Afgelopen zondag vroeg Wereldoceanendag aandacht voor de zorgwekkende toestand van onze zeeën. De internationale organisatie Oceana legt uit waarom de tijd dringt, en wat u kunt doen. Beautymerk La Mer zet nu mee zijn schouders onder het initiatief.

Normaal zijn het regeringen die Oceana over de vloer krijgen, met het vriendelijke maar kordate verzoek om hun oceanen te beschermen. De luxeconsument hoort daar meestal weinig van. Tot beautymerk La Mer besliste om Oceana een stevig hart onder de riem te steken, en meteen ook de internationale beautypers ontbood in Valencia, enkele dagen voor het Oceana-schip (de Oceana Ranger) van daaruit aan zijn maandenlange trip over de Atlantische wateren zou beginnen.

Dat het hier niet om een pleziervaartje gaat, had u al begrepen. De organisatie trekt naar plaatsen die ofwel al helemaal verwoest zijn, ofwel dringend de nodige bescherming verdienen. Daar zoeken duikers met camera’s de diepte op, en wordt er ook een speciale machine te water gelaten die tot op driehonderd meter beelden kan maken. Daardoor kunnen plaatsen worden gedocumenteerd die nooit eerder door mensen aanschouwd, laat staan gefotografeerd zijn. En met dat confronterend materiaal gaat het dan richting wereldleiders, die er hopelijk iets mee zullen doen. Voor bepaalde landen is dat trouwens acuter dan voor andere. Xavier Pastor, vicepresident van Oceana in Europa, verdeelt hen onder in twee categorieën : de vrienden van vis en de vrienden van vissen. Die laatste zijn de typische vislanden als Portugal, Griekenland, Italië en ook Spanje, waar we ons bevinden en waar, niet toevallig, het Europese hoofdkwartier van Oceana gevestigd is. Het heeft immers weinig zin om als pressiegroep in een eensgezinde zone te gaan huizen. Beter kruip je in het hol van de leeuw, of laat ons zeggen : de haai. En die moet dringend in actie treden, aldus Pastor : “Als ze binnen twintig jaar nog altijd vislanden willen zijn, dan zal er toch iets moeten veranderen.”

Dode zeeën

Feit is dat maar weinig mensen zich, in tijden van de opwarming van de aarde, ten volle bewust zijn van de erbarmelijke staat van de oceanen. Zo blijkt volgens de organisatie dat het aantal beschermde plaatsen op land, een honderdduizendtal, wel erg schril afsteekt tegen zijn equivalent in zee : ongeveer vijfduizend. En dus zijn de problemen legio. Naast overbevissing en vervuiling wijst Pastor op twee belangrijke kwalen. “Veel mensen maken zich grote zorgen wanneer er weer eens een schip een ongeval krijgt en liters olie verliest, maar helaas zorgen zulke rampen slechts voor 25 procent van de olielozingen. De overgrote meerderheid is te wijten aan chronische pollutie.” Daarnaast zijn er bepaalde visnetten die enorme schade aanrichten op de zeebodem, omdat ze met al hun kracht ettelijke soorten gewoonweg van de kaart vegen. Vooral koralen, sponzen en zeegras moeten eraan geloven.

Dat deze organisatie een verbond aangaat met een van de koplopers uit de cosmetische upperclass, zal weinigen onder u verbazen. Een jaar of twintig geleden was dat wel anders. Toen wilden milieuorganisaties onder geen beding samenwerken met bedrijven (“dé oorzaak van alle problemen !”), of regeringen (“zij laten begaan !”). Maar vandaag de dag zijn we gelukkig al zover dat die verschillende spelers geregeld rond de tafel gaan zitten. Het is sowieso een win-winoperatie : de porte-feuille van ngo’s wordt gespijsd en het imago van regeringen en bedrijven opgepoetst. Die laatste kunnen er nog meer voordelen uithalen. Heel wat cosmetische firma’s moeten het immers hebben van hun maritieme grondstoffen. Onder meer Daniel Jouvance, Phytomer, Thalgo en Science et Mer erkennen de kracht van ingrediënten uit de zee. In het geval van La Mer is de uitverkoren zeeplant de kelp, het basiselement van ‘het mirakelmengsel’, hun succesformule die onder meer in de befaamde Crème de La Mer te vinden is. Andrew Bevacqua, vicepresident onderzoek en ontwikkeling van het Amerikaanse merk, heeft alvast goed nieuws voor echte fans : “De kelp doet het dit jaar uitstekend. Dit weekend verwachten we ongeveer zestig centimeter groei !” Hij is trouwens niet de eerste die lyrisch is over deze plant, onder zijn voorgangers vinden we niet de minste. De grondlegger van de evolutieleer, Charles Darwin, erkende in zijn werk The Voyage of the Beagle al de bijzondere waarde van de kelp.

Allemaal mooi en wel met die kelp, maar met de biotechnologische mogelijkheden van vandaag moet het toch mogelijk zijn om die plant zelf te cultiveren en de zee met rust te laten, horen we menige kritische geest al fluisteren. Fout, aldus Bevacqua. “Op dit moment is dat totaal overbodig, omdat de plant zo overvloedig aanwezig is. Hij groeit bijna langs de hele kustlijn van San Diego tot ver voorbij Californië. Al heb je wel speciale toestemming nodig om hem te mogen plukken, want hij is heel belangrijk voor ecosystemen. Maar eigenlijk doen we zelfs een goede daad. We snoeien de kelp, want we oogsten alleen de nieuwe blaadjes die anders na zes maanden zouden afbreken en aan wal spoelen.”

Villa aan de Pacific

Ook een andere kritische kanttekening, namelijk dat de luxepaardjes die zichzelf verwennen met La Mer, niet altijd even begaan zouden zijn met het milieu, veegt Bevacqua van tafel. “Het is tegenwoordig cool om te houden van luxe én het leefmilieu, kijk maar naar de ecochicbeweging. Het zijn dan ook geen tegenpolen. En misschien ben ik een optimist, maar ik geloof dat mensen die verkeerd handelen, dat meestal doen omdat ze niet beter weten. Opvoeding is van het grootste belang.” Maar ook een, weliswaar veroorloofde, vorm van opportunisme speelt mee, zo wordt door het merk gesuggereerd : veel klanten van La Mer hebben een buitenverblijf aan of op het water, en willen dus in die omge-vingen investeren.

Om de voedingsbodem van hun succes, de oceaan dus, te steunen, doet La Mer een aardige duit in het zakje van Oceana, 100.000 dollar om precies te zijn. Om de besteding van die som te verantwoorden, wijst Xavier Pastor op de vele kosten die een maanden-lange zee-expeditie met zich meebrengt. Brandstof, om er maar één te noemen. Brandstof ? Zijn er dan geen milieuvriendelijkere manieren om te varen, is de onvermijdelijke vraag. Maar ook hiervoor is een stevig antwoord voorhanden, zo blijkt. Pastor : “Kijk maar eens goed naar onze boot ( een groot uitgevallen catamaran) : we hebben zeilen, dus wanneer mogelijk, gebruiken we die. Maar bij bepaalde specifieke acties hebben we geen keuze en moeten we met de motoren werken. Vorig jaar hebben we die trouwens laten vernieuwen : nu zijn ze efficiënter en verbruiken ze dus minder energie. En daarnaast gebruiken we ook nog eens zonnepanelen.” Aan overtuigingskracht ontbreekt het hen alvast niet. En waar goede doelen zijn, zijn sterren, dus tot slot willen we u de bekende Oceana-fans niet onthouden : uiteraard is vaste kracht Al Gore van de partij, maar ook Antonio Banderas, Salma Hayek, James Cameron, Pierce Brosnan en Nicholas Cage dragen hun steentje bij.

Meer info op www.oceana.org.

Door Stefanie Van den Broeck I Illustratie Pieter Van Eenoge