Alleen het silhouet van het dak verraadt dat dit ooit een hoeve was. De bewoners toverden die om tot een transparante woning vol verrassende hoeken en details. Warmte halen ze gewoon vanonder hun gras.

We zijn van deze streek en zochten hier in de omgeving van Brussegem al jaren naar een stuk bouwgrond. Het is een aangename regio, vlak bij Brussel en toch op het platteland. Dat is uiteraard al meer mensen opgevallen, wat de bouwgrond almaar schaarser en duurder maakt”, zeggen de architecten Jan Verhasselt en Kristin Evens. Bovendien zijn de gronden meestal slecht georiënteerd en drassig. Met een moeilijke ondergrond lopen de extra funderingskosten vlug hoog op. Een oud gebouw kopen is dus een alternatief.

“Maar een boerderij vinden in Brussegem-Merchtem is dan weer moeilijk, want dat wil iedereen. Gelukkig voor ons zag deze vervallen hoeve er onaantrekkelijk uit. Mensen woonden er niet meer in, kippen wel. De bewoners sliepen zelf in een caravan in de tuin. Van een tuin was er overigens nauwelijks sprake, hier lagen bergen bouwafval”, vertelt Kristin terwijl ze me rondleidt in wat nu een prachtige binnentuin is geworden vol groen. Voor de aanleg deden ze een beroep op de Brusselse tuinarchitect Eric Dhondt. Hij ontwierp drie tuinen die min of meer van elkaar gescheiden zijn. Aan de straatkant zit er achter een hogere wand een kleine tuin verscholen voor het tekenbureau. Daarachter is er het privé-gedeelte met zwembad en helemaal achterin ligt een grasveld dat overgaat in het weidelandschap.

Kristin Evens en Jan Verhasselt splitsten hun woning op in twee grote delen. Door de oude boerderijstructuur, met het L-vormige grondplan, lag dat voor de hand. Er werd niets bijgebouwd. “Dat mag niet en het was ook geen probleem, omdat het bestaande volume voldoende groot is”, legt Kristin uit.

Het architectenbureau vinden we aan de straatkant. Die werkruimte kan, zo nodig, volledig van de woning worden afgescheiden, er zijn zelfs aparte voordeuren. Aan de straatkant bleef het gesloten karakter van de hoeve bewaard. Grotendeels omwille van de privacy, want tijdens het weekend durven er wel eens wandelaars binnen te gluren. Meer dan het bureau krijgen ze niet te zien, de woning zelf ligt achterin.

Naar de tuin, tevens de zonnige zuidkant, werd de woning volledig transparant gemaakt. Nu laten grote glaspartijen de zon diep in huis dringen.

Terwijl Jan meestal de ruwbouw voor zijn rekening neemt, ontwerpt Kristin de interieurs van hun projecten. Beiden kiezen voor een functionele hedendaagse vormgeving. “Daarom mocht dit geen fermette worden. Hadden we hier niet met doorbrekingen en gepleisterde wanden mogen werken en alleen baksteen kunnen gebruiken, dan was ik er nooit aan begonnen”, bekent Kristin kordaat. Er kwamen niet alleen transparante buitengevels, ook het interieur kreeg een heldere opbouw.

Waar beide vleugels samenkomen, in de hoek van het gebouw, kwam een vrij monumentale hal, voorzien van een metalen passerelle. Boven het bureau – aan de straatkant – kwam de grote slaapkamer met een door Kristin ontworpen garderobe: twee enorme kasten met glazen deuren. Zij heeft trouwens bijna al het meubilair van de woning ontworpen, tot en met de tuintafels en banken toe. Al dat maatwerk laat ze in eigen beheer produceren en verkoopt ze zelf.

Onder het dak van de andere vleugel vinden we de kamers van de kinderen waar moderne dakkapellen veel licht binnenhalen. Boven is de architectuur minder spectaculair dan beneden, waar een aantal verrassende oplossingen in het oog springen. Vanuit de hal stap je bijvoorbeeld over een hellend vlak naar de grote woonkamers. Daar passeer je de keuken en dat zal je niet ontgaan, door een groot venster kun je er binnenkijken: een vrij ongewone passage in de architectuur. “Zoiets bedenk je niet voor een nieuwbouwwoning, maar is echt een oplossing bij een verbouwing. Op die manier hebben we het niveauverschil tussen het voor- en het achtergebouw overbrugd. Verbouwingen kunnen je dwingen tot originele oplossingen”, legt Kristin uit.

De centraal gelegen keuken is zeer aantrekkelijk. Kristin tekende hiervoor een forse tafel op wielen en koos voor een granitovloer: “Deze tegels werden ter plaatse gegoten. Ze zijn niet goedkoop, de prijs is ongeveer die van blauwe hardsteen. Maar zo’n vloer is veel mooier, zonder voegen.” Het granito werd gegoten tussen latten van inox: frisser van kleur dan het traditionele koper. Alle tafels van het huis, zelfs het bureau en de tuintafel, zijn even hoog en kunnen dus – voor een groot feest – tegen elkaar worden geschoven.

Nog dieper in de woning, verder weg van de werkplaats en de keuken, kom je in de zithoek met de open haard. ’s Avonds is dit de plek waar iedereen belandt. Je kijkt er uit over de grastuin en de velden achter de woning.

Die grastuin heeft een zeer aparte functie: onder het gazon ligt op een diepte van 60 centimeter een netwerk van koperen buizen, die warmte van de ondergrond opnemen. Het water uit dat buizennetwerk wordt overgepompt in een tweede buizenstelsel dat dienst doet als vloerverwarming in de woning. “Bij onze zoektocht naar een goedkope en efficiënte verwarming voor dit grote en open huis, kwamen we terecht bij de firma Masser. Die levert dit ingenieuze systeem, dat de warmte haalt waar ze zit: in de ondergrond. Eigenlijk heb je niet veel nodig, behalve een gazon dat net zo groot is als de te verwarmen ruimte. Met dit systeem hebben we al meer dan vijftien woningen uitgerust. Het is zeer functioneel, goedkoop en milieuvriendelijk.”

Piet Swimberghe / Foto’s Jan Verlinde