Jo Blommaert Tekening Sandra Schrevens

Ze zijn zo verschrikkelijk alledaags, de zes mannen die de hoofdrol spelen in de film The Full Monty. Geen van de zes beschikt over een bijzondere uitstraling of over opmerkelijke lichamelijke charmes. Toch hebben ze tegen het einde van de film de hele zaal voor zich gewonnen. Ze hebben immers aangedurfd wat niemand voor mogelijk hield, en zijzelf nog het minst : helemaal naakt verschijnen voor een overwegend vrouwelijk publiek ( The Full Monty betekent : helemaal naakt).

Zo simpel is het gegeven, zo verbazingwekkend het succes van een film die in Groot-Brittannië alle records brak, tal van publieksprijzen won en ook in eigen land volle zalen trekt. Zelfs de filmmakers zelf staan voor een raadsel. De film is bij momenten erg grappig, maar dat volstaat niet als uitleg voor de The Full Monty-rage. Wat doet het hem dan wel ? Het vertoon van mannelijk bloot misschien ? Laten we wie nog niet ging kijken alvast ontmoedigen : in een hilarische scène laat het zestal wel de naakte torso zien, al dan niet met hangbuikje, maar de edele delen blijven zedig gehuld in onderbroeken van divers formaat en kleur. Naarmate de repetities voor de stripteaseshow vorderen, worden er al eens van string voorziene blote bipsen getoond. Maar zelfs op het ultieme moment, wanneer de heren zich tijdens de première van de show helemaal naakt vertonen, krijgt de bioscoopbezoeker hen enkel op de rugzijde te zien. Nee, gedurfde taferelen dienen hier niet als publiekstrekker.

De finesse zit hem wellicht in de manier waarop hier met stereotiepe rolpatronen wordt gespeeld, zonder dat een van beide geslachten echt belachelijk wordt gemaakt. Vooral de mannen worden van hun piëdestal gehaald. De zes werkten vroeger in de staalindustrie maar stempelen nu. De werkloosheid ondermijnt hun zelfvertrouwen : wat zijn ze nog waard, zonder werk, zonder centen ? Dat fenomeen is bekend, maar regisseur Peter Cattaneo gaat een stapje verder en prikt iets harder in het imago van de man : wat is hij nog waard zonder kleren ? En wat schiet er nog over van zijn zelfrespect als hij zich daar ook nog eens voor laat betalen, door o gruwel vrouwen ?

Tegelijk weet iedereen in de zaal dat het als de evidentie zelve wordt beschouwd als het omgekeerde gebeurt. Pas wanneer deze mannen zien hoe enthousiast hun vrouwen staan aan te schuiven voor een optreden van de Chippendales, vinden ze dat al heel wat minder evident. Dat Maxims en consorten bij vrouwelijke voorbijgangers wel eens gelijkaardige wrevel kunnen opwekken, was eerder allicht nooit bij iemand opgekomen. En dat die wrevel niks met preutsheid en alles met machtsverhoudingen te maken heeft, wordt hier subliem geïllustreerd.

Volgens hoofdrolspeler Robert Carlyle is de gender-politiek van de film zeker even belangrijk als het komische aspect. ?Plots werden deze mannen verplicht om op dezelfde manier naar zichzelf te kijken als ze altijd al naar vrouwen hadden gekeken?, zegt hij in een interview. ?Deze mannen moesten opnieuw op zoek gaan naar hun plaats in de samenleving, want hun vrouw had werk en zij niet.?

De film zit vol uitspraken die zo vanzelfsprekend in de mond van vrouwen worden gelegd maar heel anders gaan klinken wanneer ze door een man worden uitgesproken. Complexen over dik-zijn worden eerst weggelachen als een ?feministisch thema?, maar geleidelijk blijkt dat het buikje van Dave hem wel degelijk tot wanhoop drijft. Bijzonder knap is ook het personage van de ontslagen ploegbaas, voor wie de statusvermindering zo hard aankomt dat hij vreest op de bühne zelfs zijn jongeheer niet meer de baas te zullen kunnen…

Het is lachen geblazen, zeer zeker, maar The Full Monty slaagt er ook in op een niet-kwetsende manier mannen van hun kwetsbare zijde te laten zien. En dat is ongewoon. De klassieke ingrediënten voor een succesvolle machofilm (seks, geweld, moord en doodslag) zijn hier afwezig, en toch trekt hij volle zalen. Ook dat is ongewoon.

Tegen het einde van de film verrijzen de zes wel weer als zelfbewuste mannen, die een denderende show weggeven en trots hun blote lijf tonen aan een joelend publiek. Doek. Maar de bioscoopgangers blijven achter met de vraag wat er nadien is gebeurd. De regisseur koos ervoor die vraag open te laten. Robert Carlyle licht een tipje van de sluier op wanneer hij in een interview vertelt hoe het draaien van die slotscène in werkelijkheid verliep : ?De opname duurde tweeëneenhalve dag. Er werden vooral close-ups genomen van een hoed of een jas die afgegooid werd. De vrouwelijke figuranten verveelden zich. Uiteindelijk filmde de camera onze achterkant en wij trokken alles uit, zo bleven we 10 seconden staan. De vrouwen gingen uit de bol. En wij stonden daar…? Hij huivert, zegt dan zachtjes : ?Het was angstaanjagend, afschuwelijk angstaanjagend.?