Consumentenpsycholoog (39)

Het menselijke gedrag heeft me altijd gefascineerd. Zoals meer 18-jarige wereldverbeteraars ging ik psychologie studeren, maar ik raakte al snel meer geïnteresseerd in de hardware – de hersenen en de zenuwbanen. Als theoretisch psycholoog tussen de geneeskundigen werd ik enquêteur bij Dimarso. Zo kwam ik weer bij het begin, want consumptie op zich is saai. De vraag is waarom mensen doen wat ze doen, wat hun drijfveren zijn en wat hun koopgedrag zegt over de samenleving.

Solliciteren was nooit mijn dada. Ik ben prestatiegericht, maar ik hoef mezelf niet competitief te bewijzen. Ik verdraag ook geen baas, al is ook mijn zelfstandigheid een illusie. Mijn klanten zijn mijn bazen, maar dat heb ik liever niet geweten. Zelfbedrog is een fantastische overlevingsstrategie.

Ik ben de jongste van drie. Nog altijd vraagt mijn oudste broer aan mijn moeder of ik wel goed mijn boterham verdien. Ik genoot veel bewegingsvrijheid, maar daardoor spartelde ik minder vlot door mijn jeugd dan mijn twee broers. Ik was de eerste van de familie die zijn eerste kandidatuur twee keer deed.

Mijn vader was bankdirecteur in Zonhoven. Hij bracht veel liever tijd door met buren dan vakantie te nemen. Zo’n man die streekgenoten interviewt voor de lokale radio, dat was mijn vader. Een amuseur die ook optrad in revues. Lezingen vond ik vroeger niet aangenaam, maar nu ik ouder word, neem ik zijn storytelling en typetjes over. Die onemanshow, dat heb ik van hem.

Ik besteed veel taken uit. Wat het zonder mij kan stellen, is werk voor professionele zelfstandigen. Er werken er veel voor me, maar niet ónder mij. Ik kan gewoon niemand kwaad doen û iemand ontslaan bijvoorbeeld, gewoon omdat de zaken tegenzitten. Schelden kan vreselijk opluchten, zeker als je zelf klant bent, maar ik wil niet meestappen in een hiërarchisch systeem.

Het vaderschap is geen obsessie voor me. Mijn vrouw en ik zijn gehecht aan vrienden, familieleden en het buurtleven, maar we hebben onze eigen orde. We zijn zorgzaam, maar ons drukke leven is niet kindvriendelijk. We zouden er een soep van maken en dus zijn we gelukkig met ons tweeën. Ik ben aardig tevreden over de voorbije 39 jaar.

Ik wil geen kans missen, maar ik ben geen fantast. Ik bewonder mensen die grote leningen afsluiten en risico’s nemen om hun dromen te realiseren, maar ik hoef zelf geen immens kantoor. De naam van mijn bvba, Pocket Marketing, zegt alles. Ik denk vooruit, maar ik wil mijn vingers niet verbranden.

Ik ben graag de underdog. Het is prettig mensen te verrassen met een maatschappelijke analyse, in plaats van met de kleuren van het seizoen of koffie met een smaakje. Ik hou niet van lui die voortdurend nieuwe, goedklinkende rages verzinnen, alsof de samenleving op modeverschijnselen steunt. Ik word trendwatcher of futurist genoemd, maar ik richt me meer op sociologen en geschiedkundigen – de échte trendwatchers. Mijn rol is alle informatie samenbrengen en verteerbaar maken. Trouwens, de Waarheid bestaat niet, zeker niet als het over de toekomst gaat.

Marktonderzoek is geen religie. Er zijn zoveel paradoxen : Steve Stevaert die opkomt voor de kerk, het kunstaanbod in de Aldi, het feit dat de populairste rapartiest blank is en de succesvolste golfspeler zwart. De samenleving vergrijst en toch lezen we steeds meer kinderboeken. Zulke tegenstrijdigheden verklaren met sociologische gegevens, semiotiek of managementmodellen is een uitdaging.

In mijn job zie ik de hele samenleving. Dat is een belangrijke drijfveer. Ik woon niet zomaar in een doorsnee straat. Ik hoed me ervoor alleen met mensen op te trekken die dezelfde achtergrond en opinies hebben als ikzelf. Veel mensen begrijpen niet hoe anderen dit of dat kunnen doen: “Die zouden beter moeten weten.” Kijk, aan zo’n uitspraak kan ik me geweldig ergeren.

Tekst Wim Denolf I Foto Guy Kokken