Twee jaar geleden vroegen we ons af of zonnecrèmes kankerverwekkend zijn, vorig jaar leek onze vruchtbaarheid bedreigd door stoffen in bepaalde cosmetica. Nu staat de invloed van haarverf ter discussie.

Een Zwitserse studie veroorzaakte in 2001 een hetze door te stellen dat bepaalde zonnefilters een oestrogene activiteit vertoonden. De kranten hadden het over kankerverwekkende zonnecrèmes, de Deense minister van Volksgezondheid liet zelfs de rekken leeghalen. Maar de conclusies bleken verkeerd geïnterpreteerd door de onderzoekster en uit hun context gehaald door een sensatiebeluste journalist.

Nog geen jaar later haalde de cosmeticabranche opnieuw de kranten met een Zweeds onderzoek dat in courante beautyproducten ftalaten aantrof, chemische stoffen die vaak gebruikt worden om pvc en plastic soepeler te maken. In cosmetica dienen ze om geuren langer te behouden of alcohol te denatureren. Ze worden door de huid geabsorbeerd (via crèmes), ingeademd (sprays) of ingeslikt (lipstick). Toen men ontdekte dat het gehalte ftalaten in het lichaam van vrouwen tussen twintig en veertig veel hoger bleek dan normaal, besloten drie gezondheidsorganisaties om cosmetica van dichterbij te laten onderzoeken. De studie Not Too Pretty (zie www.NotTooPretty.org) analyseerde 34 courante producten en vond in drie van de vier gevallen ftalaten. Voor volwassenen zijn de dosissen te laag om schadelijk te zijn, maar bij foetussen zouden ze genitale afwijkingen kunnen veroorzaken. Testen op dieren toonden alleszins schadelijke effecten aan op lever, nieren, longen en op de voortplantingsorganen. De cosmetica-industrie, vertegenwoordigd door The Cosmetic Toiletry and Perfumery Association, veroordeelt het rapport als onnauwkeurig en misleidend en stelt dat de veiligheid van consumenten voor hen een absolute prioriteit is. Het Wetenschappelijk Comité voor Cosmetica en Niet-Levensmiddelen Producten van de Europese Unie neemt echter het zekere voor het onzekere en overweegt een verbod van de twee krachtigste soorten ftalaten in cosmetica.

Einde maart van dit jaar besloot de Europese Unie ook om de veiligheid van 57 chemicaliën in bepaalde haarverfsoorten opnieuw te laten onderzoeken. Hoewel deze producten tot de meest bestudeerde van de industrie behoren, wordt met name permanente haarverf vaak gelinkt aan verscheidene gezondheidsproblemen en vooral allergieën. Onderzoek van de universiteit van Zuid-Californië wees uit dat frequent gebruik (minstens één keer per maand) op lange termijn (vanaf tien jaar) een verhoogde kans op blaaskanker zou inhouden. Ook hier is nog niets bewezen, maar gezondheids- en consumentenorganisaties vragen een grootschalig onderzoek. Omdat dat enkele jaren in beslag neemt, eist de Europese Unie nieuwe toxicologische dossiers voor alle bestaande permanente haarverven om de veiligheid van de producten te bewijzen. Mogelijk zullen enkele stoffen dan verboden worden.

Moeten we al onze cosmetica dan maar in de vuilnisbak kieperen ? Zijn ze gevaarlijk ? Volgens professor Rogiers, diensthoofd toxicologie, dermato-cosmetologie en farmacognosie aan de VUB, zijn ze nog nooit zo veilig geweest. “De Europese wetgeving is gebaseerd op de veiligheid van ingrediënten. Voor elk nieuw product moet eerst een technisch dossier worden ingediend, ondertekend door een erkende wetenschapper. Voor de ingrediënten bestaan er drie typen lijsten. Vooreerst een positieve opsomming van verplicht te gebruiken ingrediënten, dit bestaat voor uv-filters, bewaarmiddelen en kleurstoffen. Verder is er een beperkende lijst waarvan de vermelde stoffen slechts in bepaalde concentraties en onder bepaalde voorwaarden gebruikt mogen worden en tenslotte een opsomming van stoffen die niet mogen voorkomen.”

De producten die op de Europese markt komen, zijn dus grondig getest en voldoen aan de veiligheidsnormen van dat moment. Permanent onderzoek leidt echter tot steeds efficiëntere en meer gesofisticeerde producten, waardoor bijgevolg ook de testen en normen regelmatig moeten worden bijgesteld. Het toegenomen gebruik van cosmetica brengt logischerwijze ook een verhoging van allergische reacties met zich mee. De fabrikanten moeten verplicht de ingrediëntenlijst op de verpakking vermelden, zodat de consumenten meteen kunnen zien of ze allergisch kunnen reageren op het product. De overheid treedt vooral preventief op, omdat er voorlopig nog weinig geweten is over de langetermijneffecten van chemicaliën. Zo heeft het Wetenschappelijk Comité voor Cosmetica en Niet-Levensmiddelen Producten beslist dat binnen twee jaar een reeks natuurlijke geurstoffen verplicht vermeld moeten worden op de verpakking, wegens hun allergeen karakter. Want ook in de natuur komen giftige en irriterende moleculen voor. n

Sofie Albrecht / Illustratie Jozefien Daelemans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content