In 1991 kwam Nevermind uit, de legendarische plaat van Nirvana die de grungeperiode inluidde. Over de bijbehorende mode waren velen op zijn zachtst gezegd niet zo enthousiast. Toch blikken binnenkort heel wat ontwerpers terug op de ruige outfits uit het begin van de jaren negentig.

En plotseling was er grunge. 1991 : River Phoenix op de dool in Portland, Oregon in My Own Private Idaho. Ongekamd haar, tweedehandse oranje jas, rode broek. Nog datzelfde jaar : Smells Like Teen Spirit, de triomfantelijke internationale doorbraak van Nirvana. Gevolgd door de (deels ontluisterende) liefdessaga van Kurt Cobain en Courtney Love, de John en Yoko én de Sid en Nancy van de Pacific Northwest. En tezelfdertijd, in dezelfde contreien, de televisiereeks Twin Peaks. Eerder griezelig dan écht grunge, maar toch : deel van het verhaal, van de zeitgeist, van het cultureel patrimonium van Generatie X.

Grunge (de term werd voor het eerst gebruikt in 1988, in een verzameldoos van Sub Pop, het platenlabel van Nirvana) was, tot op zekere hoogte, de wederopstanding van punk, een gedegouteerde vuist tegen de FM-rock van de eighties, big hair, testosteron, pathos en epauletten. Met bijbehorende garderobe : flanellen houthakkershemd en zware, versleten legerschoenen voor hem. Bloemetjesjurk en dito schoenen voor haar (en soms ook voor hem : Cobain poseerde in 1993 in zo’n jurk op de cover van de Britse stijlbijbel The Face). Kaki parka’s, handgebreide truien, versleten denim en stukgelopen All Stars. Een esthetiek gevoed door de onuitputtelijke tweedehandsvoorraden van het Leger des Heils, dat destijds in Seattle een winkel had van supermarktformaat, ergens langs het viaduct van de Alaskan Way (we hebben daar destijds nog zelf een groen, wit en zwart geblokt houthakkershemd gekocht).

Grunge was in essentie antimode. Al trachtte de textielsector natuurlijk wel profijt te halen uit het fenomeen. In november 1992 toonden drie ontwerpers door grunge geïnspireerde collecties tijdens de modeweek van New York : Christian Francis Roth, Anna Sui, en Marc Jacobs voor Perry Ellis, zijn toenmalige werkgever. De reacties waren verdeeld. Modejournaliste Suzy Menkes zou indertijd badges hebben uitgedeeld met het opschrift Grunge is Ghastly. En Kurt en Courtney waren niet opgetogen met de stukken die ze van Marc Jacobs cadeau kregen. “We hebben ze verbrand”, zei Courtney Love. “We were punkers, we didn’t like that kind of thing.”

Jacobs voer er aanvankelijk wel bij. In januari 1993 benoemde de CFDA hem tot Designer of the Year. Maar nog geen maand later zette Perry Ellis hem aan de deur. In september 1993 verkondigde Time dat grunge dood was, en beschreef de Amerikaanse editie van Vogue het fenomeen als last year’s next big thing. River Phoenix overleed in oktober van datzelfde jaar, in miserabele omstandigheden, aan de gevolgen van een overdosis, op het trottoir van de Viper Room langs Sunset Boulevard. Kurt Cobain stierf nog geen jaar later, in april 1994.

In de textielsector zinderde grunge nog even na. Zie bijvoorbeeld het werk van fotografe Corinne Day met Kate Moss (die in juli 1990 debuteerde op de cover van, alweer, The Face). Grunge, maar dan door de caleidoscoop van de Londense voorstad Croydon. In 1993, toen Day en een graatmagere Moss opdoken in de Britse Vogue, werd de term heroin chic gelanceerd door de tabloids. Die in wezen antiglamoureuze stijl evolueerde tot de veel meer glossy pornochic, en de heruitvinding, door Tom Ford, van de luxesector, het meest markante modefenomeen van de jaren nul.

In de mode komt alles terug. Dat geldt ook voor grunge. Zowel Dries Van Noten, in zijn damescollectie, en Raf Simons, bij de heren hebben deze zomer al een grungemoment. Maar daar blijft het niet bij. Komende winter kijkt Marc Jacobs bij Louis Vuitton terug op de stijl (decadente bloemetjesjurken) en baseert Hedi Slimane bij Saint Laurent een godganse (redelijk sublieme) collectie op de vintage-esthetiek van de Amerikaanse west coast. Courtney Love is ingehuurd voor de campagne (Slimane wijdde zeven jaar geleden al een volledig fotoboek aan Love, Portrait of a Performer). Intussen liggen de filialen van Het Leger des Heils, Spullenhulp en andere kring-loopwinkels ook nog vol vestimentaire schatten. En gekraste exemplaren van Nevermind.

PRODUCTIEASSISTENT: DANIELLE KEMPEN

FOTOGRAFIEASSISTENT: LOTTE VAN RAALTE

HAAR EN MAKE-UP: SUZANNE VERBERK VOOR MAC @NCL REPRESENTATION EN ALEXANDRA BORCILA

MODELLEN: DEWI EN JUSTINE BIJ PAPARAZZI MODELS

SETDESIGN: GLOUDY

VERKOOPINFO P. 104

DOOR JESSE BROUNS & PRODUCTIE DIMPHY DEN OTTER & FOTO’S DUY QUOC VO

GRUNGE WAS EEN GEDEGOUTEERDE VUIST TEGEN DE FM-ROCK VAN DE EIGHTIES, BIG HAIR, TESTOSTERON, PATHOS EN EPAULETTEN