Het nieuwe millennium wordt niet meer voorgezeten door inspirerende politici of baanbrekende filosofen, en ook niet door cultuurdragende filmsterren en chaos prekende popsterren. In deze tijden overwint niet het goede, wel het zoete.

Peter De Potter

Ze waren bedoeld om kinderen in slaap te sussen of hen ten minste stil te houden, maar tegenwoordig zijn ze opium voor hele volkeren. Pippi Langkous, Kuifje, Doornroosje, Blinker, Harry Potter en hun vele, uit een fantasiewereld geïmporteerde broers en zussen, ze blijken de dragers van geluk en voortvarendheid te zijn, ambassadeurs van een geheel nieuwe wereld. Niet de peuters en kleuters hebben het zo beslist, wel hun ouders en opvoeders, want die laatste groep heeft vandaag de dag meer nood aan verstrooiing dan het kroost. In deze door de media als grimmig en gevaarlijk omschreven tijden, overwint niet het goede, wel het zoete.

“Ach, laten we de tijd nemen om te dromen”, het klinkt tegenwoordig onbeschaamd uit de mond van gelijk welke in de pas lopende bedrijfsmanager met een paar zwarte bankrekeningen achter de hand, of uit die van een bio-akela met een businessplan onder haar paarse kaftan. Iedereen, zelfs wie er niet om vraagt, wordt aangemaand het innerlijke kind in zich terug los en ook toe te laten, want dat zou ‘helen’. Gelukkig is de meerderheid daarvan al van tevoren overtuigd, wat maakt dat elke stripfiguur en kinderboekenheld nu de grote publiekstrekker is in theater- en filmzalen. Dat de kinderen op de bühne en het witte doek verdacht zwaar klinkende stemmen of wel erg geprononceerde lichaamswelvingen bezitten, maakt niet uit. Er zijn genoeg liedjes en decorwisselingen om de echte kindertjes in de zaal af te leiden, en hun volwassen begeleiders zijn allang tevreden met de door de affiche voorspelde catharsis en de gezamenlijk ervaren opwelling van nostalgie – twee uurtjes lang, het moet vooruitgaan.

Ook elders worden rond de nederigste fantasieschepseltjes de meest overweldigende superproducties verzonnen, hoewel ze vóór die tijd al jaren hun kindvriendelijke diensten bewezen binnen hun prentenboeken en vervolgverhalen. Aldus is ook educatief ontwapenend zijn een beroep geworden, dat overigens almaar lucratiever blijkt. Het blijft evenwel bon ton om Disneyworld kitscherig, ja zelfs een beetje zielig te vinden, maar men moet en zal Harry Potter gaan bekijken, niet voor de speciale effecten maar voor het ‘gevoel even weer een kind te zijn’. Dat staat goed, want het toont de menselijke kant, wat die ook moge zijn.

Dwepen met kinderhelden is helend en respectabel, maar de echte kindertjes moeten wel heel stil zijn in de cinema- of toneelzaal – en niet zeuren over de Pokémon-bende, want die is te agressief.

Zowat alle culturele beroepen zijn de laatste tijd bezeten door de kinderlijke verbeelding, brabbeltaal inbegrepen. Het onschoolse rijtje van huisje-wagentje-hypotheekje wordt even vergeten, en regressief gedrag wordt volop gepromoot.

En in: – Vlaams entertainment uit de kleuterschool. Zoals Kabouter Plop die aan een succesvolle bioscoopcarrière is begonnen, en Samson en Gert die mosselen en friet als kustattractie allang hebben verdrongen. Hoewel de groep op basis van uitstekende popnummers krediet verdient, is K3 vooral een voorbeeld van hoe meisjes horen te zijn, toch in de ogen van godvrezende schoonouders en leraren catechese.

– Playschool op MTV. Ook de videoclipindustrie doet mee aan de infantiele rage. De megalomane exploten van Michael Jackson en Jennifer Lopez doen de kijkers zappen, maar de recente filmpjes van Radiohead en Moby (vol zielig kijkende maar uiteindelijk toch het nirwana vindende animatiefiguren), The White Stripes (mannetjes gemaakt van Lego-blokjes), Roger Sanchez (meisjes die in de straten van New York met een hart van piepschuim rondlopen) en The Moldy Peaches (de groep die zich in rattige konijnenpakken hult) worden verbazend vaak aangevraagd. Helemaal mee met de trend is het Franse technoduo Daft Punk, dat elk nummer van hun recente cd ( Discovery, 2001) laat vergezellen van een Japanse tekenfilm.

– Vlinders en toverstokjes op de internationale catwalks. Marc Jacobs nodigde de Engelse kunstenares Julie Verhoeven uit om de nieuwe Louis Vuitton-tassen te besprenkelen met haar magische stof, en aldus plakte ze de patchwork- bags vol met halvemanen, kikkers en trolachtige wezentjes. Ook Helmut Lang gelooft plots in sprookjes: zijn nieuwe reclamecampagne toont ernstig kijkende undergroundmodellen met vlindervleugels. Bernhard Willhelm kan men er niet van beschuldigen op de trendtrein te springen, want hij put al jaren uit kinderboeken en feeëngarderobes. Voorheen eerde hij de look van Pippi Langkous en haar spirituele nichtjes en tegenwoordig laat hij zich inspireren door Zweedse huissokken en poppenkastmaskers uit papier-maché tegelijk. Hét stijlboegbeeld voor de ontwerpers is echter Holly Hobbie, het nog steeds mysterieuze landlopermeisje waarvoor in de jaren zeventig menig schrijn van posters en prentkaarten werd opgetrokken. In navolging van haar, gooien de designers (van Comme des Garçons over Ghost tot Givenchy) kant, strikken, ruches en ruitjes op een hoop, compleet met vlechtjes en afgetrapte platte schoenen. Te Belgisch en dus te onbekend voor de buitenlandse stijlmakers is de Vlaamse Jaklien, de tekenares wier romantische figuurtjes Holly Hobbie en haar mutanten indertijd naar de kroon staken. Het is hoogtijd voor een Jaklien-revival, want haar lila- en beigegekleurde rêverieën zijn weer helemaal van deze tijd. Maar laat dat niemand op het idee brengen er een musical aan op te dragen.

– Klompen en puntige oren in de cinema. Eind vorig jaar bestond de Kerstman even niet, want Harry Potter en Tolkiens In de ban van de ring waren gearriveerd. De twee volgende afleveringen van die Lord of the Rings zijn al ingeblikt en ook J.K. Rowling, Potters moeder, heeft genoeg vervolgverhalen bijeengepend om haar toverend geesteskind tot het einde der dagen op een zilveren scherm te laten wijsneuzen. Ook de Nederlandse filmindustrie geeft plankgas. Abeltje, Kruimeltje en Minoes zijn al verfilmd, maar ook het kaboutertje Pinkeltje krijgt binnenkort een filmversie. De onversaagde blonde ridder Floris verschijnt eerstdaags in de opnamestudio en hier en daar worden ook de wettige erfgenamen van Pietje Bel en Sjors en Sjimmie gepolst. Erik, of het klein insectenboek, Karel ende Elegast, maar ook het succesverhaal Kruistocht in Spijkerbroek staan op stapel, en hier in Vlaanderen wordt nog steeds wat geheimzinnig over een Suske en Wiske-verfilming gedaan.

Iedereen, zelfs wie er niet om vraagt, wordt aangemaand het innerlijke kind in zich terug los en ook toe te laten, want dat zou ‘helen’.