Hout en bomen zijn voor ingenieur-architect Joël Coupez even belangrijk. Je vindt beide in en rond zijn eigen ecologisch gebouwde woning.

De rij boomstammen die uit het gazon oprijst, vormt eigenlijk de grens tussen Waals-Brabant en Vlaams-Brabant. Een leuk grapje natuurlijk, maar als je goed toekijkt, merk je dat dit de enige ingreep is geweest in de tuin van Joël Coupez.

Deze plek werd gekozen voor een andere boom, een enorme purpereik van 280 jaar oud. Hij werd aangeplant rond 1700 en was dus al een kanjer toen de troepen van Napoleon hier voet aan de grond kregen.

Joël Coupez, ingenieur-architect, en zijn vrouw Myriam vullen elkaar goed aan. Beroepshalve houdt zij zich bezig met monumentenzorg. Zij is namelijk deskundige op het gebied van de wetgeving inzake geklasseerde gebouwen en landschappen in de vroegere Oostbloklanden. ‘Oude’ stenen zijn in de ogen van het echtpaar getuigen van de tijd die voorbijgaat. Ze bewijzen dat er al leven was vóór jou, en dat er na jou ook nog leven zal zijn.

Twee jaar lang kamden Joël en Myriam Brussel en omstreken uit om ofwel een uniek gebouw te vinden ofwel een betaalbaar stuk grond met een ‘groene’ geschiedenis, d.w.z. met oude bomen of hagen… Voor Myriam had het best een oud gebouw mogen zijn, dat zij dan grondig bestudeerd zou hebben om het opnieuw bewoonbaar te maken, maar een renovatie volgens de regels van de kunst was te zwaar voor hun budget. Voor Joël had een stuk grond zonder gebouw erop natuurlijk meer voordelen. Eerst en vooral omdat hij dan enkele principes in praktijk zou kunnen brengen die hem na aan het hart liggen: bouwen met hout, de bioklimatologische fenomenen en zonne-energie. Ecologisch bouwen is natuurlijk een persoonlijke en een ethische keuze, maar het gebruik van natuurlijke materialen als hout en steen verschaft nog andere genoegens: omgaan met echte ambachtslui, die er een erezaak van maken om elk detail van een ontwerp perfect uit te voeren.

Het verhaal van hun huis begint bij een stuk grond dat te koop stond. Bij hun eerste bezoek maakte Joël een snelle schets om erachter te komen of alles en iedereen erop kon, met name een woning voor het echtpaar en hun twee kinderen, en een kantoor. Bovendien zou de boom, die de andere kandidaat-kopers afschrikte, een kostbare bondgenoot worden. In de zomer wordt het zonlicht gefilterd door zijn brede kruin, wat een andere zonwering overbodig maakt. In de winter kan de zon door zijn kale takken binnenschijnen. Hartverwarmend.

De eik speelde een cruciale rol bij het tekenen van de plannen. Joël Coupez heeft namelijk iets met vormen. De rondingen van de boom en zijn vertakkingen inspireerden tot de gebogen gevel in hout en glas. Daarvoor gebruikte hij Amerikaanse rode ceder (met een lazuurlaagje) op een geraamte in inlandse douglasspar.

Ingenieur-architect Joël Coupez stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de materialen en aan hun milieuvriendelijkheid. Daarin ging hij zeer ver. Hij gebruikte isolatie op basis van gerecycleerd krantenpapier dat vochtig ingespoten wordt. Het was de allereerste keer dat dit Duitse product in ons land verwerkt werd. Op zoek naar een beschermingsproduct dat kon verhinderen dat de rode ceder te snel grijs werd, belandde hij in Frankrijk voor één ingrediënt en in Duitsland voor een ander.

De lichte en luchtige zuidgevel met grote raampartijen contrasteert sterk met de massieve noordgevel, waarop de woonruimte letterlijk steunt. De muren werden opgetrokken in terracottablokken en afgewerkt met een gevelsteen van het type ‘Anderlecht’, met een aanzienlijke thermische inertie tot gevolg. Helemaal volgens de principes van de bioklimatologische architectuur laat deze woning aan de zuidkant de warmte binnen en slaat die op in de vloer in Bourgondische steen en in de muur aan de noordkant. Die muur heeft slechts weinig vensteropeningen. De meest gestileerde is een omgekeerde driehoek, bedoeld om licht te capteren in de hoogte, boven de bomen in de tuin.

Omdat het gebouw zowel een gezinswoning als een afzonderlijke werkvleugel heeft, volgen de vertrekken elkaar op van west (straatkant) naar oost. Eerst het architectuurbureau, dan de gemeenschappelijke hal, de zitkamer en de eetkamer en dan, apart van de rest, de keuken met eethoek. Die eethoek biedt uitzicht op het mooiste stukje buitenarchitectuur, namelijk de muurbekleding in Amerikaans cederhout.

Dat de keuken en de eethoek afgesloten zijn van de living, is een bewuste keuze. Dit gedeelte van de woonruimte is volledig privé. De living wordt af en toe ook voor beroepsdoeleinden gebruikt, om klanten te ontvangen en vergaderingen te houden.

De eetkamer bevindt zich iets hoger dan de salon, wat een visuele scheiding vormt tussen beide functies in dezelfde ruimte. Dit kleine niveauverschil wordt benadrukt door een méridienne, een hedendaagse klassieker ontworpen door Borek Sipek. Elk element werd bestudeerd om de bewoners zoveel mogelijk woonplezier te verschaffen.

Hier en daar vind je voorwerpen met de signatuur van Philippe Starck, uitgebracht door de merken Alessi en Twergi (een merk van dezelfde groep, maar gespecialiseerd in houten objecten). Zijn stoelen Café Costes werden gekozen voor hun groot zitcomfort. Ze hebben echter wel het nadeel tegen de tafelrand te stoten. Daarom ontwierp Joël Coupez een lange houten tafel met een schuine rand aan het blad. En omdat je de neiging hebt diep in de stoel te gaan zitten, ver van je overbuur, is de tafel ook smaller dan gebruikelijk.

Wat Joël Coupez bij Starck bewondert, is de manier waarop hij de materialen gebruikt om de vorm te transcenderen. Sommige deurklinken in gegoten aluminium bijvoorbeeld, hebben de vorm van een waterdruppel, wat de indruk wekt dat het metaal nog vloeibaar is.

De muren worden beschouwd als grote kleurpanelen die deel uitmaken van de decoratie. Er werden talloze kleurproeven aangebracht om de natuurlijke tinten van de kleding van boeddhistische monniken te kunnen weergeven, namelijk roodbruine oker en saffraangeel.

En om de aanwezigheid en de kracht van die gekleurde wanden nog wat meer in de verf te zetten, worden de twee delen van de woning verbonden met een doorzichtige loopbrug. Op de verdieping verbindt die de kinderkamers met de slaapkamer van de ouders. Deze symbolische brug biedt ook een van de mooiste uitzichten op het interieur: loodrecht eronder staat de eetkamertafel.

In de kamer van de ouders, boven de keuken, werden in de gebogen muur vijf kleine raampjes aangebracht. Vijf verschillende uitzichten op de boom waarmee alles begon: de eik die al drie eeuwen lang en nog voor vele jaren het mooiste toonbeeld van de seizoenen is.

Joël Coupez, Tel. 02-652 18 17. E-mail: j.coupez@bureaucoupez.be

p102

Philippe Starcks stoelen Café Costes werden gekozen voor hun groot zitcomfort. Ze hebben wel het nadeel tegen de tafelrand te stoten. Daarom ontwierp Joël Coupez een houten tafel met een schuine rand aan het blad.

104

Wat je van dit interieur het best bijblijft, meer nog dan het meubilair en de zorgvuldig uitgekozen objecten, is het kleurenspel dat door het natuurlijke licht zo mooi uitkomt.

106

De twee delen van het huis, gezinswoning en werkvleugel, zijn verbonden door een doorzichtige loopbrug.

108

De keuken en badkamer zijn volledig privé. In de living worden soms ook klanten ontvangen en vergaderingen gehouden.

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content