel: een positief imago creëren onder de moslims.

Een van de waanzinnigste, niet door Hollywood georchestreerde beelden van de jongste weken is allicht de foto van een tot de tanden bewapende hightechsoldaat van de US Special Forces, te midden van de haveloze strijders van de Noordelijke Alliantie in Kwaja Bahuddine. Een beeld uit Star Wars, een alien. De onverbiddelijkste illustratie van de lichtjaren afstand tussen twee werelden. Beetje naïef om dat te proberen corrigeren met Hollywoodmethodes. De Uncle Ben’s mythologie werkt niet in alle omstandigheden.

Eerlijkheidshalve moet vermeld worden dat Charlotte Beers ook aandringt op andere maatregelen. Culturele uitwisselingsprogramma’s bijvoorbeeld. Daarvoor zouden zo’n 50 tot 75 miljoen dollar worden gereserveerd, pakweg 3 miljard frank. Peanuts natuurlijk, vergeleken met de 11 miljard dollar die koning Fahd van Saudi-Arabië recentelijk investeerde om het comfort te verhogen van de hadj-pelgrims in Mekka en Medina.

Misschien zou mevrouw Beers, weliswaar zedig gekleed, eens een gesprek moeten voeren met die man of met een van zijn invloedrijke familieleden, die zo graag in het Westen verblijven en er luxueus leven, om hen ervan te overtuigen dat dat kapitaal beter besteed zou zijn aan scholen, beroepsopleidingen en infrastructuur in moslimlanden die jaarlijks meer dan een miljoen bedevaartgangers leveren. Zo’n machtige oliesjeik tegen de haren in strijken is natuurlijk iets moeilijker dan tearjerkers uit Hollywood de ether in te sturen.

TESSA VERMEIREN