Twee jaar geleden organiseerde Weekend Knack het Gala van de Gouden Garde. De opbrengst ging naar Plan België. Op 22 november komt er een tweede Gala. We spraken met Koen Wauters en Valerie De Booser, de ambassadeurs van Plan.

:: Meer info over het Gala van de Gouden Garde op 22 november : zie p. 50-51.

K oen Wauters moet natuurlijk niet meer worden voorgesteld. Iedereen weet dat de populaire zanger van Clouseau het Sportpaleis al ettelijke keren gevuld kreeg. Iedereen weet dat deze VTM-presentator van het eerste uur al zeven keer deelnam aan Paris-Dakar. Bijna iedereen is het bekend dat de nu 37-jarige Koen op 17 juli jongstleden trouwde met de twaalf jaar jongere Valerie De Booser. En grote delen van Vlaanderen kijken uit naar de geboorte van hun eerste kindje in oktober. Maar minder bekend is dat Koen en Valerie al één jaar kinderrechtenambassadeurs zijn van Plan België, het vroegere Foster Parents Plan. Dat is een nieuwe stap in de relatie die Koen al lang heeft met de organisatie, want hij is al twaalf jaar Plan Ouder. Op die manier steunt hij samen met 37.000 andere Belgen structurele ontwikkelingsprogramma’s voor kinderen in de derdewereldlanden.

Koen Wauters : “Ik vind dat geen verdienste, voor mij is dat heel gewoon. Mijn broers en zussen, ouders, tantes en ooms, iedereen in onze familie is een Plan Ouder. De zorg voor kinderen is ons met de paplepel ingegeven. Ik ben de jongste van een gezin met zes kinderen, ik ben er dus aan gewend veel bedrijvigheid in huis te hebben. Ik wil zelf ook dolgraag kinderen.”

De baby die op komst is, is dus de eerste van een reeks ?

Ja, en hoe meer, hoe liever. Maar als ik bedenk in welke omstandigheden ons kindje ter wereld zal komen, in vergelijking met hoe kinderen in de derde wereld geboren worden, dan beschouw ik het als een plicht om mee voor hen te zorgen. Ik had het over de paplepel… Mijn ouders zijn zeer katholieke, brave mensen. Wij hebben een tante nonneke die 33 jaar in de brousse van Burundi en Zaïre heeft gewerkt. Een van mijn zussen heeft jaren voor Artsen Zonder Grenzen gewerkt. Ze was onder meer anderhalf jaar in Ethiopië tijdens de hongersnood en de naweeën daarvan. Ze heeft ook een jaar in Afghanistan gewoond. Ze is verpleegster-vroedvrouw en heeft veel baby’s op de wereld gebracht onder weinig hygiënische omstandigheden.

Hoe kwam Plan bij jou terecht ?

Het was veeleer omgekeerd. Een regionale medewerkster heeft me ooit gevraagd om ergens op te dagen als ambassadeur van Plan. Clouseau krijgt onnoemelijk veel aanvragen van mensen die ons ergens voor nodig hebben. Er zijn veel persoonlijke vragen zoals : “Mijn zoon heeft leukemie en volgens de dokters heeft hij nog maar drie weken te leven. U zou hem zo blij maken met een bezoekje.” Of : “Mijn dochtertje heeft kanker en het is haar vurigste wens u eens te kunnen ontmoeten.” Schrijnende vragen, dikwijls. Als het ook maar enigszins mogelijk is, proberen we daaraan tegemoet te komen.

Maar ik wilde mijn bekende kop gebruiken voor een internationaler goed doel. Voor iets waar ik ook volledig achter sta. En ik vind uit de grond van mijn hart dat Plan geweldig werk levert. Vorig jaar stelde ik mijn diensten ter beschikking en ik vond het belangrijk om dat samen met Valerie te doen. Ten eerste omdat ze er net zo over denkt als ik. Bovendien vond ik het sterker om het als een gezin te doen. Een jaar geleden wisten we ook al dat we kinderen wilden en dat we zouden trouwen en zo. Nu ons eerste kind op komst is, krijgt ons ambassadeurschap nog een extra betekenis.

Wat houdt het ambassadeurschap nu eigenlijk in ?

Zoveel mogelijk mensen aanzetten om Plan Ouder te worden. Ik laat mij en mijn bekendheid gebruiken om de werking van Plan aan de grote klok te hangen. Ik wil er niet het hele jaar over doordrammen, maar ik vind wel dat ik er geregeld over moet trompetteren. Ook in de Story’s en de Dag Allemaals van deze wereld, want al die lezers kunnen ook Plan Ouders worden. En mensen die naar Tien om te zien kijken en doorhebben dat Koen Wauters van Clouseau een Plan Kind heeft, kunnen op het idee komen om dat ook te doen.

Dat Plan nog niet gesubsidieerd wordt door de overheid, heeft te maken met de apolitieke visie van Plan, die ik zeer erg waardeer omdat er geen kleur hoeft te staan op ontwikkelingshulp. We proberen ook jaarlijks een project in het buitenland te bezoeken. Vorig jaar in augustus hebben we in Kenia enkele projecten bezocht en over een paar maanden trekken we naar Burkina Faso. Als we weer thuis zijn, brengen we verslag uit over wat we gezien en ervaren hebben. We leggen de werking van Plan uit en we proberen de vragen van mensen te beantwoorden, zoals : waarom zou ik een Plan Kind steunen ? Komt mijn geld wel op de juiste plek terecht ? Wat doen ze ermee ? Wat is de visie van Plan ?

Wat het

Rode Kruis doet, is duidelijk. Wat Artsen zonder Grenzen en Child Focus doen is dat ook. Maar wat Plan België doet, is moeilijker uit te leggen. Ja, ze doen ontwikkelingswerk, maar wat, en hoe ? Ze investeren op lange termijn, en ik wil het publiek het nut daarvan doen inzien. Plan doet een beetje alles tegelijk, omdat aids, gezondheid in het algemeen, scholing en armoede allemaal met elkaar te maken hebben. En op al die vlakken tegelijk werkt Plan. Een kind kan bijvoorbeeld niet meer naar school gaan omdat zijn ouders gestorven zijn aan aids. Het moet dan werken om voor broertjes en zusjes te kunnen zorgen. Plan organiseert begeleiding voor deze kinderen, zodat ze naar school kunnen blijven gaan en hun trauma’s kunnen verwerken, die het verlies van één of beide ouders hebben veroorzaakt.

Welke projecten hebben jullie in Kenia bezocht ?

Een mobiele kliniek, een aids-preventiekliniek, een irrigatiesysteem en een school. Dat zijn zeer uiteenlopende projecten, maar zo werkt Plan, voor een betere gezondheid, beter onderwijs, verbetering van de leefomgeving en inkomensvermeerdering. En waarvan ik altijd al overtuigd was, heb ik nu met eigen ogen gezien : Plan werkt ! En op een heel slimme manier.

Hoezo ?

Om te beginnen : hun fondsenwervingsstrategie. In vind het ingenieus hoe Plan Ouders voor 76 eurocent per dag een kind financieel adopteren in een derdewereldland. Op die manier krijg je een vast inkomen en dat is broodnodig om langetermijnprojecten te realiseren. De Plan Ouder krijgt jaarlijks een verslag over hoe het met het kind gaat, zowel op school, in z’n gezin en z’n leefgemeenschap. En telkens is er een foto bij van het kind, zodat de Plan Ouder het kind als het ware ziet groeien. Maar natuurlijk gaat het geld van die Plan Ouder niet naar dat ene kind. Dát zou pas onrechtvaardig zijn. Het zou toch te gek zijn als dat kind beter zou zijn dan de kinderen van de buren. Maar die werkwijze maakt dat Plan Ouders zich meer betrokken voelen bij de zaak, de projecten van Plan. Het kind dat je toegewezen krijgt, maakt het allemaal directer. Het is de ambassadeur van zijn of haar gemeenschap. Je kunt zelfs met dat kind corresponderen.

Schrijf jij brieven aan je Plan Kind in Zuid-Amerika ?

Nee, want wat moet ik het kind vertellen ? Dat ik de kost verdien met zingen ? Maar in andere gevallen kan het zeker nuttig zijn. Onlangs was ik in een schooltje waar elke klas een Plan-kind heeft. Met een of andere activiteit – een toneelstuk, een pannenkoekenslag of een pizza-avond – verdienen ze centjes waarmee ze een Plan-kindje onderhouden. Tijdens de les wordt het land besproken waar hun Plan Kind woont en wordt de situatie in dat land vergeleken met België. De leerlingen schrijven samen een brief naar ‘hun kindje’. Als ze dan een brief terugkrijgen met een postzegel uit een ver, vreemd land, geschreven in een andere taal… dan wordt het wel heel tastbaar voor die leerlingen. Eigenlijk is dat een prima manier om kinderen in contact te brengen met ontwikkelingssamenwerking.

Nu wij zelf kinderen krijgen, zou ik het fantastisch vinden als ze later zouden corresponderen met ons Plan Kind. Maar dat zal nog wel een aantal jaar duren voor het zover is. (lacht)

Zo’n Plan Kind is de getuige van een hele gemeenschap.

Ja, een ideale manier om ontwikkelingssamenwerking een menselijk gezicht te geven. Plan werkt aan projecten op lange termijn die niet één kind of één gezin maar hele gemeenschappen ten goede komen. Zo bezochten we een project waardoor drie-, vierhonderd gezinnen drinkbaar water kregen. Voordien moesten ze drie kilometer naar de vallei met hun wasgoed en om water te halen om te koken. Ziektes waren schering en inslag, want het water dat men dronk was hetzelfde als dat waarin mensen zich wasten en wie weet wat nog… Plan bood hulp. De bevolking kocht met eigen middelen een lap grond op de andere kant van de heuvel, waar zuivere bronnen ontspringen. Plan stuurde een ingenieur om te bestuderen hoe die vier, vijf kilometer overbrugd konden worden, én leverde daarvoor het benodigde materiaal en gaf een opleiding over waterbeheer en gezondheid. Onder toezicht van de Plan-ingenieur legde de bevolking daarmee de waterleiding aan. Dát is duurzame ontwikkeling omdat verschillende generaties er gebruik van zullen maken. En omdat de bevolking de grond kocht én zelf de werken uitvoerde, hebben ze er respect voor. Veel meer dan wanneer ze de waterleiding hadden gekregen van rijke, slimme blanken.

Plan zit dus helemaal verweven in de plaatselijke gemeenschap.

Inderdaad. In de hoofdstad Nairobi werkt er één buitenlander bij de organisatie, alle overige medewerkers zijn lokale mensen. En dat zijn er zeer veel, met wijde vertakkingen in de diverse werkgebieden. En dan zijn er nog alle Plan-vrijwilligers die niet betaald worden. Het enige wat ze voor hun inzet krijgen, is het respect van de bevolking, plus de status van Plan-medewerker.

Ik geef de mobiele kliniek als voorbeeld, een initiatief van Plan België trouwens. In de provinciale hoofdsteden zijn wel ziekenhuizen, maar daar komen de mensen van het platteland niet naartoe. Het is te ver, ze hebben geen geld voor de bus… Redenen te over om zich niet te verplaatsen. Dus komt de mobiele kliniek naar hen. Met plaatselijke medewerkers die alle pasgeborenen volgen tijdens hun eerste levensjaren, met onder meer een inentingsprogramma. Als een westerling jonge moeders zou bezoeken en aansporen om naar die mobiele kliniek te komen, zou de respons veel lager zijn dan wanneer een dorpsgenoot ze vertelt dat de mobiele kliniek de eerste woensdag van de maand onder die bepaalde boom zal staan. Van hun eigen mensen nemen ze veel gemakkelijker iets aan.

Een indiscrete vraag : worden jullie betaald voor dat ambassadeurschap ?

(verbolgen) Wablief ? Uiteraard niet ! Dat zou er nog aan mankeren ! Ook als wij Plan-projecten bezoeken, betalen wij alles zelf, tot de laatste cent. Door mij in te zetten voor Plan België wil ik tonen dat ik besef in welke luxe wij in de westerse wereld baden. Het lijkt mij vanzelfsprekend dat je je ogen opent voor wat er vijfduizend of vijftienduizend kilometer verder gebeurt. Vroeger kon je zeggen dat het ver van je bed was, maar dat lukt vandaag de dag niet meer. De televisie brengt de hele wereld in je huis. Een e-mail flitst in seconden naar de andere kant van de aarde. En een vliegtuig brengt je in enkele uren in de grootste shit die je je kunt inbeelden. Nee. Wij willen zeker geen geld voor onze rol als Plan-ambassadeur.

Tekst Griet Schrauwen l

“Plan wordt niet gesubsidieerd door de overheid wegens zijn apolitieke visie, iets wat ik juist erg apprecieer.”

Zes topchefs bereiden op het tweede Gala van de Gouden Garde een exquis menu voor het goede doel.