HET HIERNAMAALS KAN BEST MOOI ZIJN

1. 3D-geprinte urnen met te personaliseren tekst van Lifeloveloss, vanaf 249 euro. www.lifeloveloss.be

Rouwen doen we vooral in gedachten. Toch houden we ook graag fysieke plekken en objecten als herinnering aan geliefde overledenen. Thuis of op een begraafplaats. De nieuwste urnen en grafzerken zijn, op zijn zachtst gezegd, verrassend.

Steeds meer Belgische ontwerpers creëren originele grafzerken voor begraafplaatsen en urnen voor thuis. Zo lanceert het bedrijf Serax volgende week een nieuwe dochteronderneming : Memory Stone. De eerste collectie is van de Antwerpse ontwerper Axel Enthoven. Ze bestaat uit drie grafstenen en twee urnen in de vorm van keien uit lichtgewichtbeton. “Ze zijn eenvoudig en puur van vorm, een symbool van de verdiende rust. De stenen zijn bescheiden maar aanwezig, iconisch zonder verwaand te zijn”, legt Enthoven uit. “Ik kwam op het idee toen ik voor een betonfabrikant lichtgewichtsloepen ontwierp. Het materiaal is onderhoudsvriendelijk en zelf-reinigend, en daardoor ideaal voor buitentoepassingen. Dit project is industrieel design pur sang : het heeft te maken met tastbaarheid, vorm, kleur, stabiliteit en materiaal, maar ook met distributie, snelle logistiek en architectuur. En met emotie en rationaliteit.” De stenen van Memory Stone kunnen apart als grafzerk worden gebruikt, of in de tuin als herdenkingssteen.

COMFORT EN HUMOR

Als een commercieel bedrijf als Serax zich gaat bezighouden met uitvaartartikelen, betekent dit dan dat de Belgische consument aandacht krijgt voor minder traditionele uitvaarten ? Er is veel aan het bewegen, bevestigt begrafenisondernemer Randy Couckuit. “Een belangrijke trend is personaliseren. Het aanbod van de fabrikanten van grafzerken verbreedt. Ze werken niet alleen met graniet, maar ook met metaal en cortenstaal. En ze zijn flexibeler, ze passen hun machinepark aan, waardoor ze bijvoorbeeld kunnen lasergraveren.”

Dat het allemaal persoonlijker wordt is logisch, vinden ze ook bij Memory Stone. “Hoe iemand in het leven staat, moet ook expressie kunnen krijgen bij het overlijden.” De keien zijn een begin, maar er volgen allicht andere collecties, die passen bij andere levensstijlen. Axel Enthoven droomt al luidop : “Een Ferrarirood gelakte doodskist. Waarom niet ? Er wordt te weinig ontworpen voor mensen van mijn generatie (Enthoven is 68, nvdr). Wij zijn geen grijze muizen. Ook wij houden van comfort, plezier en humor. Waarom zou dat op onze begrafenis niet mogen ? Ik sta dichter bij de dood dan mijn jongere collega’s, het is logisch dat ik ermee bezig ben.”

Toch kan niet alles op onze gemeentelijke begraaf- en herdenkingsplaatsen. Elk kerkhof heeft eigen regels, afmetingen en concessies. Wat je op Pinterest ziet, is daarom niet meteen mogelijk bij ons om de hoek.

WOLKJE, BOOMPJE OF DRUPPELSGEWIJS

Ook die andere trend, steeds meer crematies, zet zich door, aldus Randy Couckuit : “Op dit moment kiest meer dan de helft voor verassing. Het is voor velen een ‘properder’ alternatief dan begraven. Er komen in Vlaanderen ook steeds meer crematoria bij. Sinds kort kan ik met mijn klanten hier in Kortrijk terecht, terwijl dat vroeger in Brugge moest gebeuren. Dat maakt die manier van afscheid nemen toegankelijker.”

Dat urnen sinds enkele jaren thuis mogen worden bewaard, maakt van rouwen een minder publiek en meer intiem gebeuren. Het betekent ook dat de vormgeving van de urne belangrijker wordt. “Mensen willen thuis niet altijd een traditionele urne in metaal”, weet Couckuit. “Ze zoeken een persoonlijke meerwaarde, zowel esthetisch als symbolisch. Keramisten die vroeger nooit aan urnen dachten, zien er nu een markt in en beginnen ze te maken. Ook opvallend zijn grafvazen voor buiten, waarbij de stoffelijke resten teruggegeven worden aan de natuur. Zo heb ik binnenkort in de collectie een ecologische urne om in de tuin te planten ; daar groeit dan een boom uit. En sinds kort is er ook een ‘waterurne’. Dat is een speciaal ontworpen bronzen urne voor buiten, waarbij, telkens als het regent, een beetje as wordt meegenomen in de grond.”

Tim Bamelis en Wim Celis (Celis&Bamelis) ontwerpen vanuit hun opleiding als interieurarchitecten atypische urnen, in de vorm van een wolk, een kruis (duo-urne), of een simpel houten of marmeren blokje, al dan niet met transparante sokkel. “Natuurlijk blijft een urne een hele tijd op een prominente plek in huis staan. Maar in de praktijk blijkt dat een standaardurne — ‘een pot met deksel’ — bij sommige mensen, na de eerste rouwperiode, in de kast gaat. Als de asvaas een ‘object’ wordt, zoals bijvoorbeeld een wolkje, is de poëtische meerwaarde groter. Dan blijft ze makkelijker staan. Wij maken onder meer gebruik van de 3D-printtechniek en af en toe printen wij een urne op maat. Personaliseren is belangrijk. We hebben enkele modellen waaronder een transparant vitrinekastje past, om bijvoorbeeld een foto, juweel, horloge of andere herinneringen in te stoppen. Het duurt waarschijnlijk niet meer lang voor mensen hun eigen urne op voorhand komen kiezen of mee ontwerpen.”

DOE-HET-ZELF

U kunt ook zelf mee aan de slag bij het ontwerpen van sommige urnen en grafzerken. Ontwerperscollectief EER lanceert in november Shaping Memories, een concept waarbij handgemaakte keramieken urnen en asjuwelen kunnen gepersonaliseerd worden met kleding of ander textiel van de overledene. De as kan zelfs verwerkt worden in de klei of in het porselein. De kleding kunt u door de ontwerpers laten verwerken of u kunt zélf, onder begeleiding, mee knippen en plakken. “Het weggooien van gedragen kleding en documenten is emotioneel geladen, elk stuk draagt herinneringen aan gekoesterde momenten”, legt Veerle Vanderlinden van EER uit.

Emotie speelt ook mee in het graf dat de jonge ontwerpster Eve Wolfs bedacht als afstudeerproject. Het is eigenlijk een zandbak. De bedoeling is dat je bij elk bezoek aan het graf eerst het zand egaliseert en vervolgens met een eiken stempel de naam en het geboorte- en sterftejaar van de overledene afdrukt in het witte zand. Zo wordt herinneren niet alleen een mentale, maar ook een fysieke activiteit.

Door Leen Creve

“Een in Ferrarirood gelakte kist. Waarom niet ? Hoe iemand in het leven staat, kan ook expressie krijgen bij zijn dood”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content